Yeni Başlayanlar İçin Oxygen Not Included Rehberi - Bölüm 1

Don't Starve oynadıysanız, Klei'in tarzını az çok biliyorsunuz demektir: "Çok şirin ve basit görünen bir oyun yapalım, içine bir dolu ayrıntı koyalım, gittikçe zorlaşsın ve baştaki basitliği ile alakası kalmasın!" Oxygen Not Included da tam olarak böyle bir oyun. Başlamaya gözü korkanlara, başlayıp da "ne yapacağım şimdi" diyenlere kendi oyun deneyimimden ve araştırarak öğrendiklerimden oluşan bir rehber hazırladım. Ama erken erişimden beri 200 saate yaklaşan oyun süreme rağmen ben de hâlâ her şeyiyle tıkır tıkır işleyen bir üs kurabilmiş değilim, o yüzden çok gelişmiş bir rehber olmayacak bu. En azından oyunun ilk 100 döngüsünü rahat geçirmenize ve uzaya çıkma hazırlıklarınıza yardımcı olacağını umuyorum. O halde yeterince oksijenimiz varsa başlayalım!

Not: Oyuna ilk kez başlayacaklar için hayatta kalması en kolay asteroid olan Terra'yı baz aldım.

DUPLICANT (KLON) SEÇİMİ

Başlarken seçeceğiniz 3 klonu çok dikkatli incelemeniz gerek. Öncelikle mutlaka dig (kazma), cook (aşçılık) ve build (inşa) alanlarında hevesli olanları seçin. Aynı zamanda kötü özellikler arasında şunlar kesinlike olmasın: narcoleptic (saçma sapan yerlerde uyuyakalıp ölebilir), mouth breather (çok oksijen tüketir), loud sleeper (horlar, milleti uykusuz bırakır), anemic (aşırı yavaş hareket eder, delirtir), flatulent (gaz...doğal gaz çıkarıyor eheh).

OKSİJEN VE DİĞER GAZLAR

Oyuna başladığınızda oksijenden yana bir sıkıntınız yok, etrafınız o rahatlatan açık mavi renkle dolu olacak. Yine de ilk işiniz alglerden oksijen üretmenizi sağlayacak olan Oxygen Diffuser'ı yapmak olmalı, çünkü klonlarınız nefes alıp verdikçe oksijeni tüketecek, karbondioksidi arttıracak doğal olarak. Bir de gördüğünüz her algi toplayın tabii. Oxygen Diffuser bir noktadan sonra yetersiz geleceği için, sudan elektrik üretmenize yarayacak olan Electrolyzer’lardan faydalanacaksınz. Bunlar suyu oksijene ve hidrojene dönüştürüyor, su gayseri bulursanız sonsuz bir döngü halinde kullanabiliyorsunuz. Ayrıca birikecek olan hidrojenden de elektrik üretebilirsiniz.


Oksijeni gösteren o rahatlatıcı renk…

Oyunun başında gazlarla ilgili dikkat etmeniz gereken en önemli şey, karbondioksidin  çökerek aşağıda birikiyor olması ve oksijenin yayılabilmesi için açık alanlar oluşturmanız gerekmesi. Üssünüz çok sıkışık olursa oksijen sağlıklı bir şekilde dağılamıyor. Ferah odalar, ferah alanlar yapın yani. Karbondioksidin inmesi için de aşağılara doğru kazın ve tabii oralara klonlarınızın sık sık gitmesini gerektirecek odalar yapmayın.

Oksijen dışında, turuncu gözüken doğal gaz, pembe gözüken hidrojen ve yeşil gözüken klor var dikkat etmeniz gereken. Bunların üssünüze girmesini engellemeniz elzem, çünkü hiçbiri solunabilir değil takdir edersiniz ki Hidrojen haritanın en tepesine doğru gidiyor, üssünüze tamamen yayılmıyor, ama klor ve doğal gaz, ne kadar hava kilidi kapısı yapsanız da mutlaka kapılar açıldıkça içeri sızıyor. O yüzden üssünüzün yakınlarında bu gazlar yoğunsa mutlaka su kilidi yapmanızı öneririm. Google'da "liquid lock" diye aratırsanız örneklerini görebilirsiniz. Bir de sarı sarı gözüken pis oksijen oluyor sık sık, bu üssünüzün içinde de olabilir, havayı kirleten bir dolu etmen var çünkü. Ama bunu hastalıklar kısmında ele alacağım.


