Yargı 'istisna' dedi: Bir adrese teslim ballı ihale daha!

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından temeli 2013 yılında atılan ve hâlâ bitirilemeyen Ankara-İzmir Yüksek Süratli Tren (YHT) Çizgisi Projesi’nde yeni bir gelişme yaşandığı ortaya çıktı. 2017’de sınırın “Uşak-Polatlı” kısmının üstyapı ve elektromekanik işlerinin ihalesini alan KMB Metro İnşaat, 2019’da ekonomik yetersizliği nedeniyle haklarını kullanarak mukaveleyi feshetti. Firma, 2020 yılında ekonomik açıdan toparlandığını belirterek mukaveleye kaldığı yerden devam etme isteğiyle bakanlığa başvurdu. Firmaya bir cevap vermeyen bakanlık, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nce, 6 Ekim 2020 tarihinde “Ankara-İzmir Yüksek Süratli Tren Projesine Ait Üretim İşi” ihalesine çıktı.

KURALA UYULMADI

Yaklaşık maliyeti 3 milyar dolar olan ihale, 14 Ekim’de “pazarlık usulüyle” 2 milyar 163 milyon dolar bedelle ERG İnşaat’a verildi. Proje, bakanlığın yatırım programına “dış finansmanlı proje” olarak alındı ve üretim işi için İngiltere ile 2.3 milyar dolar fiyatında finansman kredisi mutabakatı imzalandı.

Öte yandan milletlerarası finansmanlı işlerde Avrupa Birliği Dış Yardım Kontrat Tarzları Uygulama Kılavuzu (PRAG) kurallarına nazaran ihale şartnamesi hazırlanması gerekirken bakanlıkça hazırlanan şartnamede bu kurallara uyulmadığı da görüldü. PRAG’a nazaran, dış finansman kredili ihalelerde 5 milyon Avro’nun üzerindeki her ihalenin “açık ihale” yordamıyla yapılması gerekirken, ERG İnşaat’a verilen ihalede pazarlık metodu kullanıldı. Ayrıyeten, PRAG kurallarına nazaran ihalenin en düşük teklifi veren istekliye değil; ekonomik açıdan “en avantajlı teklifi veren” istekliye verilmesi gerekirken YHT ihalesinde en düşük teklifi veren ERG lehine ihale kararı alındı. İhalede teknik yeterlilik kriteri de aranmadı. Birtakım kaynaklar inşaat başlamadan 450 milyon Avro avans aldığı belirtilen ERG İnşaat’ın, daha sonra dolar/avro paritesindeki değişimi öne sürerek 600 milyon Avro daha talep ettiği öne sürdü.

KMB Metro İnşaat ise “ihalenin; hukuka muhalif olduğu, kamuoyu kontrolü ve hesap verilebilirlik unsurlarına ters olarak 23 milyar Türk Lirası bedelli işin duyuru yahut ilan yapılmadan, katılmak için davet bekleyen firmalar davet edilmeden gerçekleştirildiği, ihalenin türel desteğinin meçhul olduğu” gerekçesiyle ihaleye iptal davası açtı.


BELGELERİN TAMAMI GİTMEMİŞ

Ankara 15. Yönetim Mahkemesi, ihalenin pazarlık yöntemiyle yapılması için “istisna kapsamına” alınabilecek şartlara sahip olduğunu ve hukuka karşıtlık olmadığını Cumhurbaşkanlığı kararını münasebet göstererek iptal talebini reddetti. Firma, dış finansman kaynaklı ihalenin, istisna kapsamına alınmasının hukuka ters olduğunu savunarak temyize gitti. 13. daire, müracaat üzerine bakanlıktan tüm ihale sürecinin evraklarını istedi lakin bakanlığın birtakım evrakları göndermediği sav edildi. Son yıllardaki dünyanın en değerli ihalesinin bu biçimde verilmesinin perde gerisi ise şimdi ortaya çıkarılamadı.

REKOR İHALEYİ DE ERG ALMIŞTI

YHT tecrübesi olmadığı halde tren ihalesi alan ve şimdi bir kazma bile vurmadığı tez edilen ERG İnşaat, daha evvel de 4 milyar TL bedelindeki “Yap-İşlet-Devret” modelli Adana-Pozantı karayolu ihalesi ile de gündeme gelmişti. Ayrıyeten CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Ankara-Niğde otoyolu üretim sürecinde ihaleyi alan ERG Şirketler Grubu’nun lehine ek müddet verilmesi ve şirket kusuru nedeniyle gecikmeden ötürü 156 milyon 780 bin Avro’luk (2.8 milyar TL) kamu ziyanı olduğunu da açıkladı.