Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
DALGALARI VE TİTREŞİMLERİ KULLANMAK
Ses, havada ve suda dalgalar halinde yayılır ve bu dalgalar herhangi bir cisme çarparsa geri döner Eğer yeterli bilgi ve teknolojiye sahipseniz, dönen dalgalardan bu cisim hakkında çeşitli bilgiler edinebilirsiniz: Dalga kaynağının sizden ne kadar uzakta olduğu, büyüklüğü ya da ne yöne, hangi hızla hareket ettiği gibi
Ses ve basınç dalgalarını kullanarak objelerin yerini tespit etme teknolojisi 20 yüzyılda geliştirilmiştir Bu teknoloji, her ne kadar savaşta kullanılmak amacıyla geliştirilmişse de, günümüzde batık gemilerin yerlerini belirleme ya da deniz dibi haritalarının çıkarılması gibi amaçlarla kullanılmaktadır Ancak doğadaki canlılar bundan milyonlarca yıl önce, henüz insanlar bu sistemleri keşfetmemişken, etrafa yayılan ses dalgalarını kullanıyor ve bu sayede yaşamlarını sürdürüyorlardı
Örneğin yunuslar, yarasalar, balıklar ve güveler yaratıldıkları ilk andan beri sonaradı verilen bu sisteme sahip olan canlılardandır Üstelik bu sistemler bugün bizim kullandıklarımızdan çok daha duyarlı ve kullanışlıdır
Yarasa Sonarı Teknolojimizin Sınırlarını Aşıyor
Sonar sistemi, denizin içindeki denizaltıları tespit etmek için vazgeçilmez bir yöntemdir Bu yüzden Amerikan Savunma Bakanlığı, yarasa sonarındaki çalışma prensiplerini kendi sonarlarına uygulamak için harekete geçmiştir
Amerika'nın ünlü bilim dergilerinden biri olan Science'ın verdiği bir habere göre, ABD Savunma Bakanlığı bu proje için özel bir ödenek dahi tahsis etmiştir Yarasaların, zifiri karanlıkta kolayca yön bulmalarının sahip oldukları sonar sistemi sayesinde gerçekleştiği uzun zamandır biliniyordu Son olarak araştırmacılar, bu sonar sisteminin yeni bazı sırlarını keşfetmişlerdir Buna göre, kahverengi böcekçil yarasa (Epesicus fuscus) saniyede 2 milyon üst üste binmiş ses yankılanmasını işleme sokma yeteneğine sahiptir Hem de bu yankıları sadece 03 milimetrelik bir hassasiyet farkıyla algılayabilir Bu rakamlar ise, yarasa sonarının insan yapımı sonarlardan yaklaşık üç kat daha hassas olduğunu göstermektedir 59
Yarasaların sonar sistemli uçuş yetenekleri, bize karanlıkta uçuş hakkında çok şey öğretmektedir Kızılötesi termal görüntüleme sistemli kameralar ve sesüstü dalgaları algılayan dedektörlerle yapılan araştırmalar, yarasaların gece av uçuşları hakkında çok daha kapsamlı bilgi edinme fırsatı vermiştir
Yarasalar yerden havalanan bir böceği havada uçarken kapabilirler Bazı yarasalar avlarını yakalamak için onları çalılıkların içinde bile takip ederler Yansıyan ses dalgalarını kullanarak gece gökyüzünde vızıldayan bir sineğin üzerine atılmak oldukça zordur Bir de böceğin çalılıkların arasında uçtuğunu, etraftaki bütün yapraklardan ses dalgalarının yansıdığını düşünürseniz, yarasanın ne kadar büyük bir iş başardığını daha iyi anlayabilirsiniz
Böyle bir durumda yarasalar sonar seslerini azaltırlar Bunun sebebi, muhtemelen, çevredeki bitkilerden gelen ses yansımalarının kafa karıştırmasını önlemektir Fakat yarasaların, cisimleri ayrı ayrı algılayabilmesi için bu yöntem tek başına yeterli değildir Üst üste gelen ekoların geliş zamanları ve yönleri de ayırt edilmelidir 60
