Amerikalı yatırımcı ve finans uzmanı Jim Rogers, global piyasalarda borçlanmanın ve para basmanın deva olmadığını belirterek, gelişen piyasalardaki yatırım fırsatlarına işaret etti.
Koronavirüsün global ekonomik görünüm üzerindeki tesirlerine ait değerlendirmede bulunan Rogers, “Dünya ekonomileri çöküyor. Bu kısmen virüs nedeniyle. Son 10 yılda ekonomiler arka arda büyüme kaydetti. ABD için bu bir rekor. Hiç bu kadar uzun periyodik olmadı. Öte yandan borçluluk inanılmaz formda arttı. Bu ortada çok fazla para basıldı. Amerika’da paylar çok yükseldi. Esasen geç kalınmıştı. Bu olmasa diğer bir şey olacaktı. Virüs geldi ve hepimize borsaların düşmesi için münasebet verdi.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD iktisadında koronavirüsün tesirlerinin önemli halde görüldüğüne işaret eden Rogers “Şu anda evet ABD iktisadı en çok zorlanan iktisat. Zira virüs orayı vuruyor. Artık Çin düzgünleşiyor lakin müşterileri durumunda olan ABD, Japonya ve ABD şimdi toparlanmıyor. Bu yüzden Çin’in de toparlanması güç olacak. Katiyetle ABD’de ve büyük ihtimalle Avrupa’da daha fazla ekonomik bozulma ile karşılaşacağız.” sözlerini kullandı.
“Henüz taban görülmedi”
Global iktisatta koronavirüs darbesinin izlerinin silinmesinin vakit alacağının altını çizen Jim Rogers, “Henüz tabanı gördüğümüzü düşünmüyorum. Bu durumun yarattığı ekonomik ziyanı düşününün. Bu çok büyük ziyan veriyor. Çok sayıda insan işini kaybetti. Çok sayıda insanın borcu var. Piyasalarda yükseliş görebilirsiniz lakin bu durumun yarattığı ekonomini düzelmesi vakit alacak. ”dedi.
Rogers konuşmasına şöyle devam etti:
“Ben önünüzdeki krizin benim hayatımda gördüğüm en makus kriz olacağını düşünüyorum. Amerika’da gerileme ve resesyonların birçoklarından daha uzun sürecek. Katiyen birkaç aydan uzun sürecek. Katiyetle bir yıldan uzun bir mühlet. Olağanda resesyon ve daralmalarda mühlet bu. Bu durumunda toparlanması 2 yıldan uzun sürer diyelim. Bu büsbütün siyasetlerin duruma nasıl yanıt vereceğine bağlı. Genelde siyasetçiler kusur yapar ve durum daha da kötüleşir.”
“Para basmanın sonuçları uzun vadede makûs olacak”
ABD Lideri Donald Trump’ın kasım ayında yine seçilebilmek için buna uygun bir siyaset uyguladığını belirten Rogers, “Şaşırtıcı ölçüde harcama yapıp, para basıyorlar. Bu gelecek 8-9 ay için kusursuz. Pekala benim çocuklarıma, ya bana ne olacak? ABD şu anda dünyanın en borçlu ülkesi durumunda. Bunun üzerine çok büyük bir yeni borç ekiyor şu anda. Hayır, bu uzun vadede çok makûs olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Jim Rogers, “2008 yılında bizim dünyada faiz oranlarını azaltabilmek üzere bir seçeneğimiz vardı. Şu anda bu türlü bir seçeneğimiz yok. Faizler aslında sıfır düzeyinde. Önümüzdeki 2-3 sene zarfında faizler yine yükselecek ve bu kere herşey daha da berbatlaşacak.” dedi.
“Gelişen piyasalarda yatırım fırsatları var”
Gelişen piyasalardaki yatırım fırsatları ile ilgilendiğini belirten Rogers, Çin’de ve Rusya’da son periyotta birtakım pay alımları yaptığını söyledi. Rogers, “Fırsatları araştırıyorum. Çin payları geçen yılki düzeyinin yüzde 60 altında. ABD payları şubat ayında tüm vakitlerin en yüksek düzeyini görüyordu. Genelde düşük düzeydeyken bir şeyleri satın almak daha düzgündür. Japonya’ya bakıyorum lakin şimdi alım yapmadım.” Tabirlerini kullandı.
Türkiye’deki yatırım fırsatların ait olarak ise Rogers, “Tüm gelişmekte olan piyasalar bu süreçte değerli ölçüde düştü. Şu an sizinle konuşmuyor olsaydım, aslında gidip Türk piyasasına bakıp, oradan alım yapıp yapmamayı değerlendirirdim. Tüm gelişmekte olan piyasalar dağıldı. Bu durum genelde (yatırımcılar için) fırsatlar sunar.” dedi.
“Belçika bölünecek mi, İspanya bölünecek mi?”
İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılmasıyla Avrupa’da ayrılıkçı hareketlerin de yükselmesinin beklendiğini belirten Jim Rogers, “Avrupa’da bildiğiniz üzere birçok ayrılıkçı hareket mevcut. O siyasetçilerde olanlardan cüret alıp, bakın orada işe yaradı biz de yapalım diyecekler. Yalnızca İtalya’da, Belçika’da, İspanya’da değil, bir çok yerde bu tip ayrılıkçı hareketler var.” Tabirlerini kullandı.
Rogers, “Ekonomi kötüleştikçe beşerler daima suçlayacak birilerini bulur, yeni bir günah keçisi bulur. Ayrılıkçılar ‘onların kabahati bu, ayrılalım” diyebilecek. Ne kadar (ayrılmak konusunda) başarılı olurlar bilmiyorum. Ancak bu cins hareketler güçlenecek, piyasaları daha da sarsacak. Belçika bölünecek mi, İspanya bölünecek mi? Bu hareketlerin artması insanların daha da endişelenmesine neden olacak.” dedi.