Yardımlaşmayı kurumsal hale getirmenin faydaları
Bu kesin suretle bir sevgi işidir sadece maddi destekle değil, guzel soz hatta guler yuz bile
gunumuzde ve tarihin ceşitli donemlerinde iyilik kategorisinde yorumlanmıştır Yalnız
insanı değil, canlıyı sevmenin bile ibadet olduğu insanlık anlayışı artık ceşitli
oluşumları gercekleştirerek mutluluğu yakalama cabası icerisindedir Yapılan
araştırmalar Selcuklular ve Osmanlılar doneminde ulkemizin her bolgesinde
eğitimden oğretime sağlıktan ulaşıma kulturden iletişime değin birtakım iktisadi ve
sosyal alanlarda vakıf kuruluşlarını oluşturduklarını gormekteyiz İnsanımızın ve
butun insanlığın mutluluğu icin bu karşılıksız hizmet ruhu bu ozgeciliği
canlandırmanın bir sonucudur Farabinin sistemleştirdiği ve bugun de butun
dunyanın aradığı bireysel irade ve sorumlulukla dayanışma ruhu icerisinde
butunleşmek suretiyle once kendi cevremizi ulkemizi daha sonrada butun insanlığı
birtakım sıkıntılarından kurtarmak onları ve cocukları rahat bir ruh ortamı icerisinde
yaşatmak icin bir arayıştır vakıfcılık Kentlerimizi susleyen bunları işler hale getiren
camii, medrese, imarethan, hamam, kervansaray, hastane, kutuphane, yoksullar evi,
sebil, misafirhane gibi birtakım vakıflarla ulkedeki sorunları cozmeye calışan bir
sistem oluşturulmaya calışılmıştır Batı ulkelerde kilise belediye ve devletin birtakım
kurumları bu turlu oluşumları gercekleştirirken bizde bu kurumlar olmadığı icin bizde
bu kurumların işlendiğini vakıflar aracılığıyla hayata ulaştırmayı hedeflemişiz Vakıflar
Selcuklu ve Osmanlı doneminde toplumun eğitim, sağlık, bayındırlık sosyal guvenlik
alanlarındaki temel ihtiyaclarını karşılamaya calışan birer hizmet birimleriydi
Vakıfların gorduğu hizmetler sosyal hayatın hemen hemen butun alanlarını
kapsamaktaydı O zaman ki Batının siyasetcileri XVI yuzyılda Osmanlı ulkesini bir
vakıf cenneti olarak ifade ediyorlar Vakıf belirli bir malı kamunun yararına yonelik bir
hizmette ya da hizmetlere surekli olarak tahsis edilmektedir Kişi vakıf yapmak
suretiyle malının belirli bir kısmından fedakarlık yapmaktadır Boylece malı uzerindeki
ozel mulkiyet hakkını kaybetmeye ve bu hakkı sosyal amaclı olarak kamunun
hizmetine sunmaktadır Ancak vakıf edilen mallar devletin mulkiyetini de gecmez
Vakıf ozel mulkiyetle devlet mulkiyeti arasında ucuncu bir mulkiyet grubunu
oluşturmaktadır Bu nedenle vakıflar kamu ve ozel sektor dışında bağımsız sektor
olarak da denetlenebilmektedir Vakıf kurumunun temelindeki duşunsel unsurlar
nelerdir? Vakıf hem bir kultur hem de bir medeniyet eseridir Vakıf eserlerimiz
toplumumuzun kulturel değerlerinin ve duşunce sisteminin bir sonucudur ve eserler
İslam dininin telkin ettiği inanc duşunce ve anlayış sistemiyle bunlara bağlı olarak
tarihi icinde oluşmuş ortak nitelikteki ulusal geleneklerimizi sembolize etmektedir
Vakıflar insan sevgisi hayır sevap dayanışma hizmet felsefesinin bir urunudur Vakıf
bireysel ve gonullu bir kişinin sahibi bulunduğu mallardan toplumun yararına
fedakarlık yapmasını sağlayacak ya da ozendirecek belirli bir inancın duşunsel bir
urunudur Turk toplumunda vakıf yapma duşuncesinin arkasında genellikle dini etkiler
onemli rol oynamaktadır Nitekim vakıf yapan kişilerin vakıfflarına baktığımız zaman
kulturel temel olarak Kurandaki birtakım ayetlerin Hazreti Peygamberin sozlerinin
etkili olduğunu goruyoruz Bunlardan birkacını ifade edersek, sevdiğiniz şeylerden
Allah yolunda harcamadıkca asla siz iyiye eremezsiniz Kendiniz icin onden ne hayır
yollarsanız Allah katında onu bulacaksınız Allah daima insanlara iyilik edenlerle
beraberdir gibi ayet ve hadisler vakıf kurmanın İslam toplumundaki asıl dinamiğini
oluşturmaktadır İslam inancında yaşamak ve hayatı kutsal olarak kabul etmek
esastır Yani yaşarken sadece birtakım duyguları tatmin etmek soz konusu değildir,
yaşamın anlamlı olması esastır Kişinin hayatını her turlu tehlikelerden ve
zorluklardan koruyarak onu yuceltmek esastır İnsanların en hayırlısı topluma yararlı
olan biridir ilkesi bu felsefenin temelini oluşturmaktadır İslam inancı insanda ilahi bir
