Yağmur Sulama Sistemleri Montajı yağmur sulama yağmur sulama sistemleri naan sistemleri Bitkisel peyzaj alanlarının yağmurlama sulandırma sistemleriyle sulanması için yapılan projede hatları ve yönleri uygun bir biçimde gösterilen ana boru ve laterallerin montajı, boru hatları baştan başa kazılacak kanallar içinde yapılır Kazı yapılacak hatlar ve başlıkların bulunacağı noktalar projeye uygun olacak şekilde işaretleme boyası ile işaretlenir Eğer alanda mevcut çim varsa, işaretlenen hattın kenarı her tarafında, borunun döşeneceği yerden yaklaşık 60 cm uzaklığa bir plastik örtü serilerek sürükleyici olarak çıkartılan çimin toprakla karışmaması ve her yerde kullanılmasını temin etmek amacıyla çim bu örtü üstüne serilir Kazı yapılacak kanalların boyutları, boru çapına ve iklim koşullarına göre dağıtılmış ölçülerde olabilir Sıcak ve ılıman iklime sahip yerlerde genellikle kanal boyutları 080 x 060 m , soğuk iklim koşullarında ise 120 x 060 m boyutlarında kazılır Kanalların iklim faktörlerine tarafından öbür boyutlarda kazılması, bilhassa don olaylarının etkin derinlikleriyle ilgilidir Donun etkilediği toprak katmanlarındaki borular içinde su bırakılmış olması durumunda, donan suyun genleşmesi sonucunda boruları patlatma olasılığı vardır böylece soğuk bölgelerde don olayının boruları etkilemesini önleyecek boyutlarda kanal kazılması zorunludur Hem üzerinden ağır yük geçen ve korumasız yerlerde de kanal derinliği artırılmalıdır Bilhassa belli başlı boru çaplarının laterallere tarafından daha büyük olacağı göz önüne alınarak, boru çapının büyüklüğüne göre kanal boyutlarının artırılması gereklidir Fakat boruların gereğinden artı derine gömülmesi, bilhassa bir arıza olasılığı ile onarım yapılması gerektiğinde derin kanallarda egzersiz güçlüğü yaratır Kanalların projede gösterildiği şekilde, düz olarak kazılmasına ağırlık verilmelidir PVC Boruların Montajı Sulandırma sisteminde boruların montajı, su kaynağından başlanarak boru hatlarının uzantısı boyunca kutup kısımlara içten yapılmalıdır Montaj işlemleri, boruların contalı veya yapıştırma alıcı olmasına göre öbür şekilde uygulanır Uzunlukları 6 m olan PVC boruların bir ucu düz öteki ucu muf denilen ve boru gövdesine göre çapı daha geniş, contalı borularda contanın yerleştirileceği bir yatağı yer alan yapıştırma borularda ise düz yapıdadır PVC boru ve temas parçalarının birleştirilmesine dikkat edilmesi gereken kurallar aşağıdaki gibidir; 1 Kesme PVC borular, keskin elde etmek koşuluyla; demir testeresi, elektrikli testereler veya makas kesici ile kesilebilir Boru ucunun akıcı ve eksenine tepede olan açılı kesilmesi, dinç bir yapıştırma için şarttır Boru ucunda bir hasar ya da çatlak gözlenirse, bu bölüm minimum 5 cm geriden kesilerek çıkarılmalıdır 2 Pahlama Kesme işleminde borunun iç ve dış yüzeyinde oluşacak çapaklar, dinç yapışmayı engelleyeceğinden; pahlama konisi, eğe ya da çakı ile temizlenmelidir Pahlama konisinin, boru ucuna vereceği hafif eğim, parçaya geçişi kolaylaştıracağı gibi, yapıştırıcının ayrılarak birleşme bölgesinin dibinde toplanmasını da engelleyecektir 3 Birleştirmek hazırlığı Yapıştırılacak boru ve parça yüzeyi leke, yağ ve nemden arındırılmalıdır 4 Zımpara veya arıtıcı sıvı uygulaması Zımpara kullanımında borunun dışı ve parçanın içi birleştirilecek yüzeylerin parlaklığı alınacak değin ince bir zımpara ile zımparalanmalıdır Temizleyici akışkan kullanımı tercih edilirse yeniden borunun dışı ve parçanın içine artı akarak birikinti yaptırmadan sürülmelidir 5 Yapıştırıcı uygulaması Sadece PVC ile düzenli yapıştırıcılar kullanılmalıdır Yapıştırılacak yüzeyler zımparalanmış olmalıdır Yapıştırıcı; önce borunun dış ucuna , tüm yüzeye eşdeğer miktarda kalın bir tabaka halinde, sonra parçanın yapışacak iç yüzeyine ince bir katman olarak uygulanmalıdır Yapıştırıcının özelliğini kaybetmemesi için kutunun ağzı uzun süre açık bırakılmamalıdır 6 BirleştirmeYapıştırıcı uygulandıktan