Doğal gaz geyserinden oluşturduğum çirkin elektrik ağım.

YİYECEK DEPOLAMAK

Oksijenden sonra dikkat etmeniz gereken en önemli şey yemek stoklarınız. Oyuna başladığınızda sizi bir süre götürecek kadar hazır yemeğiniz olacak. Ama bir an önce kendi yemek üretiminize başlamanız gerekiyor. Bu yüzden yapacağınız ilk araştırmalar "Basic Farming" ve "Meal Preparation" olsun. Bitkileri doğadaki halleriyle de bırakabilirsiniz, böylece su, gübre vs. istemezler ama o şekilde çok daha yavaş büyüdüklerini göz önünde bulundurmanız gerek. En basit yemek, mealwood’dan üretilen meal lice. Ayrıca kısa süre içinde aşağılarda biriken karbondioksitli alanlara mantar (dusk cap) ekmenizi de öneririm. Bu noktada hemen belirteyim, yiyecekleri yoğun karbondioksit alanlarında depolarsanız steril kalırlar, böylece buzdolapları için güç harcamanız gerekmez. Bristle Blossom da klonlarınızın daha çok sevdiği bir yemek ama, hem su, hem de ışık istiyor. Bunun dışında buz biyomunda yetişen sleat wheat ve sıcak seven pincha pepper var, geliştikçe bunları da yetiştirmeniz mümkün tabii. Yetiştirdiğiniz bitkiler çiğ de yenebiliyor ama tabii klonlarınız bundan hoşlanmıyor haklı olarak, o yüzden aşçılık yeteneği iyi olan bir klonla başlamak önemli.  Yiyecek hiçbir şeyiniz kalmamışsa Microbe Musher ile sadece su ve topraktan oluşan korkunç bir yemek de yapabilirsiniz, tabii klonlarınız bundan ne kadar memnun olur onu siz düşünün. Ayrıca yeni klon almadan önce mutlaka yemek stoğunuza bakın, az yemek üretiyorsanız bir boğaz daha size sadece sıkıntı yaratacaktır. Ha bir de klonlarınız vejetarayen değil tabii, etraftaki canlıların etleriyle barbekü yapmanız da mümkün. Ama bundan hayvancılık bölümünde bahsedeceğim.

SU KAYNAKLARI

Su en önemli kaynaklardan biri. Yiyecekler, araştırma ve temizlik için lazım. Her ne kadar Terra'da bol bol su mevcutsa da, gayser bulmadığınız müddetçe sonsuz bir kaynak değil tabii (gayserlerden de sonra bahsedeceğim). Sudan tasarruf etmenin çeşitli yolları var. Birincisi tuvalet ve duşu olabildiğince geç yapıp klonların ilkel tuvaletle yetinmelerini sağlamak (ki önermiyorum çünkü ilkel tuvalet hem mikrop kaynağı hem de manuel olarak temizlemek gerekiyor, temizlenmesi biraz gecikirse etrafta işemeli partiler peydahlanıyor). İkinci tasarruf yöntemi ise kullanılan suyu Water Sieve ile temiz suya dönüştürmek. Duş ve tuvaletlerinizi bu şekilde kullandığınızda, borular tıkanmadığı sürece hiç temiz su harcamıyorsunuz (Borular tıkanırsa da "plumber" olan bir klon boru içeriğini boşaltabiliyor). Ayrıca temiz su kaynaklarınız bittiyse etraftaki pis su havuzlarını da aynı yöntemle temiz suya dönüştürmek mümkün. Tek sorun, arıtma yöntemiyle pis sudaki mikroplar tamamen ölmüyor, yani arıttığınız suyu yemeklerinizde kullanmamanız gerek. Çok çaresiz kaldıysanız buzları eriterek su elde etmek de mümkün ayrıca ama, fazlasıyla meşakkatli tabi.


Isı haritası. Kırmızımsı bölgeler sorunlu.

