iltasyazilim
FD Üye
YEREL SAAT
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna tarafından ayarlanan saate yerel saat denir
• *Yani güneşin en üstte olduğu başlıca veya gölge boyunun en kısa olduğu belli başlı öğle vakti denir(benzeri gün)
Özellikleri:
• Aynı meridyen üzerinde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır
• 360 tane yerel saat vardır
• Her meridyenin lokal saati arasında 4 dak Zaman farkı vardır
• Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır
Ortak (Ulusal Ulusal) Saat
Çalışma hayatında, lokal saatlerin hepsini uygulamak olası değildir Ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin süratli ve ahenkli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten farklı olarak, karşılıklı saat ya da ulusal saat uygulamasına gereklilik duyulmuştur böylece her ülkenin, kendisine en yerinde meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli ışık halkası getirmesiyle oluşan saate müşterek saat adı verilmektedir
Doğu batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (ABD, Kanada, Çin, vb) benzer anda pat diye çok müşterek saat kullanırlar Ancak doğu batı yönünde rahat olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb) ise benzer anda tek iki taraflı saat kullanırlar
Türkiye ’de, 1978 yılına değin, 2 saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati müşterek saat olarak kullanılmıştır 1978 yılından sonradan, güneş ışınlarından daha pozitif yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir Şöyle ama;
• Yaz döneminde 3 saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
• Kış döneminde ise 2 saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir
(Yazının devamı her tarafta niteliğindedir)
• Bir ülkede zaman karışıklığını durdurmak için herhangi bir meridyenin lokal saatinin bütün ülkelerde geçerli ayla getirilmesiyle oluşan saate karşılıklı saat denir
Neden ortak saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin çabuk ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için ortak bir saate ihtiyaç duyulmuştur
UYARI: Doğu Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde benzer anda birdenbire fazla karşılıklı saat kullanılır(Rusya, ABD, Kanada vb) Ama Doğu Batı doğrultusunda dar olan ülkelerde ise tek müşterek saat kullanılır(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu Batı doğrultusunda geniş bölge kaplamadığından tek bir müşterek saat kullanılır Oysa 1978 ’den itibaren Güneş ışığından daha artı muamele etmek, enerji tasarrufu temin etmek amacıyla ilerigeri saat uygulamasına geçilmiştir Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül 21 Mart): 2 Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin yerel saati başlıca alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir
• Yaz Dönemi(21 Mart 23 Eylül): 3 Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin çabuk gelişmesiyle ülkeler arası ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, buna emrindeki olarak iletişimin çabuk olması uluslararası saatin doğmasına yol açmıştır Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur Dünya üstünde 24 saat dilimi vardır
Tarih Değişiklik Çizgisi
Dünya ’nın doğu ve batı yarım kürelerinin kutup noktaları arasında bir jurnal zaman farkı vardır böylece, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değişiklik çizgisi olarak kabul edilmiştir
• 180° boylamının batısına içten gidildiğinde, Doğu Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir
• 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Vakit Hesaplamaları
Lokal saat problemleri
Lokal saat problemlerinde şu yol takip edilir:
a İstenilen merkezlerin her ikisi de Greenwich ’in batısında veya doğusunda ise, meridyen numarası büyük olandan minik olan çıkarılır İstenilen merkezlerden birisi Greenwich ’in doğusunda diğeri batısında ise boylamlar toplanır
D – D …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
B – B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
D + B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki süre farkıdır)
Anekdot
