Daima uykulu hissetme, hareket etmek istememe, vücut umumunda ağrı ve bitkinlik üzere belirtilerin 6 aydan uzun sürmesi kronik yorgunluk sendromunun habercisi olabiliyor. Bilhassa sıcak yaz günlerinde daha sık görülen, iş performansını ve çevre ömrü olumsuz etkileyen kronik yorgunluk sendromu, yalnızca dinlenerek ve tatil yaparak geçmiyor. Bu rahatsızlıkla baş etmek için kimi tedbirler alarak hayat üslubu değişikliği yapılması gerekiyor.
6 aydan uzun müddettir yorgunsanız…
Kronik yorgunluk sendromu, en az 6 ay süren ve sebebi bilinmeyen çok yorgunluğa yaygın kas eklem ağrısı, uyku bozukluğu, dikkat dağınıklığı ve baş ağrısının eşlik ettiği tedavisi güçlükle bir hastalıktır. Yorgunluk, hastanın günlük ömür aktivitelerini ve iş performansını kısıtlamaktadır. Ayrıyeten, beceri isteyen işlerde yavaşlama, planlama, tertip ve sorun çözme üzere yeteneklerde gerilemenin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Tüm bu özellikleri nedeniyle kronik yorgunluk sendromu, birçok memlekette iş gücü kaybına neden olan illetler arasında taraf almaktadır. Kronik yorgunluk sendromu sıklıkla 40-50 yaş arası bayanlarda görülmektedir. Tek bir nedene bağlı olmayan bu sendromun ortaya çıkmasını tetikleyicileri; bağışıklık sistemini etkileyen faktörler, nörolojik faktörler, hormon bozuklukları ve kimi enfeksiyon hastalıklarıdır.
Belirtilerden 4 tanesi bir arada bulunuyorsa dikkat!
Kronik yorgunluk sendromunda görülen yorgunluk fizikî bir aktivite sonucu olmaksızın istirahat halindeyken de ortaya çıkmaktadır. Bu durum hastanın iş, eğitim, içtimaî ve kişisel ömür aktivitelerinde bariz bir azalma yaratır. Kısa müddetli hafıza ve konsantrasyon kaybı, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde hassasiyet, kas ağrısı, yeni oluşan baş ağrısı, uyku bozukluğu ve yapılan bir iş sonrası 24 saatten ziyade süren kırgınlık hissi duyulması üzere belirtilerden en az dört adedinin bir arada bulunması kronik yorgunluk sendromuna işaret ediyor olabilir. Kronik ağrılı hastalarda bu belirtilere; depresif his durumu nedeni ile umutsuzluk, eza hali, çaresizlik duygusu, dikkat azlığı, konsantrasyon güçlüğü ve iştah-kilo kaybı üzere belirtiler de eşlik edebilmektedir.
Her 3 hastadan 2’sinde mütemadi ve şiddetli seyrediyor
Illetin erken periyodunda tabiatıyla güzelleşme görülebilmektedir. Her 3 hastadan 2’sinde hastalık mütemadi ve şiddetli seyreder. Bu hastalarda uzun mühlet yatakta kalmaya bağlı olarak kas erimesi ve postüral kan basıncı düşüklüğü görülebilmektedir. Kronik yorgunluk sendromlu hastalarda, fizik muayene sonuçları umumide olağandır. Bu sendrom vesair birçok illetle emsal belirtileri gösterdiği için teşhiste kullanılan tek bir laboratuvar bulgusu yoktur. Marazın teşhisi kronik yorgunluğa sebep olan tıbbi durumlar ve psikiyatrik illetler dışlandıktan sonra konulmaktadır.
Kronik yorgunluk sendromuyla baş etmek için alınması gereken tedbirler:
- Gerilim azaltılmalı, uyku alışkanlığı güzelleştirilmeli ve tertipli egzersiz alışkanlığı edinilmelidir.
- Sıcak yaz günlerinde ağır yiyecekler mekanına zeytinyağlı hafif yiyecekler tercih edilmelidir.
- Susuz kalmanın metabolizmayı yavaşlatarak yorgunluğa yol açtığı unutulmamalı ve su tüketimi artırılmalıdır.
- Uyku ritminin nizama sokulması ve uyku kalitesinin artırılması için “uyku hijyeni” uygulanmalıdır. Uyku öncesinde kafeinli, alkollü içeceklerden, nikotinden, haddinden fazla yağlı yiyeceklerden ve çok aktiviteden kaçınılmalıdır.
- Her gece tıpkı saatte uyumak alışkanlık haline getirilmelidir.
- Her gün güneş ışınlarının dik gelmediği saatlerde 20 dakika boyunca güneş esirgeyici olmadan güneşlenilmelidir.
- Sistemli egzersizlere kısa müddetli, düşük yoğunluklu ve hafif şiddetli programlarla başlanmalıdır.
- Başlangıçta günde 5 dakika eklem hareket açıklığı egzersizleri ve nazik germe egzersizleri yapılmalı, hastanın kas gücü dayanıklılığı artıkça egzersizlerin mühleti ve şiddeti artırılmalıdır.
- Alınan tüm tedbirlere karşın yorgunluğun uzun müddet geçmediği durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Tedavi şahsa kişisel belirlenmeli
Kronik yorgunluk sendromunun tedavisi bireye hususî olmalıdır. Tedavide emel hastalık semptomlarını güzelleştirmektir. Kimseye hususî belirlenen egzersiz pratiklerinin nizamlı olarak yapılmasının yanı sıra hastaya ruhsal destek vermek de çok değerlidir. Tedavide esas, hasta ve ailesi ile tertipli bir muhabere sürdürmektir. Bu görüşmelerle ve düşük dozlu ilaç tedavisiyle hasta yakın izleme alınmaktadır. Tedavi mühletince hasta her aşamada güzelleşeceği yolunda cesaretlendirilmeli ve hasta, aile ve tabip yakın iş birliği içinde olmalıdır.
6 aydan uzun müddettir yorgunsanız…
Kronik yorgunluk sendromu, en az 6 ay süren ve sebebi bilinmeyen çok yorgunluğa yaygın kas eklem ağrısı, uyku bozukluğu, dikkat dağınıklığı ve baş ağrısının eşlik ettiği tedavisi güçlükle bir hastalıktır. Yorgunluk, hastanın günlük ömür aktivitelerini ve iş performansını kısıtlamaktadır. Ayrıyeten, beceri isteyen işlerde yavaşlama, planlama, tertip ve sorun çözme üzere yeteneklerde gerilemenin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Tüm bu özellikleri nedeniyle kronik yorgunluk sendromu, birçok memlekette iş gücü kaybına neden olan illetler arasında taraf almaktadır. Kronik yorgunluk sendromu sıklıkla 40-50 yaş arası bayanlarda görülmektedir. Tek bir nedene bağlı olmayan bu sendromun ortaya çıkmasını tetikleyicileri; bağışıklık sistemini etkileyen faktörler, nörolojik faktörler, hormon bozuklukları ve kimi enfeksiyon hastalıklarıdır.
Belirtilerden 4 tanesi bir arada bulunuyorsa dikkat!
Kronik yorgunluk sendromunda görülen yorgunluk fizikî bir aktivite sonucu olmaksızın istirahat halindeyken de ortaya çıkmaktadır. Bu durum hastanın iş, eğitim, içtimaî ve kişisel ömür aktivitelerinde bariz bir azalma yaratır. Kısa müddetli hafıza ve konsantrasyon kaybı, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde hassasiyet, kas ağrısı, yeni oluşan baş ağrısı, uyku bozukluğu ve yapılan bir iş sonrası 24 saatten ziyade süren kırgınlık hissi duyulması üzere belirtilerden en az dört adedinin bir arada bulunması kronik yorgunluk sendromuna işaret ediyor olabilir. Kronik ağrılı hastalarda bu belirtilere; depresif his durumu nedeni ile umutsuzluk, eza hali, çaresizlik duygusu, dikkat azlığı, konsantrasyon güçlüğü ve iştah-kilo kaybı üzere belirtiler de eşlik edebilmektedir.
Her 3 hastadan 2’sinde mütemadi ve şiddetli seyrediyor
Illetin erken periyodunda tabiatıyla güzelleşme görülebilmektedir. Her 3 hastadan 2’sinde hastalık mütemadi ve şiddetli seyreder. Bu hastalarda uzun mühlet yatakta kalmaya bağlı olarak kas erimesi ve postüral kan basıncı düşüklüğü görülebilmektedir. Kronik yorgunluk sendromlu hastalarda, fizik muayene sonuçları umumide olağandır. Bu sendrom vesair birçok illetle emsal belirtileri gösterdiği için teşhiste kullanılan tek bir laboratuvar bulgusu yoktur. Marazın teşhisi kronik yorgunluğa sebep olan tıbbi durumlar ve psikiyatrik illetler dışlandıktan sonra konulmaktadır.
Kronik yorgunluk sendromuyla baş etmek için alınması gereken tedbirler:
- Gerilim azaltılmalı, uyku alışkanlığı güzelleştirilmeli ve tertipli egzersiz alışkanlığı edinilmelidir.
- Sıcak yaz günlerinde ağır yiyecekler mekanına zeytinyağlı hafif yiyecekler tercih edilmelidir.
- Susuz kalmanın metabolizmayı yavaşlatarak yorgunluğa yol açtığı unutulmamalı ve su tüketimi artırılmalıdır.
- Uyku ritminin nizama sokulması ve uyku kalitesinin artırılması için “uyku hijyeni” uygulanmalıdır. Uyku öncesinde kafeinli, alkollü içeceklerden, nikotinden, haddinden fazla yağlı yiyeceklerden ve çok aktiviteden kaçınılmalıdır.
- Her gece tıpkı saatte uyumak alışkanlık haline getirilmelidir.
- Her gün güneş ışınlarının dik gelmediği saatlerde 20 dakika boyunca güneş esirgeyici olmadan güneşlenilmelidir.
- Sistemli egzersizlere kısa müddetli, düşük yoğunluklu ve hafif şiddetli programlarla başlanmalıdır.
- Başlangıçta günde 5 dakika eklem hareket açıklığı egzersizleri ve nazik germe egzersizleri yapılmalı, hastanın kas gücü dayanıklılığı artıkça egzersizlerin mühleti ve şiddeti artırılmalıdır.
- Alınan tüm tedbirlere karşın yorgunluğun uzun müddet geçmediği durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Tedavi şahsa kişisel belirlenmeli
Kronik yorgunluk sendromunun tedavisi bireye hususî olmalıdır. Tedavide emel hastalık semptomlarını güzelleştirmektir. Kimseye hususî belirlenen egzersiz pratiklerinin nizamlı olarak yapılmasının yanı sıra hastaya ruhsal destek vermek de çok değerlidir. Tedavide esas, hasta ve ailesi ile tertipli bir muhabere sürdürmektir. Bu görüşmelerle ve düşük dozlu ilaç tedavisiyle hasta yakın izleme alınmaktadır. Tedavi mühletince hasta her aşamada güzelleşeceği yolunda cesaretlendirilmeli ve hasta, aile ve tabip yakın iş birliği içinde olmalıdır.