Yeni Çek Yasası Kabul Edildi

Yeni çek yasası 1412 tarihinde TBMM'de kabul edildi
Çekten dolayı cezaevinde yatanlar çıkabilecek
Tarafların anlaşması halinde karşılıksız çek verme suçundan hükümlü olanların cezasının infazının ertelenmesini veya durdurulmasını da içeren ''Çek Yasa Tasarısı'', TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı

İNFAZIN ERTELENMESİ
Tarafların anlaşması halinde karşılıksız çek verme suçundan mahkum olanların cezasının infazı ertelenebilecek veya durdurulabilecek Varılan anlaşmanın Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşmada öngörülen zaman dek soruşturma veya kovuşturma durdurulacak hemfikir olunmuş olması şikayetçi bakımından şikayetin geri alınmasını sonucunu doğurmayacak Soruşturma, kovuşturma ya da yargılamanın durdurulması ile infazın ertelenmesi için yazılı uzlaşma ve taahhütnamenin en geç 1 Nisan 2010 tarihine dek verilmesi gerekecek

Karşılıksız çekin öngördüğü miktarı faiziyle birlikte ödemeyi taahhüt eden kişinin ödenmesi gereken miktarı belirli vadelerde ödeyeceğini vaat etmesi halinde anlaşma aranmaksızın taahhütnamede belirtilen vakit dek soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine ya da durdurulmasına karar verilecek

Taahhütnamede yer alacak birinci sene taksiti, borcun üçte birinden eksik olamayacak Ödeme süresi, taahhütnamenin yapıldığı tarihten itibaren 2 yılı geçemeyecek Anlaşmanın, gereği gibi ifa edilmesi veya ödenmesi gereken miktarın ödenmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı, davanın düşmesi ya da hükmün tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecek

Ceza ertelemesinden yararlanan birey, taahhütnamede belirtilmiş vakit içerisinde şikayetçi ile anlaşmaya varması ve bu anlaşmanın bir nüshasını şikayetçi ya da yasal temsilcisi göre mercilere verilmesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesi ya da durdurulmasından yararlanacak

Soruşturma veya kovuşturmanın durması halinde dava zaman aşımı, hükmün infazının ertelenmesi ya da durdurulması halinde ise suç oluşturan zaman aşımı işlemeyecek

Şikayetçinin başvurusu üzerine, uzlaşma ya da taahhüde uyulmadığının tespiti halinde soruşturmaya, kovuşturmaya ya da hükmün infazına devam edilecek

Soruşturma ya da kovuşturması durdurulan ya da hükmün infazı ertelenen ya da durdurulan kişi hakkında ''adli kontrol'' uygulanacak

FAİZİ İLE ÖDEYENLER İÇİN
Karşılıksız kalan çek bedelini temerrüt faizi ile birlikte tamamen ödeyen birey hakkında soruşturma aşamasında ''kovuşturmaya yer olmadığına'', kovuşturma aşamasında ise duruşma göre ''davanın düşmesine'', mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden daha sonra ise tekrar duruşma kadar ''hükmün tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına'' karar verilecek

Şikayetçinin, şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacak

Tacirin ticari işletmesi ile ilgili tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak

Tacir olmayan kişiye, tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında 50 günden 150 güne dek adli para cezası verilecek

Karşılıksız çekle ilgili banka görevlilerine sorumluluklar yükleyen yasaya kadar, bu sorumlulukları yerine getirmeyen görevlilere dağıtılmış cezalar uygulanacak

Bankalar, yasalanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Merkez Bankasınca 1 ay içinde yayımlanacak bildiri ile belirlenen esaslara uygun bir şekilde, yeni çek defterleri bastıracak Bankalar, 1 Temmuz 2010 tarihine değin müşterilerine yeni çek defterlerini verecek ve ellerindeki eski çek defterlerini imha edecek

Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe dek karşılıksız çek suçundan nedeniyle gevşemiş olan davalar bakımından asliye ceza mahkemesinin görevi devam edecek

Yasaya tarafından, bankalar, önce vadesiz hesap açılmak isteyenin yasaklı olup olmadığını denetleme edecek, keza kişinin hesaplı ve sosyal durumunun belirlenmesinde zorunlu basiret ve özeni gösterecek

Bankalar, vadesiz hesap başlatmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli sicil kayıtlarını, açık kimliklerini devretmek için fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya ehliyet örneklerini, ikâmetgâh yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, tacir olanların hem ticaret sicili kayıtlarını, esnaf ve sanatkar olanların ise esnaf ve sanatkar sicili kayıtlarını edinmek ve çek hesabının kapatılması halinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklayacak Mesken yeri yurt dışarıda yer alan kişiler, bankaya kendileri ile ilgili Türkiye'de bir adres anlatmak zorunda olacak