aha doğuda olan noktanın saati defalarca ileridir Eğer istenilen nokta doğudakiyse verilen saatle fark toplanacaktırEğer batıdaki yerin saati soruluyorsa çıkarılarak saat bulunacaktır
Buna göre;
– Boylam farkı bulunur
– Yer Alan meridyen farkı sabit süre farkı olan 4 ile çarpılarak lokal saat farkı hesaplanır
b Dünya batıdan doğuya dürüst döner bu nedenle, doğuda yerel saat batıya tarafından daima ileridir Batıda ise lokal saat doğuya kadar defalarca geridir
Buna tarafından;
– Batıdaki bir noktanın yerel saati verilecek, doğudaki bir noktanın yerel saati sorulacak olursa, doğuda lokal saat tekrar tekrar ileri olacağından aradaki yerel saat farkı toplanır
– Buna karşılık, doğudaki bir noktanın lokal saati verilir, batıdaki bir noktanın yerel saati sorulursa, batı her zaman geri kalacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
2 Güneş Problemleri
Güneş ’in doğma ve batma saati ile ilgili problemlerde şu yol takip edilir:
a Lokal saat problemlerinde anlatıldığı gibi iki nokta arasındaki yerel saat farkı bulunur
b Dünya, batıdan doğuya doğru döndüğü için, doğuda Güneş batıya göre tekrar tekrar erken doğar, batar Batıda ise Güneş, doğuya tarafından tekrar tekrar geç doğar, batar
Buna göre;
– Batıdaki bir noktada Güneş ’in doğma saati verilir, doğudaki bir noktada Güneş ’in doğma saati sorulursa, doğuda Güneş erken doğacağından aradaki yerel saat farkı çıkarılır
– Eğer tersi sorulursa, batıda Güneş geç doğacağından aradaki lokal saat farkı toplanır
Hesaplamada İzlenilecek Yol
Lokal Saat : Bir noktada Güneş'in gökyüzündeki konumuna kadar belirlenen saate lokal saat denir Aynı boylam üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır Herhangi bir meridyenin Güneşin bütün karşısına geldiği an, boylam üzerindeki bütün noktalarda yerel saat 1200'dir
Güneş, doğudaki bir noktada batıdaki yerlere göre daha önce doğar ve daha önce batar; böylece lokal saat doğudaki yerlerde daha ileridir
Lokal Saat Hesaplamalarında İzlenecek Yol
• Boylam farkı hesaplanır
• Meridyenler açılış boylamına göre aynı yönde ise sonuç, öbür yönde ise birleştirme işlemi yapılarak meridyen farkı bulunur
• Vakit farkı hesaplanır
• ardışık iki boylam arasındaki vakit farkı 4 dakikadır Boylam farkı ile 4 dakika çarpılarak zaman farkı bulunur
• Süre farkı soruda verilen lokal saate eklenir veya çıkartılır
• Doğuda olan bir yerin lokal saati ileridir böylece soruda bahşedilen yerin lokal saati ileri ise süre farkı çıkarılır, lokal saati geri ise zaman farkı eklenir
Misal : 20 Doğu meridyeni üzerindeki A noktasında lokal saat 2100 iken, B noktasının yerel saati kaçtır? Çözüm :
Meridyenler açılış boylamına kadar aynı yönde oldukları için tümdengelim işlemi yapılır
Meridyen farkı 40 20 20 meridyen
Vakit farkı 4 * 20 80 dakika ise 80 60 1 saat 20 dakika
B noktası A noktasına kadar daha doğuda olduğu için lokal saati ileridir
B'nin yerel saati 2100 + 0120 2220 dir
Güneş'in Doğuş ya da Batış Saatinin Bulunması
Bir noktada Güneş'in doğuş ya da batış saati verildiğinde, benzer paralel üzerinde yer alan diğer bir noktada Güneş'in doğuş veya batış saatini bulmak için,
• Aradaki vakit farkı bulunur
• Güneş doğudaki yerlerde daha erken doğup battığı için, Güneş'in doğuş ve batış saatinin sorulduğu nokta doğuda ise zaman farkı verilen saatten çıkarılır Sorulan nokta batıda ise zaman farkı verilen saate eklenir
UYARI : Meridyenler, Greenwich'e (0°) tarafından farklı yönde ise, meridyen farkını bulmak için birleştirme işlemi yapılır
UYARI : 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde (ekinokslarda) bir yerdeki Güneş'in doğuş ya da batış saati verilirse, bir başka yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati bulunabilir Çünkü bu tarihlerde gece gündüz süreleri eşdeğer olduğu için Güneş doğduktan 12 saat sonra batar ve battıktan 12 saat sonra doğar
Saat Dilimleri
Dünya 15 derecelik aralıklarla 24 saat dilimine ayrılmıştır Her saat diliminin ortasından geçen meridyen o saat dilimini kullanan ülkelerin müşterek saat ayar meridyenidir Türkiye 2 Ve 3 Saat dilimlerinde yer alır
UYARI : Bir ülkede ansızın fazla saat dilimi kullanılması için, ülkenin doğu batı doğrultusunda en düşük 2 saat dilimini kapsayacak dek geniş olması gerekir *