oz bulundurmayı kabul eder
Bu kesin suretle bir sevgi işidir sadece maddi destekle değil, guzel soz hatta guler yuz bile
gunumuzde ve tarihin ceşitli donemlerinde iyilik kategorisinde yorumlanmıştır Yalnız
insanı değil, canlıyı sevmenin bile ibadet olduğu insanlık anlayışı artık ceşitli
oluşumları gercekleştirerek mutluluğu yakalama cabası icerisindedir Yapılan
araştırmalar Selcuklular ve Osmanlılar doneminde ulkemizin her bolgesinde
eğitimden oğretime sağlıktan ulaşıma kulturden iletişime değin birtakım iktisadi ve
sosyal alanlarda vakıf kuruluşlarını oluşturduklarını gormekteyiz İnsanımızın ve
butun insanlığın mutluluğu icin bu karşılıksız hizmet ruhu bu ozgeciliği
canlandırmanın bir sonucudur Farabinin sistemleştirdiği ve bugun de butun
dunyanın aradığı bireysel irade ve sorumlulukla dayanışma ruhu icerisinde
butunleşmek suretiyle once kendi cevremizi ulkemizi daha sonrada butun insanlığı
birtakım sıkıntılarından kurtarmak onları ve cocukları rahat bir ruh ortamı icerisinde
yaşatmak icin bir arayıştır vakıfcılık Kentlerimizi susleyen bunları işler hale getiren
camii, medrese, imarethan, hamam, kervansaray, hastane, kutuphane, yoksullar evi,
sebil, misafirhane gibi birtakım vakıflarla ulkedeki sorunları cozmeye calışan bir
sistem oluşturulmaya calışılmıştır Batı ulkelerde kilise belediye ve devletin birtakım
kurumları bu turlu oluşumları gercekleştirirken bizde bu kurumlar olmadığı icin bizde
bu kurumların işlendiğini vakıflar aracılığıyla hayata ulaştırmayı hedeflemişiz Vakıflar
Selcuklu ve Osmanlı doneminde toplumun eğitim, sağlık, bayındırlık sosyal guvenlik
alanlarındaki temel ihtiyaclarını karşılamaya calışan birer hizmet birimleriydi
Vakıfların gorduğu hizmetler sosyal hayatın hemen hemen butun alanlarını
kapsamaktaydı O zaman ki Batının siyasetcileri XVI yuzyılda Osmanlı ulkesini bir
vakıf cenneti olarak ifade ediyorlar Vakıf belirli bir malı kamunun yararına yonelik bir
hizmette ya da hizmetlere surekli olarak tahsis edilmektedir Kişi vakıf yapmak
suretiyle malının belirli bir kısmından fedakarlık yapmaktadır Boylece malı uzerindeki
ozel mulkiyet hakkını kaybetmeye ve bu hakkı sosyal amaclı olarak kamunun
hizmetine sunmaktadır Ancak vakıf edilen mallar devletin mulkiyetini de gecmez
Vakıf ozel mulkiyetle devlet mulkiyeti arasında ucuncu bir mulkiyet grubunu
oluşturmaktadır Bu nedenle vakıflar kamu ve ozel sektor dışında bağımsız sektor
olarak da denetlenebilmektedir Vakıf kurumunun temelindeki duşunsel unsurlar
nelerdir? Vakıf hem bir kultur hem de bir medeniyet eseridir Vakıf eserlerimiz
toplumumuzun kulturel değerlerinin ve duşunce sisteminin bir sonucudur ve eserler
İslam dininin telkin ettiği inanc duşunce ve anlayış sistemiyle bunlara bağlı olarak
tarihi icinde oluşmuş ortak nitelikteki ulusal geleneklerimizi sembolize etmektedir
Vakıflar insan sevgisi hayır sevap dayanışma hizmet felsefesinin bir urunudur Vakıf
bireysel ve gonullu bir kişinin sahibi bulunduğu mallardan toplumun yararına
fedakarlık yapmasını sağlayacak ya da ozendirecek belirli bir inancın duşunsel bir
urunudur Turk toplumunda vakıf yapma duşuncesinin arkasında genellikle dini etkiler
onemli rol oynamaktadır Nitekim vakıf yapan kişilerin vakıfflarına baktığımız zaman
kulturel temel olarak Kurandaki birtakım ayetlerin Hazreti Peygamberin sozlerinin
etkili olduğunu goruyoruz Bunlardan birkacını ifade edersek, sevdiğiniz şeylerden
Allah yolunda harcamadıkca asla siz iyiye eremezsiniz Kendiniz icin onden ne hayır
yollarsanız Allah katında onu bulacaksınız Allah daima insanlara iyilik edenlerle
beraberdir gibi ayet ve hadisler vakıf kurmanın İslam toplumundaki asıl dinamiğini
oluşturmaktadır İslam inancında yaşamak ve hayatı kutsal olarak kabul etmek
esastır Yani yaşarken sadece birtakım duyguları tatmin etmek soz konusu değildir,
yaşamın anlamlı olması esastır Kişinin hayatını her turlu tehlikelerden ve
zorluklardan koruyarak onu yuceltmek esastır İnsanların en hayırlısı topluma yararlı
olan biridir ilkesi bu felsefenin temelini oluşturmaktadır İslam inancı insanda ilahi bir
oz bulundurmayı kabul eder