Wladyslaw Szpilman Kimdir? Hayatı ve The Pianist Filmi

Usta direktör Roman Polanski imzalı 2002 imali The Pianist sineması, vizyona girdiği sene sayısız mükafata layık görüldü ve hem izleyenlerden hem de eleştirmenlerden tam not aldı. Alman Nazilerin İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya başta olmak üzere Avrupa’nın dört bir köşesinde yaptıkları katliamı anlatan sinema, aslında Wladyslaw Szpilman isimli gerçek bir müzisyenin hayat kıssasını anlatıyor.

Polonyalı bir Yahudi olan Wladyslaw Szpilman, ülkesinin en kıymetli piyanistlerinden bir tanesiydi. Almanların Polonya’yı işgal etmesi ile birlikte pek çok kişi üzere onun da hayatı tepetaklak oldu ve savaş bitene kadar hayal bile edilemeyecek trajedilere şahit oldu. The Pianist sinemasında yaşadıklarını tüm gerçekliğiyle gördüğümüz Wladyslaw Szpilman kimdir, neler yaşadı gelin biraz daha yakından bakalım.

Wladyslaw Szpilman kimdir?

1911 yılında Polonya’da dünyaya gelen Wladyslaw Szpilman Yahudi bir ailenin çocuğuydu. Daha çocuk yaşta piyano konusunda ne kadar başarılı olduğu görülen Szpilman, müzik eğitimi almak için Varşova’ya gitti. Akabinde Almanya’ya taşınarak Belin Sanat Akademisi’nde piyano ve kompozisyon eğitimi aldı ve yeteneğini bilgi ile geliştirdi.

Franz Schreker üzere kıymetli isimlerle çalışma ve tanışma fırsatı yakalayan Wladyslaw Szpilman, Nazilerin 1933 yılında iktidara gelmesi ile birlikte kendi ülkesi olan Polonya’ya döndü. Polonya Radyosu’nda çalışmaya başlayan Szpilman, kısa müddet içinde ülkenin en kıymetli piyanistlerinden ve müzik insanlarında biri haline geldi.

Naziler Polonya’yı işgal ediyor:


1 Eylül 1939 tarihinde Naziler Polonya’yı işgal ettiği ve Polonya Radyosu binası ateş altında kaldığı sırada radyodan son yükselen notalar Wladyslaw Szpilman’ın parmaklarından çıktı. İşgal gerçekleştikten sonra ülkedeki Musevilerin büyük bir kısmı ile birlikte Szpilman ve ailesi, Varşova gettosu ismi verilen Nazilerin Museviler için ayırdığı bölgeye sürüldü.

Wladyslaw Szpilman, en azından ailesinin muhtaçlığı olan yemeği satın alabilmek için istemeden de olsa Naziler ve işbirlikçileri olan varlıklı Musevilerin favori yerlerinde piyanist olarak çalışmaya başladı. Café Nowaczesna ve gibisi yerlerde ülkesini işgal eden Nazilere ve onların destekçilerine müzik yapmak zorunda kalan Szpilman, bu periyotta tanıştığı insanlardan daha sonra yardım alacaktı.

Nazilerin Polonya işgali bir günde tamamlanmış olsa da tüm tesirleri bir anda yaşanmadı. Ülkede yaşayan Museviler önce dışlandı, daha sonra Varşova gettosuna gönderildi. Gettoda yaşananlar The Pianist sinemasında anlatılanlardan bile daha acıydı. Elbette Nazilerin planları çok daha müthişti ve çok geçmeden uygulamaya geçildi.

Polonya’da Yahudi katliamı başlıyor:


Nazilerin emeli bir ülkeyi işgal etmek ve vatandaşlarını bir köşeye ayırmak değildi, hepsini öldürmek istiyorlardı; o denli de oldu. 1942 yazına gelindiği vakit Varşova gettosunda yaşayan tüm Museviler ile birlikte Wladyslaw Szpilman ve ailesi de Treblinka’ya taşınmak üzere yerlerinden edildi. Treblinka demek, vefat demekti.

Wladyslaw Szpilman ve ailesi, öteki Museviler ile birlikte trene bindirilecekleri sırada bugün bile ismi bilinmeyen gizli bir el Wladyslaw Szpilman’ı ailesinden ayırdı ve hayatını kurtardı. Maalesef kurtulan sırf Szpilman oldu. Ailesi gözlerinin önünde trene bindirildi ve sonu mevt olacak o seyahate çıktı.

Varşova gettosu, İkinci Dünya Savaşı’nın en ağır tesirlerinin yaşadığı yerlerden bir tanesiydi. Bölgede yaşayan Museviler, trenlere bindirilerek ölüm kamplarına götürülmeden evvel de gettoda dövülüyor, tecavüze uğruyor ve öldürülüyorlardı. Ağır bombardıman altında kalan Varşova gettosundaki bütün binalar ya yıkılmış ya da büyük hasar almışlardı. Wladyslaw Szpilman, işte bu gettoda yıllar boyunca hayatta kalmaya çalışacaktı.

Varşova gettosunun yıkılmış sokaklarında tek başına bir piyanist:


Varşova gettosu başta olmak üzere Polonya’da yaşayan ve Nazilerle işbirliği yapmayan neredeyse tüm Museviler trenlere bindirilerek mevt kamplarına gönderilmişti. Yalnızca Wladyslaw Szpilman gettoda kalmıştı. 1945 kışına kadar Varşova gettosunun yıkılmış sokaklarında Nazilerden saklanarak yaşama çabası veren Szpilman, öncesinde Café Nowaczesna ve gibisi yerlerde tanıdığı pek çok kişinin yardımı ile bir biçimde hayatta kalmayı başardı.

1945 kışına geldiğimizde ise The Pianist sinemasında hepimizi gözyaşlarına boğan olay yaşandı. Varşova gettosunun yıkılmış bir villasının içinde akordu bozuk bir piyanonun önünde oturan Wladyslaw Szpilman, ülkesini işgal eden Alman Nazi subaylarından biri ile karşılaştı. Subay ona mesleğini sorunca piyanist olduğunu söyledi ve sonra subay ondan bir müzik çalmasını istedi.

Savaşın en fecî günlerini görmüş, vefat noktasına gelecek kadar kilo vermiş ve neredeyse akıl sıhhatini kaybetmiş olan Wladyslaw Szpilman piyanonun başına oturdu ve ülkesinin işgal edildiği gün ateş altında Polonya Radyosu’nda parmaklarından çıkan son ezgi olan Chopin'in Nocturne'unu çaldı. Nazi subayı ona bir müddet hayatta kalmaya yetecek kadar yemek ve giyecek verdi. Tam gidecekken Wladyslaw Szpilman onun elini tuttu ve tam olarak şu kelamları söyledi:

“Sana adımı hiç söylemedim; Bana sormadın lakin hatırlamanı istiyorum. Neler olabileceğini kim bilebilir? Meskene gitmek için gidecek çok yolun var. Şayet hayatta kalırsam, mutlaka tekrar Polonya Radyosu için çalışacağım. Şayet sana bir şey olursa, rastgele bir biçimde sana yardım edebilirsem, adımı hatırla, Szpilman, Polonya Radyosu.”

Kötüler sonsuza kadar kazanmazdı. Savaş sonunda bitti ve tüm bu katliamın mimarı olan Naziler savaş esiri olarak kamplara alındı. Wladyslaw Szpilman’ın hayatını kurtaran Nazi subayı da bu esir kamplarından birindeydi ve orada öldü. Tıpkı sinemada olduğu üzere Szpilman’a ulaşmaya çalıştı lakin başarılı olamadı.

Savaştan sonra Wladyslaw Szpilman:


En sonunda savaş bitip de Polonya eski günlerine dönmeye başlayınca Wladyslaw Szpilman, yeniden Polonya Radyosu’nda çalışmaya başladı. Pek çok yeni besteye imza attı ve sayısız konser verdi. 1986 yılında gerçekleştirdiği konser turnesi sonrası kendini büsbütün beste imaline adamaya karar verdi.

Wladyslaw Szpilman, 2000 yılında Varşova’da öldüğünde ülkesinin en tanınmış müzisyenlerinden bir tanesiydi. Yazdığı otobiyografisi Almanca ve İngilizceye çevrildikten ve The Pianist sinemasına uyarlandıktan sonra Wladyslaw Szpilman ismi tüm dünyada duyuldu. Acı olan ise sinemaya kadar bu usta müzisyenin ismi Avrupa’da bile pek bilinmiyordu.

Szpilman’ın yaşadıklarını anlatan The Pianist sineması ve fragmanı:

• Yapım yılı: 2002
• Tür: Biyografi, Dram, Müzik
• Yönetmen: Roman Polanski
• Oyuncular: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay
• IMDb: 8.5
• Rotten Tomatoes: %95

Polonyalı Yahudi bir müzisyen olan Wladyslaw Szpilman’ın İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşamış olduğu gerçek hayat öyküsünün anlatıldığı sinema; En Âlâ Erkek Oyuncu, En Uygun Direktör, En Yeterli Uyarlama Senaryo kısmında Oscar mükafatına, Cannes Sinema Şenliği Büyük Ödülü’ne, BAFTA En Uygun Sinema ve En Düzgün Direktör mükafatına layık görülmüştür.

Roman Polanski’nin The Pianist sinemasında gerçek öyküsünü izlediğimiz Wladyslaw Szpilman kimdir sorusunu yanıtladık ve kısaca bu usta müzisyenin hayatından bahsettik. Tarihe sayısız kara leke bırakan bu olayların bir daha asla yaşanmaması umuduyla.