Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 1 (0-1 ay)
Bu devirde validenin temel hizmeti, bebeğinin temel muhtaçlıklarını (beslenme, sevgi, dokunma, aklık, dışkılama, uyku gibi) sağlamak ve bebeğini fizikî ve çevresel tehditlerden korumak, bebeği ile yakın duygusal ve çevre temas kurmaktır. Ana bütün bunları yaparken, bebek ile kurduğu sıcak göz teması, çıkardığı yumuşak sesler, dokunma, okşama, sarılma, kucağa alma, emzirme sırasındaki validenin takındığı yüz tabiri bebeğin duygusal ve içtimaî muhtaçlıklarını giderir.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 2 (2-7 ay)
2. periyotta dikkati çeken durum bebek ve bakım veren arasındaki karşılıklılığın artmasıdır. Dış yerküre ile ilgili farkındalık –olasılıkla görme becerilerinin artması ile- artar. Yaklaşık 6. Ayda görme sertliği erişkinin görme sertliğine yaklaşır. Hayatın birinci aylarında bebekler seçici bir biçimde insan yüzüne bakmaya başlarlar. Her gün tekraren yapılan insan yüzüne “bakma tecrübeleri” ile bebek farklı yüzleri ayırt edebilir hale gelir. Yaklaşık 2. nci ayda bebekler anaların sevgiyle çıkardığı seslere karşılık verir; duygusal karşılıkları ayırt etmeye başlar. Bebeklerde yaklaşık 3. ayda ortak dikkat gelişmeye başlar. Ortak dikkat, dikkatin bir içtimaî eşi ile üçüncü bir obje yahut hikaye aracılığı bağlı bir biçimde koordine edilebilmesidir. Bu halde, iş birliği, lisan becerileri, toplumsal beceriler üzere bir çok sahada gelişim için temeller atılmış olunur. Ortak dikkat becerilerinin farklı formları bebekliğin 3-18 aylarında gelişir. Burada tecrübelerini, ilgi ve zevklerini paylaşma motivasyonu vardır. Ekseriyetle 9-12. aylarda ortak dikkatin başlatılması gelişmiş olur. Yaklaşık 5. nci ayda el, göz ve ağız hareketleri koordine duruma gelir ve bebek elini bir eşyaya uzatıp ağzına götürme yeteneğine kavuşur. Bu sırada valideyi ve kendini münferit bir kişi olarak görmeye başlar. Buna misal oyunlar ve tekrarlayan ömür tecrübeleriyle bebekler sürekliliği ve katılığı kanıtlanmış bir anaya sahip olduklarını anlarlar ve analarının kısa müddetli gitmelerinden olumsuz etkilenmezler. Altı aylıktan küçük bebek alıştığı yüzü yabancıdan ayırt edemez. Kendisiyle ilgilenen, hareket eden her kişiye gülümseyebilir. Altıncı aydan sonra tanıma başlar ve anayı muteber nesne olarak benimser. Bunun sonucunda ayrılık telaşı başlar ve yaklaşık üç yaşına kadar sürer. Birinci yıllarda ana ayrılığı, evlat için en örseleyici vukuattır.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 3 (7-18 ay)
Yaklaşık 7-9 ncu aylarda karşılıklı muhabere, çevre tercih ve aileye ilişkin olmaya yönelik bir değişim gözlenir. Bu aylarda bebek kendi fikir, his, mimik ve seslerinin sairleri tarafından anlaşıldığını fark eder. Örneğin bebek ulaşamadığı bir nesneyi elde etmek için, nesneyi işaret ederken bakım verene bakarak yardım velev. Tüm bunlar gerçekleşirken çevre tercihler kurulmaya başlar ve giderek barizleşir. Yaklaşık 6-8 nci aylarda seperasyon anksiyetesi (ayrılık korkusu) görülmeye başlar 14-18 nci aylarda pik yapar ve bundan sonra giderek azalır. Bununla bağlantılı olarak yaklaşık 8.nci ayda yabancı anksiyetesi görülmeye başlar 24.ncü ayda pik yapar ve daha sonra giderek azalır. Yaklaşık 12 aylık iken bebekler yürümeyi öğrenirler; bu durum bağımsız hareket edebilmenin yeni bir formudur; bu biçimde evladın yerküresi genişler. Bebek “yatay varoluş” durumundan “dikey varoluş” durumuna geçmiştir. Birinci yılın sonları ve 2. birinci yarısında bebekler araştırmalarını daha çok niyetine bağlı olarak gerçekleştirmeye başlarlar. Umumiyetle bebeklerde, 12-18 aylardaki rudimenter de olsa iletişimsel konuşma vardır. On 2. ayda birçok bebek birkaç sözün mealini bilir ve yaklaşık 5-6 söz edici (ekspresif) sözü olabilir. Bebekler 18 aya ulaştığında, şaşırtıcı bir formda birçok sözün manasını bilirler ve tek sözlük cümlelerle muhabere kurabilirler. Tabir edici (ekspresif) sözleri ikiye katlanarak yaklaşık 10’a çıkar. Melodik ve jargonlu konuşmaları bükünlere (inflections; ses tonun değişmesi) benzeri; konuşma sırasında sırasını bekledikleri gözlenir.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 4 (18-36 ay)