GÜÇ YÖNETİMİ

Oyunun başında klonlarınızı hamster gibi kullanabileceğiniz manuel jeneratör yeterli oluyor, ama geliştikçe daha fazla güç isteyen makineler yapmanız gerekecek. Bu anlamda kömürden elektrik üreten "coal generator" sizi uzun bir süre götürecek, zira etrafınızda bol bol kömür bulacaksınız. Ama elbette kömür de bir noktadan sonra bitecek (neyse ki kömür "üretebilmek" mümkün ama bundan hayvancılık bölümünde bahsedeceğim). Hidrojen, doğal gaz, petrol, buhar ve güneş ışığı da güç üretebileceğiniz kaynaklar arasında. Burada daha çok kablolardan ve pillerden göz etmek istiyorum ama. Oyunda 4 çeşit kablo var, her biri diğerinden daha güçlü. Genel olarak kullanacağınız standart kablo (wire) maksimum 1000 watt (1 kw) kaldırabiliyor, daha fazlasında kablolar zarar görmeye başlıyor. Bu noktada dikkat etmeniz gereken şey, 1 kw'ı geçmeyecek şekilde ayrı ayrı elektrik ağları kurmak. İsterseniz en güçlü jeneratörü yapın, yine de standart kablo 1 kw'tan fazlasını taşımayacak. Ha 20 kw'a kadar taşıyan kablolar da var tabii ama onları üssünüzde kullanamıyorsunuz, çünkü hem aşırı çirkin gözüktüğünden bütün dekor puanını yerle bir ediyor, hem de bu kablolar işlenmiş metal istiyor, ki bunlar üretmesi uzun zaman ve çaba gerektiren malzemeler. Peki maksimum 1 kw taşıyabilen standart kablolarla üssünüze yeterli elektriği nasıl sağlayacaksınız? Burada "Power Transformer" (güç dönüştürücü) devreye giriyor. Bunlar jeneratörden (ve jeneratöre bağladığınız pilden) aldığı elektriği biriktiriyor. Bir jeneratöre birden fazla dönüştürücü bağlayabiliyorsunuz, böylece tek bir jeneratörden farklı kablo ağları oluşturmanız bu şekilde mümkün oluyor. Tabii işin püf noktası bütün bu yapıları üssünüzden uzak bir yere kurmak. Hem çirkin gözüküyorlar, hem de aşırı miktarda ısı üretiyorlar çünkü. Genel olarak şablon şu şekilde:
Jeneratör --> smart battery (otomasyonlu pil) --> heavy watt wire (maksimum 20 kw taşıyan kablo) --> power transformer --> wire (standart kablo).


Hatch farmı.

ISI YÖNETİMİ

Klonlarınız fazla soğukta ve fazla sıcakta kötü hissediyorlar, bu sebeple üssünüzdeki sıcaklık durumuna sürekli dikkat etmeniz gerekiyor. Oyuna başlar başlamaz öncelikle ısı göstergesi ile etrafınıza bir bakın. Yakınlarınızda mutlaka sıcak bir biyom olacaktır. Hangi yöne doğru genişleyeceğinize buna (ve etraftaki gazlara) göre karar vermeniz gerekiyor. Ayrıca örneğin sol tarafınızda sıcak bir biyom varsa, oraları "insulated tile" ile kapatın, yoksa sıcaklık yavaş yavaş üssünüze doğru sızar. Insulated tile, ısı geçişini engelleyen muhteşem bir şey. Sık sık kullanın yani. Ayrıca üssünüzün içindeki makineler, (özellikle jeneratörler ve piller) de zamanla etrafı ısıtacak, o yüzden ısı yayacak makineleri ayrı bir yere yapmanızı, etrafını da yine insulated tile ile kapatmanızı öneriyorum. Özellikle bitki yetiştirdiğiniz yerler ısınmaya başlarsa büyük sorun oluyor, çünkü bitkiler belli bir sıcaklık aralığında yaşayabiliyor. Bu anlamda bitkileri de istedikleri sıcaklığa dikkat ederek, ısınması (ya da pincha pepper için soğuması) pek mümkün olmayacak yerlere yapmanız gerekli. Bütün bunlara dikkat etseniz bile üssünüz mutlaka bir noktadan sonra ısınmaya başlıyor tabii. O zaman da soğuk bir yerde üreteceğiniz oksijeni üssünüze pompalamak en iyi çözüm. Ayrıca buz biyomunda yetişen  ve etrafı az da olsa soğutmaya yarayan Wheezlewort'leri üssünüzün sıcak yerlerine ekmek de basit bir çözüm olabilir.


Metal volkanının sıcaklığına bir örnek

Oxygen Not Included rehberimizin ikinci kısmında da Mikroplar ve Hastalıklara, Hayvancılığa, Gayzerlere ve diğerlerine değineceğiz