Yarasalar su üstünde uçarken su içmek için veya avlarını yerden yakalamak için de sonar sistemini kullanırlar En usta manevraları ise bir yarasanın diğerini kovaladığı durumlarda gösterirler Yarasaların bu başarıyı nasıl elde ettiklerinin anlaşılması sonar, uçuşlar ve tespit cihazları başta olmak üzere pek çok teknolojik ürünün üretiminde kolaylık sağlayabilir Ayrıca yarasaların çok yüksek frekanslı sonar sistemleri, bugün mayın arama teknolojisinde de taklit edilmektedir 61
Boeing 767 uçaklarında konuşlandırılan ve AWACS olarak adlandırılan sistemler, sahip oldukları gelişmiş radar donanımı ile erken uyarı ve hedef kontrol amacıyla kullanılır 62 Karada ve havada oldukça etkili olan AWACS, denizde sadece deniz üstündeki gemileri fark edebilir; denizaltılar söz konusu olduğunda ise aynı başarıyı gösteremez, yani deniz dibi AWACS'ın etki alanı dışındadır 63
Bulldog yarasası, su içindeki hedefleri tespit etme konusunda AWACS'tan üstündür Bu yarasa, sonar sisteminin yardımıyla balık avlayabilmektedir Bu özellikleri nedeniyle onu hem avcı hem de erken uyarı özelliklerini beraberinde barındıran üstün bir savaş uçağı gibi düşünmek hiç de abartılı olmaz Bulldog yarasası su yüzeyine yakın seyreden balığı, sonarı ile tespit ederek dalışa geçer Yarasanın ayakları balık avı için ideal bir tasarıma sahiptir Tırnakları bir jilet kadar ince ve keskindir Avına yaklaştığında ayaklarını suya daldırır Tırnakların ince yapısı sayesinde su direncinin olumsuz etkisi ile karşılaşmaz Keskin, sivri uçlu ve iri tırnaklar, avı kavramak için büyük yarasaya bir avantaj sağlar 64
Bazı güve çeşitleri yaydıkları yüksek frekanslı sesler ile yarasanın yer belirleme sistemini karıştırırlar Böylece yarasa, güvenin yerini tespit edemez dolayısıyla da onu avlayamaz 65 Bugün ABD ordusunun kullandığı EA6B Prowler adlı uçaklar, güvenin yaptığı işi taklit eder Bu uçak sahip olduğu elektronik donanım sayesinde düşman radarlarını bozarak hedef tespiti yapmasını engeller EA6B Prowler aynı zamanda düşmanın haberleşme sistemlerini de sabote edebilir 66
Görüldüğü gibi canlılardaki özellikler çok geniş bir alanda insanlara fayda sağlamaktadır Allah Kuran'daki bir ayette hayvanlardaki faydalara şöyle dikkat çeker:
Gerçekten hayvanlarda da sizin için bir ders (ibret) vardır; karınlarının içinde olanlardan size içirmekteyiz ve onlarda sizin için daha birçok yararlar var (Müminun Suresi, 21)
(alıntı harun yahya)
59 godandscience orgevolutiondesign html; The Designing Times, Vol1, No8 , March 2000
60 nature comnsu0102080102081 html; Philip Ball, Nature, Astounding Bat Mobility, 2 February 2001
61 nature comnsu0102080102081 html; Philip Ball, Nature, Astounding Bat Mobility, 2 February 2001
62 AWACS Havaya Konuşlandırılmış Uyarı ve kontrol Sisteminin ingilizce kısaltmasıdır
63 Bezen Çetin, Hava Savunma Sistemleri, Bilim ve Teknik, Ocak 1995, s 33
64 szgdocent orgfffbateco htm
65 Wild Technology, Phil Gates, sf53
66 hqmc usmc milfactfile nsf7e931335d515626a8525628100676e0cb69da93e5a6094a18525626e00490b3f?OpenDocument