Dördüncü periyotta bir sembolün bir nesneyi temsil ettiği kavranmaya başlanır ve bu avantaj lisan yeterliliğin büyük ölçüde arttığının habercisidir. Yaklaşık 18’nci ayda sembolik dizaynlar (symbolic representation) bebeğin bilişsel ve toplumsal yerküresini değiştirir. Yaklaşık 12 aydan evvel, bir nesnenin zihinsel dizaynlarını akılda tutabilmeye başlarlar ve nesne sürekliliği bölge ilgili adımlar atılmış olur. Bebeğin yerküresine sembollerin girmesiyle semboller ile düşünmenin ve sembolik ve hayali oyunun temeli atılmış olunur. Örneğin bir kibrit kutusu bir arabayı; oyuncak bir bebek gerçek bebeği sembolize eder. Sözlerin kullanılıyor olması, bebeğin yerküre ve öbürleri ile etkileşiminde niteliksel bir değişimin olduğunun göstergesidir. Bebeğin ekspresif lisan kapasitesi 18’nci aydan 24ncü aya gelindiğinde, yaklaşık 10’dan 50-75’e çıkar. Yaklaşık 30 aylık evlatta 300 söz gözlenir ve 36. Ayda yaklaşık 500-1000 söze ulaşarak 3-4 sözlü cümleler kurulmaya başlar.
Yürüyebilme, işeme ve dışkılama kaslarının denetiminin sağlanması bebeğinotonomisini arttırır. Evladın kakasını tutması ya da bırakması evlada seçim yapabilmeyi getirir; özerklik hissini pekiştirir. Ortalama 16-18 nci aylarda dış dışkılama kaslarını (sfinkterini) istemli sıkma-gevşetme yeteneğine ulaşan evlatta tuvalet eğitimi başlar ve validenin sabırlı, sevgi dolu, destekleyici yaklaşımı ahir idrar ve dışkılama denetimi kazanılmaktadır. Bilişsel yerde da cümlelerle konuşma gelişmeye başlar ve sembolik oyun başlar. Bu periyotta, özerklik ile utanç-kuşku arasında çatışma yaşayan evlat, ahir irade gücü (kendinde hakikat olanı yapacak gücü bulma) ve otonomi kazanmaktadır.
Bu devirde validenin temel hizmeti, bebeğinin temel muhtaçlıklarını (beslenme, sevgi, dokunma, aklık, dışkılama, uyku gibi) sağlamak ve bebeğini fizikî ve çevresel tehditlerden korumak, bebeği ile yakın duygusal ve çevre temas kurmaktır. Ana bütün bunları yaparken, bebek ile kurduğu sıcak göz teması, çıkardığı yumuşak sesler, dokunma, okşama, sarılma, kucağa alma, emzirme sırasındaki validenin takındığı yüz tabiri bebeğin duygusal ve içtimaî muhtaçlıklarını giderir.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 2 (2-7 ay)
2. periyotta dikkati çeken durum bebek ve bakım veren arasındaki karşılıklılığın artmasıdır. Dış yerküre ile ilgili farkındalık –olasılıkla görme becerilerinin artması ile- artar. Yaklaşık 6. Ayda görme sertliği erişkinin görme sertliğine yaklaşır. Hayatın birinci aylarında bebekler seçici bir biçimde insan yüzüne bakmaya başlarlar. Her gün tekraren yapılan insan yüzüne “bakma tecrübeleri” ile bebek farklı yüzleri ayırt edebilir hale gelir. Yaklaşık 2. nci ayda bebekler anaların sevgiyle çıkardığı seslere karşılık verir; duygusal karşılıkları ayırt etmeye başlar. Bebeklerde yaklaşık 3. ayda ortak dikkat gelişmeye başlar. Ortak dikkat, dikkatin bir içtimaî eşi ile üçüncü bir obje yahut hikaye aracılığı bağlı bir biçimde koordine edilebilmesidir. Bu halde, iş birliği, lisan becerileri, toplumsal beceriler üzere bir çok sahada gelişim için temeller atılmış olunur. Ortak dikkat becerilerinin farklı formları bebekliğin 3-18 aylarında gelişir. Burada tecrübelerini, ilgi ve zevklerini paylaşma motivasyonu vardır. Ekseriyetle 9-12. aylarda ortak dikkatin başlatılması gelişmiş olur. Yaklaşık 5. nci ayda el, göz ve ağız hareketleri koordine duruma gelir ve bebek elini bir eşyaya uzatıp ağzına götürme yeteneğine kavuşur. Bu sırada valideyi ve kendini münferit bir kişi olarak görmeye başlar. Buna misal oyunlar ve tekrarlayan ömür tecrübeleriyle bebekler sürekliliği ve katılığı kanıtlanmış bir anaya sahip olduklarını anlarlar ve analarının kısa müddetli gitmelerinden olumsuz etkilenmezler. Altı aylıktan küçük bebek alıştığı yüzü yabancıdan ayırt edemez. Kendisiyle ilgilenen, hareket eden her kişiye gülümseyebilir. Altıncı aydan sonra tanıma başlar ve anayı muteber nesne olarak benimser. Bunun sonucunda ayrılık telaşı başlar ve yaklaşık üç yaşına kadar sürer. Birinci yıllarda ana ayrılığı, evlat için en örseleyici vukuattır.