yaşlılık psikolojisi

yaşlılık psikolojisi Son yıllarda gerek sağlık alanındaki buluşlar, gerek gıda koşullarının düzelmesi gibi nedenlerle insan ömrü uzamış ve tüm dünyada ihtiyar nüfus artmaya başlamıştır böylece yaşlılıkla oluşan hastalıkları ve durumları değerlendiren geriatri bilim dalı oluşturulmuşturYaşlılığa özgü bedensel ve ruhsal hastalıkları değerlendirmeden önce yaşla birlikte değişen bayağı insan psikolojini anlayışlı olmak gerekir Çevremizde ihtiyar insanların artması, bizim toplumsal yapımız nedeniyle yaşlıların genelde aile içinde bakılmaları sebebiyle onları bilmek ve tanımak zorundayız Yapılan çalışmalarda ihtiyarlık döneminde akıl sağlığına ilişkin diğer dönemlerden daha artı sorun saptanamamıştır Hatta yaşlıların negatif emosyonel durumları gençlerden daha iyi teftiş ettikleri görülmüştür Bilişsel şansın dönmesi Bilişsel fonksiyonlar; kavrama, sözel yetenekler, sözcük zenginliği, genel veri durumu, idrak ve psikomotor işlevleri içerir Görsel algılamada yaşlılıkla bariz değişiklik olmaz Dikkat fonksiyonu temel olarak iki grupta değerlendirilebilir Ilk grup, dikkati tek bir yere yöneltmek ve bir uyaranı izlemektir ki yaşlılıkta bu fonksiyon değişmez Fakat dikkati bir uyarandan diğerine yöneltip, sonradan bitmiş öbür uyaranı izlemek, yani aynı zamanda dikkati bir kaç uyarana bölüştürebilme yeteneği yaşla bariz azalma gösterir Kelime hazinesinde azalma olmayıp, aksine özellikle eğitimli yaşlılarda çoğaltma izlenirken, araştırmalar kendiliğinden konuşmanın daha özensizleşmeye ve daha çok her tarafta içermeye başladığını göstermiştir Objelerin isimlerini anımsama ise bir arz azalma gösterebilir Öğrenme fonksiyonunun yaşlılıkta azaldığı bilinir Esas, kristalize akıl bozulmazken, akan zekanın bozulduğu görülmektedir Düşünce fonksiyonları yakın akıl ve uzaktan düşünce edinmek üzere incelenir Yaşlılıkta öğrenilen bilgileri depolama ve her tarafta hatırlamada biçimsizleşme belirgindir Uzakta fikir sağlam kaldığı halde, yakın hafızanın yaşla birlikte bariz azalması yaşlılıkta karşılaşılan şaşılacak durumlardandır Kişilik Yaşlandıkça sosyal ilişkilerde azalma gözlenir Yeniliklere, yeni şeyler yapmaya ve öğrenmeye karşısında yaşlılar tutucu olur Çevreye ilgileri azalır, sosyal ilişkiler gitgide azalır Bu koşul genel olarak yapamamaktan ve hareket zorluklarından kaynaklanır Ölümler nedeniyle sosyal çevreleri azalır, yeni ilişkiler koymak zorlanır Yaşlılıkta kişilerin aşırı tutumlaşır, mülk ve para düşkünlüğü artar Gerçekte çok da lüzum duymadıkları, duymayacakları şeylere aşırı tiryakilik göstermeye başlarlar Aslında ihtiyarlık dönemi Erikson kadar ego bütünlüğünün tamamlandığı dönem olarak tasvir edilir Bunun anlamı kişinin geçmiş yaşantıların tümünün kendine ait olduğunu kabullenişi, geçmişle ilgili pişmanlıklar ve özlemler taşımamasıdır Bunu sağlayabilen yaşlılar için gelecek belirlidir, ölümden korkmaz Gençlere kızmaz, onların haklarına saygılı olur ve tartma verir Bütün bu gelişimleri, yaşlının daha önceki kişilik özellikleri, yaşlılıkla birlikte oluşan hastalıklar, aldığı ilaçlar, bireysel kayıplarla bağlantılıdırHastalıklar ve ilaçlar yaşlının zihinsel, maddi ve karakter gelişimini olumsuz etkileyen durumlardır İyi bakım, devamlı sosyal ilişkiler, çocuklar ve torunlarla paylaşılan zamanlar yaşlıların bu dönemi daha dinç geçirmelerini sağlayan önemli sosyal desteklerdir Bizim toplumumuzun kayda değer geleneklerinden biri yaşlılara hürmet ve bağlılıktır Yaşlılar genelde bakımlarını sağlayamadıkları süre, gençlerle birlikte yaşamaya başlarlar veya en azından yakın yerlerde oturur ve sorunlar paylaşılır Değişmeye başlayan toplumsal yapılardan biride, millet arası mesafeler, yalnızlaşma ve ayrışmadır Bu şart yaşlıların son dönemlerini yalnız geçirmelerine niçin olmaktadır Sosyal kurumların arttırılması daha önemli ülkü gelmiştir Kolaylık evlerinin kimseleri olamayan insanları bulunduğu bir yer değil, ihtiyar insanların sosyal çevre kurabilecekleri, bakımlarının yapılabileceği, sıhhat kontrollerinin olacağı zorunlu mekanlar olarak değerlendirilmesi gerekir Hepimizin bir gün yaşlanacağı bir gerçek Yapabileceklerimizi yapmış olmanın mutluluğu ve geleceği eğittiğimiz veya yetiştirdiğimiz kişilere teslim etmenin huzuru ile dinç, çevremizde bizi seven ve bedel veren insanlarla birlikte olmayı ümit etmek, bunu sağlamaya hedeflemek yaşlanmayı güzelleştirecektir Bu yazıyı Erikson’un bir sözüyle bitirmek istiyorum “yaşlılarda ölümden korkmamaya yetecek değin benlik bütünlüğü olursa, çocuklar da yaşamdan korkmayacaklardır