Yargıda usul ve mevzuatı saf dışı bırakacak paket! Keyfim böyle istedi dönemi başlıyor

Yargılamayı hızlandırma münasebetine dayandırılan yeni yargı paketi, yargılamalardaki kuralsızlığı daha da kurumsallaştıracak. AKP’nin yeni yargı paketiyle yargıçların metot hukukuna bağlı kalmadan karar verebilmesini kolaylaştırıcı kararlar hayata geçirilecek. Yargıçlar, kanıt kıymetlendirmekten, duruşmaların bilinmeyen yapılması, duruşmaların taşınarak kamuoyundan ve taraflardan gizlenmesi, adalete ulaşımda kıymetli olan müddetlerin belirlenmesi konusunda mevzuat sınırlamalarına takılmadan daha özgür kararlar verebilecek.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki 63 unsurluk torba kanun teklifi bu hafta TBMM Genel Heyeti gündemine gelecek. Dokuz farklı kanunda değişiklik öngören teklifle AKP periyodunun tartışılan yargılama alışkanlıkları yerleşik kurala dönüşecek.

Muhalefetin şerhine de yansıttığı tartışmalı kararlardan kimileri şöyle:



KAPALI DURUŞMA: Duruşmaların bir kısmının yahut tamamının ‘yargılama ile ilgili şahısların korunmaya bedel bir üstün menfaatinin kesin olarak gerekli kaldığı hallerde kapalı yapılması’ kararındaki ‘korunmaya paha üstün menfaat’ tanımlaması ile yargıçların subjektif değerlendirmelerle karar alması yasa kararına bağlanıyor.

ÖN İNCELEME DURUŞMASINA DAVET: Ön inceleme duruşmasına davetle ilgili kararda yapılan değişikliğe nazaran, davetiyenin bildiriminden sonra iki haftalık müddette tarafların dilekçelerinde gösterdikleri dokümanları sunmaları gerekecek. Dokümanları sunmamaları durumunda o kanıttan vazgeçmiş sayılacaklar. Lakin mühletler kesin olarak tanımlanmadığı için hak mağduriyetleri ortaya çıkabilecek.

DURUŞMA TAŞIMA: Ses ve manzara nakli ile duruşma yapılmasında tarafların isteği kaldırılacak, taraflardan birinin istemi kâfi olacak. Ayrıyeten mahkeme, tarafların üzerinde ‘serbestçe tasarruf edemeyecekleri’ dava ve süreçlerde resen karar verebilecek. Mahkeme, fiili mahzur yahut güvenlik gerekçesiyle duruşmanın öteki bir yerde yapılmasını da kararlaştırabilecek. Bu da birtakım yargılamaların hakim kararıyla kamuoyundan gizlenmesi ya da yurttaşların mahkemeye erişimini zorlaştırıcı sonuçlar doğurabilecek.

MÜDDET MEÇHULLÜĞÜ: Hukuk yargılamalarında hakimin taraflara süreç yapılması için vereceği müddette ve bu müddete uyulmaması durumunda yapılacak süreçte inisiyatif hakime bırakılıyor.



KANITLARIN KIYMETLENDİRİLMESİ: Hukuk yargıcına kanıtların kıymetlendirilmesi konusunda geniş yetkiler veriliyor.

MAHKEME ODAKLI YARGILAMA

CHP’nin teklife ait muhalefet şerhi özetle şöyle: “Teklifte, yordam hukukunda kimi bahislerde ‘neler yapılmamalı’ denilirse adeta onlar yapılmakta, mevcut kazanımı artırmak ve güçlendirmek yerine, geriye yanlışsız gidiş, yanlış uygulamaları yasallaştırma ve yasallık kazandırma formunda teklifler yer almaktadır. Taraf ve vekilleriyle yargının öteki bileşenlerinden çok mahkeme odaklı bir teklif sistemi ile karşı karşıya bulunuyoruz. Bu düzenleme teklifleri, hak arayan taraf ve onların vekillerinin menfaatlerini koruyan ve hak aramayı kolaylaştıran değil mahkemeler bakış açısıyla iş yükü azaltmaya yönelik, lakin bu yapılırken de hak aramanın, sağlıklı yargılamanın ikinci plana itildiği bir teklif silsilesidir.

Mahkemelerin yanlış uygulamalarına kapı aralayan, onların daha az adapla kontaklı olacak süreçler yapması sonucunu doğuracak bir yola girildiği görülmektedir.”

‘Düzenlemeler bizim için yeterli’ 



Düzenlemeyi eleştiren hukukçu Turgut Kazan, “Usul, aslın temelidir. Tarz sağlıklı bir temeli yakalayabilmek için vazgeçilmez bir yoldur. Siz o yolu rastgele bir formda gereksiz bulmaya kalkarsanız zati sağlıklı bir temel aramıyorsunuz demektir. Orada adalet kalmaz. Onların ıslahat dediği her şeyden 57 yıllık avukat olarak yeniden neyi yıkacaklar tekrar nasıl bir plan peşindeler diye korkuyorum. Yöntem haklıyı haksızdan ayırabilmenin biricik yoludur” diye konuştu. “Gizliliği gerektiren bir durum varsa bizim düzenlemelerimiz yeterlidir” diyen Kazan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Duruşmalar tarafların iştirakiyle zımnî yapılabilir. Saklılıkla ilgili hele hele bu türlü bir yasa yapmanın berbata kullandığı ortaya çıkmış olan iktidarın yeni bir kapalılık arayışı içinde olması tehlikeli sonuçlar verebilir. Şu anki duruşmaların taşınması unsuru bile yanlışsız kullanılmıyor. Bundan da dert duymak gerekir.”

Nurcan Gökdemir/Birgün