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 3 (7-18 ay)
Yaklaşık 7-9 ncu aylarda karşılıklı muhabere, çevre tercih ve aileye ilişkin olmaya yönelik bir değişim gözlenir. Bu aylarda bebek kendi fikir, his, mimik ve seslerinin sairleri tarafından anlaşıldığını fark eder. Örneğin bebek ulaşamadığı bir nesneyi elde etmek için, nesneyi işaret ederken bakım verene bakarak yardım velev. Tüm bunlar gerçekleşirken çevre tercihler kurulmaya başlar ve giderek barizleşir. Yaklaşık 6-8 nci aylarda seperasyon anksiyetesi (ayrılık korkusu) görülmeye başlar 14-18 nci aylarda pik yapar ve bundan sonra giderek azalır. Bununla bağlantılı olarak yaklaşık 8.nci ayda yabancı anksiyetesi görülmeye başlar 24.ncü ayda pik yapar ve daha sonra giderek azalır. Yaklaşık 12 aylık iken bebekler yürümeyi öğrenirler; bu durum bağımsız hareket edebilmenin yeni bir formudur; bu biçimde evladın yerküresi genişler. Bebek “yatay varoluş” durumundan “dikey varoluş” durumuna geçmiştir. Birinci yılın sonları ve 2. birinci yarısında bebekler araştırmalarını daha çok niyetine bağlı olarak gerçekleştirmeye başlarlar. Umumiyetle bebeklerde, 12-18 aylardaki rudimenter de olsa iletişimsel konuşma vardır. On 2. ayda birçok bebek birkaç sözün mealini bilir ve yaklaşık 5-6 söz edici (ekspresif) sözü olabilir. Bebekler 18 aya ulaştığında, şaşırtıcı bir formda birçok sözün manasını bilirler ve tek sözlük cümlelerle muhabere kurabilirler. Tabir edici (ekspresif) sözleri ikiye katlanarak yaklaşık 10’a çıkar. Melodik ve jargonlu konuşmaları bükünlere (inflections; ses tonun değişmesi) benzeri; konuşma sırasında sırasını bekledikleri gözlenir.
BIRINCI ÜÇ SENE - Periyot 4 (18-36 ay)
Dördüncü periyotta bir sembolün bir nesneyi temsil ettiği kavranmaya başlanır ve bu avantaj lisan yeterliliğin büyük ölçüde arttığının habercisidir. Yaklaşık 18’nci ayda sembolik dizaynlar (symbolic representation) bebeğin bilişsel ve toplumsal yerküresini değiştirir. Yaklaşık 12 aydan evvel, bir nesnenin zihinsel dizaynlarını akılda tutabilmeye başlarlar ve nesne sürekliliği bölge ilgili adımlar atılmış olur. Bebeğin yerküresine sembollerin girmesiyle semboller ile düşünmenin ve sembolik ve hayali oyunun temeli atılmış olunur. Örneğin bir kibrit kutusu bir arabayı; oyuncak bir bebek gerçek bebeği sembolize eder. Sözlerin kullanılıyor olması, bebeğin yerküre ve öbürleri ile etkileşiminde niteliksel bir değişimin olduğunun göstergesidir. Bebeğin ekspresif lisan kapasitesi 18’nci aydan 24ncü aya gelindiğinde, yaklaşık 10’dan 50-75’e çıkar. Yaklaşık 30 aylık evlatta 300 söz gözlenir ve 36. Ayda yaklaşık 500-1000 söze ulaşarak 3-4 sözlü cümleler kurulmaya başlar.
Yürüyebilme, işeme ve dışkılama kaslarının denetiminin sağlanması bebeğinotonomisini arttırır. Evladın kakasını tutması ya da bırakması evlada seçim yapabilmeyi getirir; özerklik hissini pekiştirir. Ortalama 16-18 nci aylarda dış dışkılama kaslarını (sfinkterini) istemli sıkma-gevşetme yeteneğine ulaşan evlatta tuvalet eğitimi başlar ve validenin sabırlı, sevgi dolu, destekleyici yaklaşımı ahir idrar ve dışkılama denetimi kazanılmaktadır. Bilişsel yerde da cümlelerle konuşma gelişmeye başlar ve sembolik oyun başlar. Bu periyotta, özerklik ile utanç-kuşku arasında çatışma yaşayan evlat, ahir irade gücü (kendinde hakikat olanı yapacak gücü bulma) ve otonomi kazanmaktadır.