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna tarafından ayarlanan saate yerel saat denir
• *Yani güneşin en üstte olduğu başlıca veya gölge boyunun en kısa olduğu belli başlı öğle vakti denir(benzeri gün)
Özellikleri:
• Aynı meridyen üzerinde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır
• 360 tane yerel saat vardır
• Her meridyenin lokal saati arasında 4 dak Zaman farkı vardır
• Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır
Ortak (Ulusal Ulusal) Saat
Çalışma hayatında, lokal saatlerin hepsini uygulamak olası değildir Ticari ve ekonomik ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin süratli ve ahenkli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten farklı olarak, karşılıklı saat ya da ulusal saat uygulamasına gereklilik duyulmuştur böylece her ülkenin, kendisine en yerinde meridyenin yerel saatini bütün ülke sınırlarında geçerli ışık halkası getirmesiyle oluşan saate müşterek saat adı verilmektedir
Doğu batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (ABD, Kanada, Çin, vb) benzer anda pat diye çok müşterek saat kullanırlar Ancak doğu batı yönünde rahat olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb) ise benzer anda tek iki taraflı saat kullanırlar
Türkiye ’de, 1978 yılına değin, 2 saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati müşterek saat olarak kullanılmıştır 1978 yılından sonradan, güneş ışınlarından daha pozitif yararlanarak enerji tasarrufu sağlamak amacıyla, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir Şöyle ama;
• Yaz döneminde 3 saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
• Kış döneminde ise 2 saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir
(Yazının devamı her tarafta niteliğindedir)
• Bir ülkede zaman karışıklığını durdurmak için herhangi bir meridyenin lokal saatinin bütün ülkelerde geçerli ayla getirilmesiyle oluşan saate karşılıklı saat denir
Neden ortak saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin çabuk ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için ortak bir saate ihtiyaç duyulmuştur
UYARI: Doğu Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde benzer anda birdenbire fazla karşılıklı saat kullanılır(Rusya, ABD, Kanada vb) Ama Doğu Batı doğrultusunda dar olan ülkelerde ise tek müşterek saat kullanılır(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu Batı doğrultusunda geniş bölge kaplamadığından tek bir müşterek saat kullanılır Oysa 1978 ’den itibaren Güneş ışığından daha artı muamele etmek, enerji tasarrufu temin etmek amacıyla ilerigeri saat uygulamasına geçilmiştir Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül 21 Mart): 2 Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin yerel saati başlıca alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir
• Yaz Dönemi(21 Mart 23 Eylül): 3 Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin lokal saati başlıca alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin çabuk gelişmesiyle ülkeler arası ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, buna emrindeki olarak iletişimin çabuk olması uluslararası saatin doğmasına yol açmıştır Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur Dünya üstünde 24 saat dilimi vardır
Tarih Değişiklik Çizgisi
Dünya ’nın doğu ve batı yarım kürelerinin kutup noktaları arasında bir jurnal zaman farkı vardır böylece, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değişiklik çizgisi olarak kabul edilmiştir
• 180° boylamının batısına içten gidildiğinde, Doğu Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir
• 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Vakit Hesaplamaları
Lokal saat problemleri
Lokal saat problemlerinde şu yol takip edilir:
a İstenilen merkezlerin her ikisi de Greenwich ’in batısında veya doğusunda ise, meridyen numarası büyük olandan minik olan çıkarılır İstenilen merkezlerden birisi Greenwich ’in doğusunda diğeri batısında ise boylamlar toplanır
D – D …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
B – B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
