Yargı Reformu: Düsünceyi açıklamak suç olmayacak

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'ün başkanlığında hazırlanan “Yargı Islahat Strateji Planı”nın birinci paketi MHP'den sonra bugün de CHP'ye verilecek.

Değerli yenilikler içeren taslağa nazaran haber verme sonlarını aşmayan yahut tenkit emeliyle yapılan niyet açıklamaları cürüm oluşturmayacak. 6 ayı geçmeyen kabahatlerde, ön ödeme yapılması halinde dava açılmayacak. Tutukluluk mühletleri azalacak. Birinci paketin yasalaşmasının akabinde yeni paketlerin de geleceğini belirten Adalet Bakanlığı yetkilileri, pakette yer alan birtakım değişiklik tekliflerini şöyle açıkladı:

HABER VE TENKİT: ‘Terör örgütü propagandası' cürmü, bir yıldan beş yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak. Bu cürmün basın ve yayın yolu ile işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılabilecek. Haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit hedefiyle yapılan niyet açıklamaları kabahat oluşturmayacak.



DAVA AÇILMAYACAK: Altı ayı aşmayan hatalarda; failin on gün içinde talep etmesi şartıyla, soruşturma basamağında para cezası ödemesi ile bu soruşturmaya devam edilmeyecek. Para cezası 3 taksitle ödenecek. Taksitler müddetinde ödenmez ise soruşturmaya devam edilecek.

TUTUKLULUK MÜDDETİ: Soruşturma evresinde tutukluluk mühleti, ağır ceza mahkemesinin misyonuna girmeyen işler bakımından altı ayı, ağır ceza mahkemesinin vazifesine giren işler bakımından ise bir yılı geçemeyecek. Fakat, anayasal sisteme karşı işlenen hatalar, millete ve devlete karşı işlenen hatalar, Terörle Çaba Kanunu kapsamına giren kabahatler ve toplu işlenen cürümler bakımından bu müddet en çok 1 yıl 6 ay olup, münasebeti gösterilerek 6 ay daha uzatılabilecek. Bu hususta öngörülen tutukluluk müddetleri, fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuklar bakımından yarı oranında, 18 yaşını doldurmamış çocuklar bakımından ise dörtte üç oranında uygulanacak.

MAĞDUR ÇOCUĞUN SÖZÜ PSİKOLOG EŞLİĞİNDE ALINACAK

Cumhuriyet savcısı yahut hakim tarafından tabirinin özel ortamda alınması gerektiği ya da kuşkulu yahut sanık ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğu bedellendirilen çocuk ya da mağdurların tabirleri özel ortamda uzmanlar/psikologlar aracılığıyla alınacak. Mağdur çocuğun beyan ve imajları kayda alınacak. Kayda alınan beyan ve manzaralar dava evrakında saklanacak, saklılığı için gerekli önlemler alınacak.

Birtakım kabahatler için süratli yargılama



Hakkı olmayan yere tecavüz, genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması, trafik güvenliğini tehlikeye sokma, parada sahtecilik, resmi evrakın düzenlenmesinde palavra beyan üzere hatalar, süratli yargılama tarzına nazaran yargılanacak. Savcı, şüpheliye seri muhakeme yolu uygulanmasını teklif edecek.

Kısa müddetli mahpus cezası ertelenecek

Yargıya kolay yargılama tarzı sistemi de getirilecek. Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra isimli para cezasını ve/veya üst hududu iki yıl yahut daha az vadeli mahpus cezasını gerektiren hatalarda kolay yargılama yordamının uygulanmasına karar verilebilecek. Mahkemece bu durum iddianame, sanık, mağdur ve şikayetçiye bildiri edilerek, beyan ve savunmalarını 15 gün içinde yazılı olarak bildirmeleri istenecek.

Beyan ve savunma için verilen müddet dolduktan sonra mahkemece duruşma yapılmaksızın ve Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın, karar verilebilecek. Mahkumiyet kararı verildiği takdirde ceza dörtte bir oranında indirilecek. Mahkemece, şartları bulunması halinde; kısa vadeli mahpus cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilecek yahut mahpus cezası ertelenebilecek. Verilen kararlara itiraz edilebilecek. İtiraz üzerine duruşma yapılacak lakin taraflar gelmese de karar verilebilecek. Bu kararlara da itiraz mümkün olacak.

Avukatlara yeşil pasaport

Baroya kayıtlı ve en az 15 yıl kıdemi olan avukatlara yeşil pasaport verilecek. Hukuk fakültesi mezunları, mesleğe giriş imtihanına girmek zorunda kalacak. İmtihanı geçemeyen avukatlık yahut noterlik stajına başlayamayacak. İmtihanı ÖSYM yapacak. 100 puan üzerinden 70 puan alanlar başarılı sayılacak.

Uzlaşmanın kapsamı genişleyecek



Uzlaşma kabahatleri kapsamına, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, inancı berbata kullanma, cürüm eşyasının satın alınması cürümleri eklendi. Tıpkı mağdura karşı işlenen hatalar uzlaşma kapsamında olmayacak. Emsal olaylarda istinaf mahkemelerinin verdiği kesin nitelikli kararlar ortasında uyuşmazlık varsa, tarafların başvurusu üzerine Danıştay'dan görüş alınabilecek. Getirilecek düzenlemeye nazaran, halk ortasında endişe ve panik yaratmak gayesiyle tehdit, hata işlemeye tahrik, kabahati ve hatalıyı övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik yahut aşağılama, cumhurbaşkanına hakaret, Türk Milleti'ni, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama üzere kabahatler istikametinden istinaf mahkemesinde kesin karar verilse de Yargıtay'da temyiz mümkün olacak. İtirazı Ceza Daireleri Liderler Konseyi karara bağlayacak.

Hürmet Öztürk/Sözcü