9 aylık heyecanlı bir bekleme süreci sonrası minik mucizenize kavuştunuz, bundan sonra ise sihirli ve keyifli bir büyüme serüveni sizleri bekliyor. Onun için daima en doğrusunu, en hoşunu yapmak istiyorsunuz…
Durun varsayım edeyim, olağanda günlük hayatınızda kendi isminize hiç sorgulamadığınız en ufak ayrıntılar başınızı karıştırıyor ve birilerine danışmak istiyorsunuz değil mi ?
O vakit buyurun, sizleri alt satırlara gerçek alalım ve anne babaların bebek büyütürken başlarına en sık takılan soruları ve karşılıklarını burada gözden geçirelim…
SORU: Birinci banyoyu ne vakit yaptıralım ?
KARŞILIK: Bebekler doğduklarında ciltte verniks kazeoza denilen esirgeyici bir cilt katmanı ile doğarlar, o nedenle birinci 24- 48 saat yıkanmasın ki sağlıklı bir cilt yapısının temelleri atılsın isteriz. Sonrasında doğduğu hastanedeki bebek hemşireleri tarafından banyo eğitimi verilirken yıkanıp konuta çıkışı sağlanır. Konuttaki birinci banyo vakti ise göbek düştükten sonraki 24. saatte kaynatılmış ılıtılmış suyla yapılsın isteriz. Bu süreçte beden temizliğinin müslin bez ya da yumuşak bir sünger ve kaynatılmış ılıtılmış su ile silerek yapılması uygundur. Göbeğin kuru ve pak kalması enfeksiyon gelişmesine mahzur olacaktır.
SORU: Tırnaklarını kesmek için nitekim kırkının çıkmasını beklemek gerekir mi ?
YANIT: Hayır, tırnak uzamışsa uygun bir bebek tırnak makası ya da bebekler için uygun bir törpü ile tırnaklar tabandan olmamak şartıyla kesilebilir.
SORU: Emzik kullanımını uygun buluyor musunuz ?
YANIT: Birinci bir ay bebek ve anne göğsü ortasına hiç bir şey girsin istemiyoruz ne emzik, ne biberon !!! Daha sonra hekiminizin önerisi doğrultusunda kullanılabilir.
SORU: Bebeğin yaşadığı ortamın ısısı konusunda bir türlü meskendeki bireylerle anlaşamıyoruz, doğrusu nedir sanki ?
KARŞILIK: Bir bebeğin sağlıklı ve huzurlu olması için uygun ortam ısısı gündüz 22- 24 C, gece ise 20 C dolaylarında olmalıdır.
SORU: Bebeğimin doyduğunu nasıl anlarım ?
YANIT: Burada dikkat edilmesi gereken bir kaç nokta var…
*emerken yutkunma sesini duymak
*emdikten sonra sakinleşip bir müddet olsun huzurlu uykuya geçişi
*veee en kıymetlisi günlük yaptığı idrar ölçüsü ve rengi: Karnı doyan bir bebek birinci bir hafta boyunca en az günü kadar idrar yapar. Yani birinci gün en az 1 sefer, ikinci gün en az iki sefer, üçüncü gün en az 3 kere gibi… Yedinci sekizinci günden sonra günde ortalama 7-8 kez idrar yapmasını bekleriz. Şayet yaptığı idrar ölçüsünü bu halde görüyorsanız ve bezindeki idrar rengi açıksa karnı doyuyor demektir.
SORU: Çoklukla konuttaki büyüklerimiz daima bebeği kalın giydirmemiz istikametinde telkinde bulunuyorlar, sizce hakikat mu ?
KARŞILIK: Bebeğin beden ısısı ekseriyetle anne beden ısısıyla paraleldir. O nedenle kış aylarında annenin giydiğinden bir kat fazla giyinik olması kafidir.
SORU: Bebeğimizin ateşini nasıl ölçmeliyiz ve normali kaç olmalı ?
KARŞILIK: Koltukaltından ölçüm: Kolay ölçüm tekniği nedeniyle sık kullanılır. 37.5 C nin üzeri ateş kabul edilir.
