Yaşlı İnsanlar Neden Sürekli Gençlerden Şikayet Eder?

Günümüzde bilhassa son vakitlerde epeyce tanınan olan sokak röportajlarında birbirinden farklı kümelerden beşerler karşımıza çıkıyor. Çoğunlukla ülkenin ve dünyanın durumu hakkında sorulara yer verilen bu röportajlarda, vakit zaman yaşlı kısmın “gençler iş beğenmiyor”, “zamanın gençliğinden hiç umudum yok” yahut “bizim zamanımız daha iyiydi” üzere cümleler kurduğunu görüyoruz.

Sadece sokak röportajlarında değil, gündelik hayatta konuşulan sohbet konularında bile bu durumun büyük yer kapladığını görüyoruz. Yani bir jenerasyonun kendisinden sonrakini birçok açıdan suçladığı, su götürmez bir gerçek. Biz de bu içeriğimizde bu durumun sebeplerine ve yaşlıları suçlayan genç kuşağın nasıl ileride onlara dönüştüğüne bakacağız.

Basit IQ testlerinde başkalarından yüksek puan alanlar, gençlerden şikâyet etmeye daha meyilli. Lakin enteresan bir halde puanı o kadar yüksek olmayanlar durumdan pek de şikayetçi değil. O vakit sorun sahiden nesil farkında mı?


Bu çelişki, Psikolog John Protzko’nun 2019 yılında gerçekleştirdiği bir çalışmadan geliyor. 3.458 yetişkinin çevrimiçi anketler yoluyla katıldığı bu çalışmada, karakterinde otoriterliğin baskın olduğu şahısların, “bu vaktin gençleri eskiye nazaran çok saygısız” demeye daha yatkın olduğu görüldü. Birebiri kitap okuma alışkanlığı için de geçerli.

Bu durumun akabinde testi yapanlar, test skorlarını olduğundan düşük göstererek bazı bireylere yanlış geri dönüş yaptı. Bu sefer bu şahısların gençlere karşı daha yumuşak olduğu görüldü. Hatta kimileri vaktin gençliğinin geçmiştekinden daha güzel olduğunu bile kabul etti.

Elbette bunlar tek başına kâfi olan bilgiler değiller. Çünkü testlerde düşük puan alıp da gençleri suçlamaya devam eden insanlar tekrar de vardı. Bunu kısaca, 'öne çıktığımız alanlarda geride kalanları yargılamaya meyilli oluruz' formunda özetleyebiliriz.

Daha yaşlı olan bireyler geçmişe bakıp ülkü dünyayı orada görebilir. Gençlerin geleceğe yönelik plan yaparak geçmişi unutması ise bu durumda bir çatışma yaratır.


Bir evvelki durumda olduğu üzere buna da psikolojik bir yanılgı diyebiliriz. Geçmişin ve günümüzün birbirinden farklı avantajları ve dezavantajları bulunuyor. Lakin işler yaşlı kesim için geçmişi hatırlamaya geldiğinde epey taraflı davranıldığı görülüyor.

Örnek olarak 80’lerden bahsedildiğinde birçok vakit sadece iyi şeyler anlatılır. Mahalle kültürü, hürmet, edep, eğlenceli lise anıları, gerçek toplumsallaşma ve daha kaçları anlatıldıkça gerisi gelir. Ancak o vakitlerde tedavi edilemeyen hastalıklardan, ekonomik buhranlardan, bayan ve erkek eşitliğinin acınası durumundan pek de bahsedildiğini görmeyiz.

Fakat günümüze bakıldığında, vaktinde tedavi edilemeyen hastalıkların, etik olmayan evliliklerin, kentlerdeki gelişim sürecinin o vakte nazaran daha düzgün olduğu ve bir biçimde daha da güzele gittiği görülüyor.