Ses, havada ve suda dalgalar halinde yayılır ve bu dalgalar herhangi bir cisme çarparsa geri döner Eğer yeterli bilgi ve teknolojiye sahipseniz, dönen dalgalardan bu cisim hakkında çeşitli bilgiler edinebilirsiniz: Dalga kaynağının sizden ne kadar uzakta olduğu, büyüklüğü ya da ne yöne, hangi hızla hareket ettiği gibi
Ses ve basınç dalgalarını kullanarak objelerin yerini tespit etme teknolojisi 20 yüzyılda geliştirilmiştir Bu teknoloji, her ne kadar savaşta kullanılmak amacıyla geliştirilmişse de, günümüzde batık gemilerin yerlerini belirleme ya da deniz dibi haritalarının çıkarılması gibi amaçlarla kullanılmaktadır Ancak doğadaki canlılar bundan milyonlarca yıl önce, henüz insanlar bu sistemleri keşfetmemişken, etrafa yayılan ses dalgalarını kullanıyor ve bu sayede yaşamlarını sürdürüyorlardı
Örneğin yunuslar, yarasalar, balıklar ve güveler yaratıldıkları ilk andan beri sonaradı verilen bu sisteme sahip olan canlılardandır Üstelik bu sistemler bugün bizim kullandıklarımızdan çok daha duyarlı ve kullanışlıdır
Yarasa Sonarı Teknolojimizin Sınırlarını Aşıyor
Sonar sistemi, denizin içindeki denizaltıları tespit etmek için vazgeçilmez bir yöntemdir Bu yüzden Amerikan Savunma Bakanlığı, yarasa sonarındaki çalışma prensiplerini kendi sonarlarına uygulamak için harekete geçmiştir
Amerika'nın ünlü bilim dergilerinden biri olan Science'ın verdiği bir habere göre, ABD Savunma Bakanlığı bu proje için özel bir ödenek dahi tahsis etmiştir Yarasaların, zifiri karanlıkta kolayca yön bulmalarının sahip oldukları sonar sistemi sayesinde gerçekleştiği uzun zamandır biliniyordu Son olarak araştırmacılar, bu sonar sisteminin yeni bazı sırlarını keşfetmişlerdir Buna göre, kahverengi böcekçil yarasa (Epesicus fuscus) saniyede 2 milyon üst üste binmiş ses yankılanmasını işleme sokma yeteneğine sahiptir Hem de bu yankıları sadece 03 milimetrelik bir hassasiyet farkıyla algılayabilir Bu rakamlar ise, yarasa sonarının insan yapımı sonarlardan yaklaşık üç kat daha hassas olduğunu göstermektedir 59
Yarasaların sonar sistemli uçuş yetenekleri, bize karanlıkta uçuş hakkında çok şey öğretmektedir Kızılötesi termal görüntüleme sistemli kameralar ve sesüstü dalgaları algılayan dedektörlerle yapılan araştırmalar, yarasaların gece av uçuşları hakkında çok daha kapsamlı bilgi edinme fırsatı vermiştir
Yarasalar yerden havalanan bir böceği havada uçarken kapabilirler Bazı yarasalar avlarını yakalamak için onları çalılıkların içinde bile takip ederler Yansıyan ses dalgalarını kullanarak gece gökyüzünde vızıldayan bir sineğin üzerine atılmak oldukça zordur Bir de böceğin çalılıkların arasında uçtuğunu, etraftaki bütün yapraklardan ses dalgalarının yansıdığını düşünürseniz, yarasanın ne kadar büyük bir iş başardığını daha iyi anlayabilirsiniz
Böyle bir durumda yarasalar sonar seslerini azaltırlar Bunun sebebi, muhtemelen, çevredeki bitkilerden gelen ses yansımalarının kafa karıştırmasını önlemektir Fakat yarasaların, cisimleri ayrı ayrı algılayabilmesi için bu yöntem tek başına yeterli değildir Üst üste gelen ekoların geliş zamanları ve yönleri de ayırt edilmelidir 60
