Yapma Destan ve Doğal Destan Nedir? Özellikleri Nelerdir

Yapma Epope Özellikleri,
Doğal Epope Nedir Özellikleri Nelerdir,
Yapma Destan ve Doğal Epope Nedir?


Yapma Epope ve Doğal Epope Kavramları


Benzerlikleri;

* doğal dilden bambaşka bir dille oluşurlar
* doğaüstü nitelikler ve kşiler vardır (mitolojik varlıklar vs)
* genelikle konuları mertlik, savaş, göçtür
* milletlerin tarihinde derin izler bırakan olaylar üstünde oluşurlar
* manzumdurlar
* devrik cümleler bulunur

Farklılıkları;

Yapma destanlarda;

* söyleyenleri bellidir
* yakın tarihimizde meydana gelmiş olaylardan ortaya çıkar
* aşamalardan geçmez

Doğal destanlarda;

* söyleyeni belirlenmiş değildir
* tarihin bilinmez dönemlerinde yaşanan olayları anlatır
* dağıtılmış aşamalardan geçer

Destan
Epope milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış (savaş, göç, istilâ gibi) tarihî olayların (yangın, salgın hastalık, sel, yer sarsıntısı gibi) toplumsal ve doğal olayların çağdan çağa aktarılmış, aktarılırken de hayal unsurlarıyla oluşmuş, süslenmiş, değiştirilmiş manzum söylenceleridir
Destanlar, Araplar'da esatir, Batı'da mytholarak adlandırılır Destanlar ikiye ayrılır; Suni ve Doğal Destanlar

Suni Destanlar: Halkı içten etkileyen ulusal, toplumsal olayları, bir yazarın kurallarınca işlemesinden doğan, kişisel yaratımla oluşturulmuş eserlerdirYazarı kesin olan,daha yakın zamanda YAZILAN ve olağanüstü durumlara az yer veren bir epope türü iken,

Doğal Destanlar: anonim( yazarı belirli olmayan),ilkel dönemde yaşanmış olayları konu bölge ve SÖZLÜ epope türüdür Destanlar İslamiyet'in kabulünden önceki Türk Edebiyatı kategorisine aittirler

Toplumu derinden etkileyen, belleğinde iz bırakan savaş, göç, doğal yıkımların dilden dile yayılması, toplumun katkısıyla çeşitlenip boyutlan*masından sonradan derlenen oylumlu, halkın müşterek malı olan eserlerdir Bir destanın doğal sayılabilmesi için ilkin kayda değer bir olayın olması gerekir (çekirdek dönemi) Bu olay toplumca zenginleştirilir (gelişme dönemi) Artist biri göre yazıya geçirilir (yazıya geçiş dönemi)


Destanlar 3 safhadan oluşur:
Halkın benliğinde iz bırakan olaylar ve bunda rol oynayan kahramanlar,
Olayın ağızdan ağıza aktarılması,
Yazıya daha daha sonra geçirilmesidir
Milletlerin toplumu içten etkileyen, tarihi siklet talep eden manâlı olaylarını (doğal afetler, savaşlar, göç, yangın vb) konu edinirler sık sık manzum olurlar Tarih, etnografya, folklor gibi bilimler destanlardaki bilgilerden yararlanır

Türk Destanları
Türk destanları, Türk destanları, kâinatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Türk milletinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluş, gelişme, çöküşleri, başarı ve yenilgileri gibi konularla beraber o kadar çok sebep açıklayıcı efsaneyi de içinde barındırır Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır

İslamiyet'ten Önceki Destanlar

1 Altay Yakut Yaratılış destanı
2Sakalar Dönemi aAlp Er Tunga DestanıbŞu Destanı
3Hun Dönemi Oğuz Kağan DestanıAtilla Destanı
4Gök Türk Dönemi aBozkurt DestanıbErgenekon Destanı
5Uygur Dönemi
a Türeyiş destanı
b Göç Destanı

İslamiyet'in Kabulünden Sonraki Destanlar
1Karahanlı Dönemi Satuk Buğra Han Destanı
2KazakKırgız (turkeyarenacom) Kültür Dâiresi Manas destanı
3TürkMoğol Kültür Dâiresi Cengizname
4TatarKırım Timur ve Edige Destanları
5SelçukluBeylikler ve Osmanlı Dönemleri
aSeyid Battal Gazi Destanı
b Danişmend Gazi Destanıc Köroğlu Destanı

Dünyanın Doğal Destanları

Sümer destanı : Gılgamış
Yunan destanları : İlyada ve Odissea
İran destanı : Şehname
Fin destanı : Kalevala
Hint destanları : Mahabharata ve Ramayana
Alman destanı : Nibelungen
İngiliz destanı : Boewulf
Rus destanı : İgor
İspanyol destanı : Le Cid
Fransız destanı : Chansen de Röland
Japon destanı : Şinto


Dünyanın Esas Yapma Destanları

Latin edebiyatı: Aeneis ( Vergilius )
Fransız edebiyatı: Henriade ( Voltaire )
Portekiz edebiyatı: Os Lusiadas ( Camoens )
İngiliz edebiyatı: Kaybolmuş Cennet (John Milton)
İtalyan edebiyatı: Kurtarılmış Kudüs ( Tasso )
İtalyan edebiyatı: Deli Orlando ( Ariosto )
İtalyan edebiyatı: İlahi Komedya ( Dante )


Türk Edebiyatında Yapma Destan

Kuvayı Milliye Destanı : Nazım Hikmet
Üç Şehitler Destanı : Fazıl Hüsnü Dağlarca
Çanakkale Destanı: Mehmet Akif Ersoy
Satuk Buğra Han Destanı
Cengizname
Timur ve Edige Destanları
Seyid Battal Gazi Destanı
Köroğlu Destanı
Genç Osman Destanı ( Kayıkçı Kul Mustafa )
Selçukname (Yazıcıoğlu Ali) *