D + B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki süre farkıdır)
Anekdot
Buna göre;
– Boylam farkı bulunur
– Yer Alan meridyen farkı sabit süre farkı olan 4 ile çarpılarak lokal saat farkı hesaplanır
b Dünya batıdan doğuya dürüst döner bu nedenle, doğuda yerel saat batıya tarafından daima ileridir Batıda ise lokal saat doğuya kadar defalarca geridir
Buna tarafından;
– Batıdaki bir noktanın yerel saati verilecek, doğudaki bir noktanın yerel saati sorulacak olursa, doğuda lokal saat tekrar tekrar ileri olacağından aradaki yerel saat farkı toplanır
– Buna karşılık, doğudaki bir noktanın lokal saati verilir, batıdaki bir noktanın yerel saati sorulursa, batı her zaman geri kalacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
2 Güneş Problemleri
Güneş ’in doğma ve batma saati ile ilgili problemlerde şu yol takip edilir:
a Lokal saat problemlerinde anlatıldığı gibi iki nokta arasındaki yerel saat farkı bulunur
b Dünya, batıdan doğuya doğru döndüğü için, doğuda Güneş batıya göre tekrar tekrar erken doğar, batar Batıda ise Güneş, doğuya tarafından tekrar tekrar geç doğar, batar
Buna göre;
– Batıdaki bir noktada Güneş ’in doğma saati verilir, doğudaki bir noktada Güneş ’in doğma saati sorulursa, doğuda Güneş erken doğacağından aradaki yerel saat farkı çıkarılır
– Eğer tersi sorulursa, batıda Güneş geç doğacağından aradaki lokal saat farkı toplanır
Hesaplamada İzlenilecek Yol
Lokal Saat : Bir noktada Güneş'in gökyüzündeki konumuna kadar belirlenen saate lokal saat denir Aynı boylam üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır Herhangi bir meridyenin Güneşin bütün karşısına geldiği an, boylam üzerindeki bütün noktalarda yerel saat 1200'dir
Güneş, doğudaki bir noktada batıdaki yerlere göre daha önce doğar ve daha önce batar; böylece lokal saat doğudaki yerlerde daha ileridir
Lokal Saat Hesaplamalarında İzlenecek Yol
• Boylam farkı hesaplanır
• Meridyenler açılış boylamına göre aynı yönde ise sonuç, öbür yönde ise birleştirme işlemi yapılarak meridyen farkı bulunur
• Vakit farkı hesaplanır
• ardışık iki boylam arasındaki vakit farkı 4 dakikadır Boylam farkı ile 4 dakika çarpılarak zaman farkı bulunur
• Süre farkı soruda verilen lokal saate eklenir veya çıkartılır
• Doğuda olan bir yerin lokal saati ileridir böylece soruda bahşedilen yerin lokal saati ileri ise süre farkı çıkarılır, lokal saati geri ise zaman farkı eklenir
Misal : 20 Doğu meridyeni üzerindeki A noktasında lokal saat 2100 iken, B noktasının yerel saati kaçtır? Çözüm :
Meridyenler açılış boylamına kadar aynı yönde oldukları için tümdengelim işlemi yapılır
Meridyen farkı 40 20 20 meridyen
Vakit farkı 4 * 20 80 dakika ise 80 60 1 saat 20 dakika
B noktası A noktasına kadar daha doğuda olduğu için lokal saati ileridir
B'nin yerel saati 2100 + 0120 2220 dir
Güneş'in Doğuş ya da Batış Saatinin Bulunması
Bir noktada Güneş'in doğuş ya da batış saati verildiğinde, benzer paralel üzerinde yer alan diğer bir noktada Güneş'in doğuş veya batış saatini bulmak için,
• Aradaki vakit farkı bulunur
• Güneş doğudaki yerlerde daha erken doğup battığı için, Güneş'in doğuş ve batış saatinin sorulduğu nokta doğuda ise zaman farkı verilen saatten çıkarılır Sorulan nokta batıda ise zaman farkı verilen saate eklenir
UYARI : Meridyenler, Greenwich'e (0°) tarafından farklı yönde ise, meridyen farkını bulmak için birleştirme işlemi yapılır
UYARI : 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde (ekinokslarda) bir yerdeki Güneş'in doğuş ya da batış saati verilirse, bir başka yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati bulunabilir Çünkü bu tarihlerde gece gündüz süreleri eşdeğer olduğu için Güneş doğduktan 12 saat sonra batar ve battıktan 12 saat sonra doğar
Saat Dilimleri
Dünya 15 derecelik aralıklarla 24 saat dilimine ayrılmıştır Her saat diliminin ortasından geçen meridyen o saat dilimini kullanan ülkelerin müşterek saat ayar meridyenidir Türkiye 2 Ve 3 Saat dilimlerinde yer alır
UYARI : Bir ülkede ansızın fazla saat dilimi kullanılması için, ülkenin doğu batı doğrultusunda en düşük 2 saat dilimini kapsayacak dek geniş olması gerekir *