Yeni Aktif Rasyosu bankaları nasıl etkileyecek?

SEFER YÜKSEL

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 1 Mayıs itibarıyla uygulamaya koyduğu ve her ay için bakacağını açıkladığı bankaların Aktif Rasyosu (AR) hesaplamasında değişikliğe gitti. BDDK'nın yaptığı değişikliklerle, AR oranını tutturmak için bankaların bulduğu ara formüllerin önünü tıkadığını belirten bankacılara göre, kurumun açıkladığı yeni AR formülü bankacılık sektörünü yeniden hareketlendirecek nitelikte. Bloomberg HT'ye konuşan üst düzey beş bankacı, AR denkleminde yapılan son değişikliklerle, mayıs ayında istenilen 100 oranını yakalayan bir çok bankanın yeniden 95-97'ler seviyelerine düşmüş olabileceğini belirtiyor. Bankacılar, yeni denkleme göre istenilen 100 oranının yakalanması için bankaların bu hafta itibarıyla menkul kıymet alımına başlayabileceğini, sonrasında ise kredi tarafında adımların atıldığının gözlemleneceğini ifade ediyor.

'KISA VADELİ KREDİ YOLU KAPANDI'

Peki BDDK, AR şartlarında ne gibi değişiklikler yaptı? Bankacılara göre, rasyo şartlarında yapılan en önemli değişikliklerden biri, üç aydan kısa vadeli kredilerin formüldeki kredi kalemine dahil edilmeyecek olması. Söz konusu uygulamanın sadece yeni verilecek krediler için değil, mevcut stok krediler için de söz konusu olduğu ifade ediliyor. Bazı bankalarda rotatif kredilerin de üç aydan kısa vadeli olabildiğine dikkat çeken bankacılar, geçen ay bir çok bankanın AR oranını tutturmak için kısa vadeli kredilere yöneldiğini belirtiyor. BDDK'nın bu hamle ile kısa vadeli kredilerin yolunu kapattığını kaydeden bankacılar, önümüzdeki dönemde kredilerin vadelerinin uzayacağını vurguluyor. Bankacılar, yeni düzenlemede, KOBİ, proje finansmanı ve ihracat kredilerinin hesaplamada 1.1 katsayısı ile ağırlıklandırılmasının bankaları bu kredilere yönlendireceğini söylüyor. Öte yandan düzenleme ile toplam mevduatı 25 milyar TL'nin altında olan bankalara 31 Aralık 2020'ye kadar uyum süresi verilmesinin ise küçük bankalara rekabet avantajı kazandıracağı belirtiliyor.

'BANKA BONOLARI BANKA BONOLARI CAZİBESİNİ YİTİRİR'

Bankacıların dikkat çektiği bir diğer önemli değişiklik ise, AR, formülünün payda kısmında daha önce formülden istisna tutulan banka bonolarının yeni dönemde mevduata dahil edilecek olması. Geçen hafta yapılan stopaj değişikliğine bu durumunda da eklenmesinin banka bonolarının cazibesini ortadan kaldıracağını belirten bankacılar, "Artık banka bonosu çıkmaz" değerlendirmesinde bulunuyor. Öte yandan bankaların Eurobondları repo yaparak, DTH yerine Dövizi olan müşterilerine repo yaptığını kaydeden bankacılar, yeni düzenlemede bu uygulamanın da YP mevduat kalemine dahil edildiğine dikkat çekiyor.

YABANCI PARA MEVDUATIN DÖVİZ KREDİLERİ KISMININ KATSAYISI 1 OLDU

Yeni düzenleme de bankacıların olumlu bulduğu değişiklik ise formülün payda kısmında YP mevduat kısmındaki katsayı değişimi. Buna göre, YP mevduatın döviz kredileri kadar olan kısmı 1 katsayısı ile çarpılırken, kalan kısım 1.75 ile çarpılacak. Bir önceki uygulamada verilen krediler dikkate alınmaksızın YP mevduat 1.25 ile çarpılıyordu. Önceki uygulamada yabancı para kredi veren bankalara haksızlık olduğunu kaydeden bankacılar, düzenlemedeki bu değişimin olumlu olduğunu ifade ediyor.