Yarasalar su üstünde uçarken su içmek için veya avlarını yerden yakalamak için de sonar sistemini kullanırlar En usta manevraları ise bir yarasanın diğerini kovaladığı durumlarda gösterirler Yarasaların bu başarıyı nasıl elde ettiklerinin anlaşılması sonar, uçuşlar ve tespit cihazları başta olmak üzere pek çok teknolojik ürünün üretiminde kolaylık sağlayabilir Ayrıca yarasaların çok yüksek frekanslı sonar sistemleri, bugün mayın arama teknolojisinde de taklit edilmektedir 61
Boeing 767 uçaklarında konuşlandırılan ve AWACS olarak adlandırılan sistemler, sahip oldukları gelişmiş radar donanımı ile erken uyarı ve hedef kontrol amacıyla kullanılır 62 Karada ve havada oldukça etkili olan AWACS, denizde sadece deniz üstündeki gemileri fark edebilir; denizaltılar söz konusu olduğunda ise aynı başarıyı gösteremez, yani deniz dibi AWACS'ın etki alanı dışındadır 63
Bulldog yarasası, su içindeki hedefleri tespit etme konusunda AWACS'tan üstündür Bu yarasa, sonar sisteminin yardımıyla balık avlayabilmektedir Bu özellikleri nedeniyle onu hem avcı hem de erken uyarı özelliklerini beraberinde barındıran üstün bir savaş uçağı gibi düşünmek hiç de abartılı olmaz Bulldog yarasası su yüzeyine yakın seyreden balığı, sonarı ile tespit ederek dalışa geçer Yarasanın ayakları balık avı için ideal bir tasarıma sahiptir Tırnakları bir jilet kadar ince ve keskindir Avına yaklaştığında ayaklarını suya daldırır Tırnakların ince yapısı sayesinde su direncinin olumsuz etkisi ile karşılaşmaz Keskin, sivri uçlu ve iri tırnaklar, avı kavramak için büyük yarasaya bir avantaj sağlar 64
Bazı güve çeşitleri yaydıkları yüksek frekanslı sesler ile yarasanın yer belirleme sistemini karıştırırlar Böylece yarasa, güvenin yerini tespit edemez dolayısıyla da onu avlayamaz 65 Bugün ABD ordusunun kullandığı EA6B Prowler adlı uçaklar, güvenin yaptığı işi taklit eder Bu uçak sahip olduğu elektronik donanım sayesinde düşman radarlarını bozarak hedef tespiti yapmasını engeller EA6B Prowler aynı zamanda düşmanın haberleşme sistemlerini de sabote edebilir 66
Görüldüğü gibi canlılardaki özellikler çok geniş bir alanda insanlara fayda sağlamaktadır Allah Kuran'daki bir ayette hayvanlardaki faydalara şöyle dikkat çeker:
Gerçekten hayvanlarda da sizin için bir ders (ibret) vardır; karınlarının içinde olanlardan size içirmekteyiz ve onlarda sizin için daha birçok yararlar var (Müminun Suresi, 21)
(alıntı harun yahya)
59 godandscience orgevolutiondesign html; The Designing Times, Vol1, No8 , March 2000
60 nature comnsu0102080102081 html; Philip Ball, Nature, Astounding Bat Mobility, 2 February 2001
61 nature comnsu0102080102081 html; Philip Ball, Nature, Astounding Bat Mobility, 2 February 2001
62 AWACS Havaya Konuşlandırılmış Uyarı ve kontrol Sisteminin ingilizce kısaltmasıdır
63 Bezen Çetin, Hava Savunma Sistemleri, Bilim ve Teknik, Ocak 1995, s 33
64 szgdocent orgfffbateco htm
65 Wild Technology, Phil Gates, sf53
66 hqmc usmc milfactfile nsf7e931335d515626a8525628100676e0cb69da93e5a6094a18525626e00490b3f?OpenDocument