Çünkü her bir kuşak, evvelkinin üzerine ekliyor. Şayet söylenildiği üzere gençlik olduğu yerde sayıyor olsaydı tüm dünya çoktan felakete sürüklenmiş olurdu:


Burada gözlerimizi ve kulaklarımızı kapatıp kör bir şekilde yeni kuşağı savunduğumuzu düşünmeyin. Bayan erkek eşitliği ve ırkçılık üzere birtakım sıkıntılar geçmişte de vardı, günümüzde de var. Maalesef uzun bir mühlet var olmaya devam edecek üzere de görünüyor. Ancak bunlar, kuşaklar ortasındaki çatışmanın dışında kaldığından mevzumuza dahil etmiyoruz.

Bir başka sebebimiz ise gençlerin üzerindeki yüksek beklenti: Oturduğun yerden para kazanılmaz(!)


Gençlerin yazılım yahut yabancı dil öğrenmesinin onlara yarar sağlayacağı tartışılmaz. Lakin bunları yapmakta zorlandıkları için onları genellemek ve kendi kuşağınızdan aşağıda görmek yeniden bir ruhsal yanılgıdır.

Alanında çok düzgün olan bir yazılımcı olduğunuzu düşünelim. Diğerlerinin sizin olduğunuz pozisyona gelmekte zorlandığını gördüğünüzde, o duruma gelebilmek için harcadığınız emeği görmemeniz olasıdır. Yani geçtiğiniz kuvvetli yollar gözünüzde bir anda basitleşir ya da fark etmezsiniz bile. Bunun akabinde başkaları yapamadıkları için onları bir kümeye alarak kendinizden aşağıda görebilirsiniz.

Günümüzde bu durum genelde çalışma prensibi üzerinden tartışılıyor. Yaşlı kesim gençlerin çalışma alışkanlığının olmadığından ve oturdukları yerden gelir sağlamak istediğinden yakınıyor. Gençler ise bunu yeni açılan bir kapı olarak görüyor, ki pandemiyle birlikte gördüğümüz üzere konutta oturarak da birçok işre verimli bir formda çalışmak mümkün.

Bunun sebebiyse geçmişte internet bu çalışma formuna imkân sağlamadığından iki jenerasyon ortasındaki çalışma anlayışının farklılaşması. Pekala şimdiki gençler büyüyünce ne olacak:





Maalesef binlerce yıldır devam eden bu döngü hiç durmayacak. Antik Yunan’da bile gençlerin yetersizliğinden şikâyet ediliyordu. Günümüzde de bu devam ediyor. Muhtemelen bu yazıyı okuyan gençler de ilerleyen yaşlarında kendilerinden sonraki kuşaktan şikâyet edecek.

Sizden küçük bir kardeşiniz varsa ve arkadaşlarıyla oynama formu, okulundaki eğitim tekniği, başındaki kanılar ve ona bağlı olan öteki şeyler size şimdiden garip geliyorsa, alışık olduğunuzdan farklı olmasından kaynaklanan bu durumu gözden geçirmenizde yarar var.

Kaçımız dedemizin dedesinin adını biliyoruz? Onlar da tahminen vaktinde kendilerinden sonraki jenerasyon hakkında söylenmiştir. Lakin artık baktığınızda isimlerini çok az kişi hatırlıyor. Bu açıdan bakıldığında tahminen de yaşlı kısmı korkutan bu unutulma korkusudur.

Aynı biçimde kendilerine emanet edilen dünyayı vakti geldiğinde bir sonraki kuşağa emanet edecek olmaları da bu durumun sebeplerinden olabilir. Çünkü bu durumda, kendileri kadar uygun olmadığını düşündükleri bu jenerasyon karşısında “biz olmazsak yapamazlar” niyeti hâkim olur. Buna karşı konulduğunda ise nankör damgası basılır.

Sonuç olarak bunu kuşaklara genellemekten çok insanlığın genel bir sorunu olarak görmek lazım. Zira sorun yalnızca nesillerle kısıtlı olsaydı, durumdan tüm yaşlılar şikayetçi olurdu ve bu kuşaktan jenerasyona istisnasız devam ederdi. Bu yanılgıya düşmemek için için yapabileceğiniz en yeterli şey birini yaşına nazaran yargılamak değil, herkese karşı objektif olmak.

Kaynaklar: Medium, Vox, BBC