Kulaktan ölçüm: Denetimlerde tıpkı kulaktan ölçüm yapılmalıdır, kulağının üstüne yatmadığından emin olunmalıdır. Kulak zarının açığa çıkması için ölçüm esnasında kulak kepçesi yavaşça geri ve üst çekilerek ateş ölçer yerleştirilmelidir.. Kulaktan ölçümde 37,8 C üzeri ateş kabul edilebilir.
Ben kendi pratiğimde makat ve ağızdan ateş ölçümünü çok önermiyorum.
Gelelim ateşin değerlendirmesine ...
Ateş 39 derecenin üzerine çıkıyor ve 72 saatten daha uzun sürüyorsa
Ateşle birlikte daima ağlama, inleme ve huzursuzluk hali varsa ve ateş düşmesine karşın huzursuzluğu devam ediyorsa,
Daha evvel havale geçirmişse
Ateşle bir arada cildinde kırmızı mor döküntüler oluşuyorsa Daima uyuklama hali, şuur bulanıklığı
Ön bıngıldağında atma ve kabarıklık durumu varsa
Ağız mukozasında kuruluk, gözyaşının olmaması, göz küresinde ve bıngıldakta çöküklük üzere sıvı kaybı bulguları varsa
Güç ve sık nefes alma ense sertliği, devamlı kusma, sık ishal üzere durumlar varsa vakit kaybetmeden kesinlikle doktora başvurmak gerekir.
Unutmayınız ki birinci 3 ay ateş yahut hipotermi dediğimiz beden ısısının düşük olması çok önemli hastalıkların habercisi olabilir, o nedenle bu aylardaki bebeklerde bu biçim durumlar gözleniyorsa süratlice doktora başvurulmalıdır...
SORU: Bebeğimin el ve ayakları çoklukla soğuk, bu üşüdüğü manasına gelir mi ?
YANIT: Hayır, bebeklerde uç kısımlarda kan sirkülasyonu daha yavaş ve cilt ince olduğu için el ve ayak daha soğuk olabilir lakin bu üşüdükleri manasına gelmez. Göğüs ön yüz ve ense kısımlarını elinizle denetim ettiğinizde soğuk değilse huzursuz olmayın
SORU: Bebeğim göğüste bir iki dakika kaldıktan sonra bol sütü bir ölçü alıp, ağlayarak memeyi bırakıyor, nedeni ne olabilir ?
YANIT: Sütün çok aşırı ölçüde ve süratli geldiği durumlarda , sütün akış suratına yetişemeyen bebek ya tıkanır ya da yetişmeye çalışırken hava yutar ve bu durum bebeği huzursuz ettiği için göğüs reddine yol açabilir. Evvel coşkulu sütü biraz sağıp göğüs yatıştırılarak bebek daha sonra emzirilirse bu geçiş süreci kolay atlatılabilir.
SORU: Aile büyüklerimiz sıkça bebeğin susayabileceğini ve bu nedenle ortada bebeğe su vermemiz gerektiğini söylüyor , siz ne öneriyorsunuz ?
KARŞILIK: Anne sütünün % 70 ‘i sudan oluşur ve içeriği bebeğin gerek kalori, gerek sıvı gereksinimini karşılayacak formdadır, o nedenle birinci 6 ay ek olarak su verilmesi önerdiğimiz bir uygulama değildir.
SORU: Bebeğimin doğum sonrası 1 haftalıkken göğüslerinde şişlik oluştu, sebebi nedir ve olağan midir ?
KARŞILIK: Doğum sonrası annede süt salgılanmasını sağlayan hormonlar emzirmeyle birlikte bebeğin kanına da karışır ve bu durum bebekte göğüslerin şişmesine yol açabilir ve hatta bazen göğüslerinden süt bile gelebilir. Süreksiz bir durumdur, müdahale önerilmez, sıkıp boşaltmaya çalışmak ya da ovalamak enfeksiyon gelişmesine yol açabilir.Lütfen ellemeyiniz,ovalamayınız.
SORU: Kız bebeğimde ortada vajinal bölgesinden akıntı geliyor, hatta bir defasında adet kanaması üzere kanlı, mukuslu bir sıvı geldi, ne yapmalıyım ??