Çekin karşılığının ayrıntılarıyla ya da kısmen bulunmaması halinde, çek düzenleyenin bankaca aşina adresleri talebi halinde hamiline verilecek

çek hesabı ilgilinin, vekilin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılamayacak

vadesiz hesap açılmasını veya mevcut çek hesabından çek defteri verilmesini isteyen birey, her defasında tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmadığını, kendisi hakkında yasaklanmış bulunmadığını bankaya yazılmış olarak açıklama edecek

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunan gerçek kişinin, idare organında devir yaptığı, temsilcisi ya da imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri verilmeyecek

Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde bastırılacak Bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılacak ve hamiline düzenlenecek çeklerin yapraklarında ''hamiline'' ibaresi matbu olarak yer alacak Esnaf ve sanatkar odalarına belirli olanlardan tacir kişilere özgü çek hesabı açtıranlar, ''tacir çeki'' alabilecek

Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu bankaya ibraz edildiğinde hamilin aidat kimlik numarası saptandıktan sonra ödenecek

çek hesabı, oysa sahibinin veya hukuki temsilcisinin yazılmış talebi ya da mevduat veya katılım fonu zaman aşımı süresinin dolması üzerine kapatılacak

KARŞILIKSIZ HER ÇEK YAPRAĞI İÇİN BANKAYA CEZA
''Karşılıksızdır'' işlemi, muhatap bankanın gebe kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılacak

Banka, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili olarak ödemekle sorumlu olduğu miktarı, oysa ibraz eden gebe talep ettiği takdirde ödeyecek Buna kadar, banka, gebe, istek ettiği takdirde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 lira ya da üstünde ise 600 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecek

Karşılığının kısmen bulunması halindeyse banka, çek bedeli 600 lira ya da altındaysa, çek bedelini aşmamak koşuluyla kısmi karşılığı 600 liraya tamamlayacak bir miktarı; çek bedelinin 600 liradan pozitif olması halinde çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 lira ödemekle sorumlu olacak

Hamilin talepte bulunması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi, çekin arka yüzüne tahsil için bankaya takdim edildiği tarih, hesap özeti, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi namına bedeli tahsil etmesi halinde bu belirtilmek ve kişi ile birlikte banka yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle yapılacak Banka göre ödenen miktar düşüldükten daha sonra karşılıksız kalan tutar açık açık belirtilecek Hamilin imzalamaktan kaçınması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi yapılmayacak

Kısmi ödeme kabul edilmiş olsun veya olmasın, çekin en ince ayrıntısına kadar veya kısmen karşılıksız çıkması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi yapıldıktan daha sonra ön ve arkadaki yüzün fotokopisi çekilerek bankada saklanacak ve çek hamile geri verilecek

Banka; çekin karşılığının hesapta bulunmamasına karşın hamiline ödenmesinin geciktirilmesi, kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın gebe ödenmesinin geciktirilmesi hallerinde çek hamiline, her geçen gün için binde 3 geç kalma cezası ödeyecek

Üzerindeki tarihten önce takdim edilen çekin karşılığının kısmen veya adamakıllı ödenmemiş olması halinde, bu çekle ilgili olarak yasal takip yapılamayacak İleri tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni takdim süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve ''karşılıksızdır'' işlemine alt tutulması durum olacak

BİN 500 GÜNE DEĞIN ADLİ PARA CEZASI
Karşılıksız çeke sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üstüne, her bir çekle ilgili alarak, bin beşyüz güne değin adli para cezası verilecek Ancak, hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız çıkan miktarından az olamayacak

Karşılıksız çek düzenleyen, adına karşılıksız çek düzenlenen ve ileri düzenleme tarihli çek üstünde yazılı tarihe tarafından kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmayan hakiki ve tüzel kişi hakkında, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının talebi üstüne sulh canice hakimi göre, kovuşturma evresinde duruşma göre karşılıksız çıkan her bir çekle ilgili olarak çek düzenleme ve vadesiz hesap açma yasağı kararı verilecek

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki tüm çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlü olacak Bu kişi namına yeni bir çek hesabı açılamayacak

Çek düzenleme ve vadesiz hesap açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, Adalet Bakanlığı Milli Adalet Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla Merkez Bankasına elektronik ortamda bildirilecek

Karşılıksız çekle ile ilgili hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı bahşedilen ya da mahkemede beraat eden kişiler hakkındaki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak *