iltasyazilim
FD Üye
wilson prensipleri cemiyeti
Adından da anlaşılacağı gibi Wilson Prensiplerini başlıca almış ve Amerikan Mandasının kurulması ile Osmanlı Devleti ’nin Milletler Cemiyeti içinde öteki devletler ile eşit hukuka sahip olabileceğini savunmuş ve bunun için çalışmıştır Bu cemiyetin üyeleri aralarında Halide Edip Adıvar, Celalettin Muhtar, Refik Halid gibi kişiler vardır
Wilson Prensipleri Cemiyeti; 4 Aralık 1918 tarihinde İstanbul ’da, çoğunluğu gazeteciyazar, hekim, avukatlardan oluşan bir kültürlü grubu göre, Amerika ’dan destek temin etmek umuduyla kurulmuştur Böyle bir cemiyeti kurma fikri başlangıçta, Wilson Prensiplerinin 12 maddesinin uyandırdığı umutla, Halide Edip (Adıvar) dan çıkmıştır
Cemiyetin amacı, önce Amerika ’nın dostluğunu kazanarak, Wilson Prensiplerine uygun bir barışın gerçekleştirilmesini karşılamak için niyetlenmek, daha sonra da, Türkiye ’yi Amerikan mandası altına sokarak, ülkenin kurtuluşunu tedarik etmekti
Bu cemiyeti kuranların Amerikan mandasını istemekteki esas dayanak noktası, Osmanlı Devleti ’nin çoğunluğu Türk olan bölgelerinin bile egemen kalamayacağı, paylaşılacağı yoksa bir diğer devletin himayesi altına gireceği endişesi idi Onlara kadar, eğer Amerikan mandası altına girilirde, Amerika ’nın rehberliği ve liderliği ile kalkınacaktık Keza eğer Amerikalılar çekip gitse bile, arkalarında kaslı, müreffeh, okumuş, tüm etnik unsurları karşılıklı değerlere sahip bir Türkiye bırakacaklardı Bunlardan diğer, Osmanlı Devleti ’nin içinde bulunduğu farklı alanlara yönlendirilmiş askerî, siyasî, hesaplı problemlerin yanına, mutlaka cezalandırılacağı inancı da, bu kişileri amerikan mandası fikrine itmiştir
Kısa ömürlü ama oldukça tesirli olan bu cemiyet, bilhassa basın yayın yoluyla, Amerika leyhinde kamuoyu meydana getirmek için büyük mücadele sarf etmiştir Türkiye ’nin Amerikan mandası altına girmesi için her yola başvuran cemiyet yöneticileri 5 Aralık 1918 tarihinde Amerika Başkanı Wilson ’a gönderdikleri bir muhtıra ile, resmen Amerikan mandasını talep etmişlerdir
Fakat, Wilson Prensipleri Cemiyeti de, diğer manda ve himaye taraftarı cemiyetler gibi, Millî hareket kuvvet kazanarak, günden güne zafere dürüst ilerledikçe, kan kaybetmiş ve Millî Mücadelenin zaferle sonuçlanmasıyla yok olmuştur *
Adından da anlaşılacağı gibi Wilson Prensiplerini başlıca almış ve Amerikan Mandasının kurulması ile Osmanlı Devleti ’nin Milletler Cemiyeti içinde öteki devletler ile eşit hukuka sahip olabileceğini savunmuş ve bunun için çalışmıştır Bu cemiyetin üyeleri aralarında Halide Edip Adıvar, Celalettin Muhtar, Refik Halid gibi kişiler vardır
Wilson Prensipleri Cemiyeti; 4 Aralık 1918 tarihinde İstanbul ’da, çoğunluğu gazeteciyazar, hekim, avukatlardan oluşan bir kültürlü grubu göre, Amerika ’dan destek temin etmek umuduyla kurulmuştur Böyle bir cemiyeti kurma fikri başlangıçta, Wilson Prensiplerinin 12 maddesinin uyandırdığı umutla, Halide Edip (Adıvar) dan çıkmıştır
Cemiyetin amacı, önce Amerika ’nın dostluğunu kazanarak, Wilson Prensiplerine uygun bir barışın gerçekleştirilmesini karşılamak için niyetlenmek, daha sonra da, Türkiye ’yi Amerikan mandası altına sokarak, ülkenin kurtuluşunu tedarik etmekti
Bu cemiyeti kuranların Amerikan mandasını istemekteki esas dayanak noktası, Osmanlı Devleti ’nin çoğunluğu Türk olan bölgelerinin bile egemen kalamayacağı, paylaşılacağı yoksa bir diğer devletin himayesi altına gireceği endişesi idi Onlara kadar, eğer Amerikan mandası altına girilirde, Amerika ’nın rehberliği ve liderliği ile kalkınacaktık Keza eğer Amerikalılar çekip gitse bile, arkalarında kaslı, müreffeh, okumuş, tüm etnik unsurları karşılıklı değerlere sahip bir Türkiye bırakacaklardı Bunlardan diğer, Osmanlı Devleti ’nin içinde bulunduğu farklı alanlara yönlendirilmiş askerî, siyasî, hesaplı problemlerin yanına, mutlaka cezalandırılacağı inancı da, bu kişileri amerikan mandası fikrine itmiştir
Kısa ömürlü ama oldukça tesirli olan bu cemiyet, bilhassa basın yayın yoluyla, Amerika leyhinde kamuoyu meydana getirmek için büyük mücadele sarf etmiştir Türkiye ’nin Amerikan mandası altına girmesi için her yola başvuran cemiyet yöneticileri 5 Aralık 1918 tarihinde Amerika Başkanı Wilson ’a gönderdikleri bir muhtıra ile, resmen Amerikan mandasını talep etmişlerdir
Fakat, Wilson Prensipleri Cemiyeti de, diğer manda ve himaye taraftarı cemiyetler gibi, Millî hareket kuvvet kazanarak, günden güne zafere dürüst ilerledikçe, kan kaybetmiş ve Millî Mücadelenin zaferle sonuçlanmasıyla yok olmuştur *