YANIT: Bu durum da tekrar anneden geçen hormonların tesiriyle ortaya çıkan pak bir durumdur, önemli bir kanama olmadığı sürece müdahale, tetkik gerekmez.
SORU: Bebeğimizin saç tabanlarında sarı yapışık kabuklanmalar var, nasıl müdahale etmeliyiz ?
YANIT: Halk ortasında konak olarak isimlendirdiğimiz bu durum yenidoğanlarda sıkça karşılaşılan bir cilt problemidir. Öncesinde badem yağı ya da zeytinyağı üzere bir eserle 1 saat kadar yumuşatıp, akabinde konak önleyici şampuanlarla sıkça yıkamak, fırça ile saç tabanlarına masaj yapmak sorunun çözülmesine yardımcı olur.
SORU: Bebeğimin göbeğinde dışarı gerçek uzanan iki cm’e yakın bastırınca içeri hakikat itebildiğim bir şişlik var, göbek fıtığı denildi. Bununla ilgili nasıl bir yol izlemeliyiz ?
YANIT: Kimi bebeklerde karın kaslarının zayıf olması ile bağlı olarak göbek çukurunda barsakların fıtıklaşması durumu olabilir, çoklukla 2 yaşa kadar zaten düzelen bir durumdur. Nadiren cerrahi müdahale gerekir. Burada en kıymetli nokta göbeğe nesil sarmak, para bağlamak üzere eski klasik yaklaşımlardan uzak durmaktır. Zira bunlar bilinenin bilakis yanlış yaklaşımlar olup, fıtığın boğulmasına yol açabilen tehlikeli uygulamalardır.
SORU: Yenidoğan bebeğimin cildinde yüzünde toplu iğne başına benzeri sivilce üzere şeyler var, gövdesinde de orta ara isilik üzere kızarıklıklar oluyor. Neden olur, ne yapmam gerekir ?
YANIT: Bunlar birden fazla vakit dünyaya adaptasyon sürecinde ortaya çıkan hormonal değişiklikler sebebiyle gördüğümüz suçsuz durumlardır. Yüzündekiler milia, gövdesindekiler ise toksik eritem olarak isimlendirilir. Sık sık yıkamanız, terlemesine müsaade vermemeniz, cildine hava aldıracak pamuklu giysiler giydirmeniz kâfi olacaktır.
SORU: Bebeğimin göbeği düştükten sonra o bölgede sulanma ve akıntı oluyor, doktora başvurmalı mıyız ?
YANIT: Evet tabibin görmesi gerekir. Çoklukla göbek kordonu düştükten sonra o bölgede güdük doku kalmışsa bu durum gelişir. Birden fazla vakit gümüş nitrat dediğimiz bir çubukla o bölgenin kurutulması ile sorun çözülür.
SORU: Sıhhat bakanlığının rutin aşı takvimindeki aşıları yaptırıyoruz, lakin bunların dışında uygulanan bir kadro aşılar varmış, bunlar nelerdir ve bu bahisteki yaklaşımınızı öğrenebilir miyiz ?
YANIT: Ülkemizde uygulanan aşı takvimi epeyce geniş kapsamlı bir takvimdir. Ancak rotavirüs enfeksiyonu dediğimiz önemli ishal, kusma ve kilo kayıplarına yol açan virüse karşı gözetici aşı uygulaması bakanlığımızın hali hazırda uyguladığı aşı takviminde yer almamaktadır. O nedenle bu aşının uygulanmasını öneriyoruz. Bunun dışında bilhassa erken yaş çocukluk çağında görülen meningokok menenjiti olarak isimlendirdiğimiz beyin ve etrafını saran meninks denilen zar katmanının enfeksiyonuyla seyreden ağır bir enfeksiyon hastalığı mevcut. Buna dair aşılamanın da rutin aşı takviminde yer almasa dahi yapılmasını mutlaka öneriyoruz...Unutmamak gerekir ki ; insanlık tarihi boyunca sıhhat ismine en kıymetli buluşların başında evvel pak su, akabinde ise aşıların icadı gelir.
Bebeğinizle çıktığınız bu uzun ve heyecanlı serüvenin daima keyifli,sağlıklı anılarla dolu olması dileğiyle...