daha sonra beklemeden; boru, parçanın içinde 14 ile 12 tur arası döndürülerek yerleştirilmelidir Bu Nedenle yapıştırıcının eşit miktarda dağılımı sağlanmış olur Tüm kaynamanın gerçekleşmesi için bağlantı yeri hareket ettirilmeden takriben 10 saniye beklenmelidir Yapıştırıcı uygulandıktan sonraki kuruma süresi; borunun çapına, etraf sıcaklığına ve nispi neme bağlıdır Kuru, sıcak ortamlar ve ufak çaplı borular için bu zaman daha kısadır Son yapıştırıcının uygulanmasından daha sonra sistemin basınç denemesine hazır ışık halkası gelmesi için gereken minimum umma süreleri aşağıdaki tabloda verilmiştir Boru dış çapı (2032 mm) Etraf sıcaklığı Süre 45°C' nin üzeri 1 saat 4°C – 15°C 2 saat 4°C' nin altı 4 saat id 4°C'nin altındaki yada 38°C'nin üzerindeki ortamlarda yapıştırma yapılırken daha özenli davranılmalıdır Çok sıcak ortamlarda yapıştırma yüzeylerine sürülen yapıştırıcının kurumamasına ve donmuş yapıştırıcıların yeniden kullanılmamasına özen gösterilmelidir PVC boruların kanallara ters döşenmesinden kaçınılmalıdır Boru içerisinde zıt doğrultuda akıcı su, basınç ve hızın etkisiyle boruların ilave yerlerinde türbülans meydana getirir Bu vaka zamanla tangiti aşındırarak borudan su sızmasına, hatta borunun patlamasına neden olur Contalı borularda ise contanın görevi; suyun sızmasını önlemektir Sızdırmayı önleme, zor kaynağına tarafından somurtkan yönde olan conta kanatlarının, pompanın durmasından daha sonra suyun geriye doğru hareketinde açılmasıyla gerçekleşir Boru ters döşendiğinde basınç ve hız, conta kanatlarını zorlayarak suyun sızmasına niçin olur PVC borular kanallara yerleştirilmeden önce kanalın tabanına en düşük 15 cm kum serilmeli, boru yerleştirildikten sonradan da en az 10 15 cm kum ile örtülmelidir Bunda gaye; PVC boruların kırılganlığı sebebiyle sert cisimlerin darbelerinden korunmasıdır PE Boruların Montajı PE boruların kangal şeklinde üretilmeleri ve boylarının uzun olması nedeniyle montaj işlemleri PVC boruların yapıştırma işlemine kadar daha kolaydır PE boruların eklenmesi, bağlantı parçaları ile yapılır Kangal boru eksenine düşey olarak bir testere ile kesilir Kesilen boru uçları bir eğe ile 15° olacak şekilde konikleştirilir Bağlantı parçasının iki ucunun içinde; a) Kesik conta b) Baskı conta c) O ring d) Somun' dan Oluşan bir armoni vardır Bağlantının gerçekleşmesi için iki borunun uçları bağlantı parçasının iki tarafından sıkılmak suretiyle birleştirilir 40 mm' den büyük borularda somun boru anahtarı ile sıkılmalıdır Boru uçlarının temas parçasına yerleştirilmesi için borular çevrilerek iç kısımdaki çıkıntıya değin itilerek yerleştirilir PE boruların temas elemanlarıyla birleştirilmesi, iki borunun birleştirilmesi işlemi ile aynıdır PE sistemde, PVC' de olduğu gibi erkek ve dişi dişli ilave parçalarda kullanılır Bunlar birbirleriyle dişli uçları tamamen birleştirilir PE borularda yapıştırma işlemi yapılmaz Yağmurlama Başlıklarının Montajı Yağmurlama başlıkları lateral hatta uzatma borusuyla bağlanır Bu boru galvaniz veya PE olabilir Başlıca kolay bükülebilmesi özelliğiyle yumuşak PE boru tercih edilir Bir ucu belirtilen uzaklıktaki laterale bağlanmış olan PE borunun diğer ucu özel teflon sarılmış dirsekle yağmurlama başlığına bağlanır Yağmurlama başlıklarının konumlarının dürüst yerde olması gereklidir Projede belirlenen yerden faklı bir yere yerleştirilirse ıslatılması beğenilmeyen alanlara da su iletilebilir ya da benzeyen su dağılımı sağlanamaz Tasarım ve projelemede; bir yağmurlama başlığının önünde ağaç, bitki grubu ya da yüksek boylu bitkilerin yer alması ya da geniş çim alanlarında yağmurlama başlıklarının zemin üstünde kalması çimin biçiminde ya da dış etkilere aleyhinde sorun yaratacak konulardır Bu durumda proje beklenen sonucu vermeyecektir Projeleme sırasında öbür boylarda olan yağmurlama başlıklarından yararlanarak ve peyzaj projesini hazırlayan mimarla koordineli çalışarak bu sorunlar çözümlenmelidir