'KISA VADELİ KREDİLERİN SAYILMAMASI SEKTÖRÜ ETKİLEYECEK'

Mevzuat değişikliğini Bloomberg HT'ye yorumlayan üst düzey bankacılar, değişikliğin döviz mevduatı ve kredileri kısmını olumlu bulurken, kısa vadeli kredilerin formülde sayılmayacak olmasının sektöre bir hayli etki yapacağının altını çiziyor. Mayıs ayı rasyolarını tutturmak için bir çok bankanın, menkul kıymet alımının yanı sıra kısa vadeli kredilere yüklendiğine dikkat çeken bankacılar, önümüzdeki dönemde kredi vadelerinin uzadığının görüleceğini ifade ediyor. Bankaların KOBİ'lere karşı daha tavizkar olacağını söyleyen bankacılar, bankaların öncelikli olarak menkul kıymet alımıyla, sonrasında da büyümek istediği kredi segmentini seçip kredi vererek söz konusu oranı tutturmak için çabalayacağını belirtiyor.

'DTH'LARDAKİ ARTIŞ DİKKAT ÇEKİCİ'

Yeni düzenleme ile DTH'ların bankalar için çok daha caydırıcı hale geldiğini ifade eden bankacılar, 15-22 Mayıs haftasında DTH'larda yaklaşık 4 milyar dolara yakın önemli bir yükseliş gözlemlendiğini belirtiyorlar. DHT'larda yaşanan bu artışın ardından önce stopaj hamlesinin geldiğini hatırlatan bankacılar, bu düzenleme ile de caydırıcılığın artmasını bekliyor.

KREDİLERDE YAŞANAN YÜZDE 30'LUK ARTIK SUNİ Mİ?

BDDK'nın AR formülünde değişikliğe gitmesinin arkasında kredilerde istenilen artışın yaşanmamasının yattığı anlaşılıyor. Oysa ki, bankacılara göre kredilerde yaşanan artış yüzde 30'u bulmuş. İşte bu da 'Kredilerde yaşanan artış suni mi?' sorusunu beraberinde getiriyor. Aslında bu sorunun yanıtı da BDDK'nın basına geçtiği ve AR formülünde neden değişikliğe gidiliğini anlatan bilgi notunda var. Şöyle ki, bilgi notunda, uygulamanın ilk ayında birkaç istisna dışında bankaların yapılan düzenlemeye başarıyla uyum sağlandığı belirtilirken, uygulamanın duyurulduğu 18 Nisan 2020 tarihi itibarıyla hedef oranın altında olan bankaların özellikle tahvil alımı yaparak hedefe ulaştığının altı çiziliyor. Açıklamada, hedefe mevduat azaltarak ulaşma yolunu seçen bankaların serbest bıraktığı kaynakların kredilendirme faaliyetlerine aktif şekilde devam eden bankalara aktığı, böylece sektörün kaynakları kullanma anlamında verimliliğinin arttığının gözlemlendiği vurgulanıyor.

Ancak, açıklamada, "Sayıları az da olsa birkaç bankanın AR’ın amacına uygun olmayan şekilde müşterilerini mevduattan repoya ve kısa vadeli banka finansman bonolarına geçmeye teşvik ederek, ayrıca ihtiyaç sahibi olmayan büyük müşterilere yüksek miktarda kısa vadeli kredi plasmanı yaparak hedefe ulaşmaya çalıştığı gözlemlenmiştir" denilerek rasyo hesabında neden değişikliğe gidildiğinin de altı çiziliyor. Açıklamada, işleyişe göre, formülde önümüzdeki aylarda da değişiklik yapılabileceği ifade ediliyor.