iltasyazilim
FD Üye
LOKAL SAAT
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna göre ayarlanan saate yerel saat denir
• *Yani güneşin en tepede olduğu başlıca ya da gölge boyunun en kısa olduğu asıl öğle vakti denir(yarı gün)
Özellikleri:
• Benzer meridyen üstünde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır
• 360 tane yerel saat vardır
• Her meridyenin yerel saati arasında 4 dak Zaman farkı vardır
• Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır
Ortak (Ulusal Ulusal) Saat
Çalışma hayatında, lokal saatlerin hepsini göstermek olası değildir Ticari ve idareli ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin çabuk ve ahenkli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten ayrı olarak, ortak saat veya ulusal saat uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur bu nedenle her ülkenin, kendisine en yerinde meridyenin lokal saatini bütün ülke sınırlarında geçerli ülkü getirmesiyle oluşan saate karşılıklı saat adı verilmektedir
Doğu batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (ABD, Kanada, Çin, vb) aynı anda aniden çok karşılıklı saat kullanırlar Ama doğu batı yönünde kuytu olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb) ise benzer anda tek ortak saat kullanırlar
Türkiye ’de, 1978 yılına değin, 2 saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati iki taraflı saat olarak kullanılmıştır 1978 yılından sonradan, güneş ışınlarından daha fazla yararlanarak enerji tasarrufu temin etmek nedeniyle, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir Şöyle oysa;
• Yaz döneminde 3 saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
• Kış döneminde ise 2 saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir
(Yazının devamı baştan niteliğindedir)
• Bir ülkede vakit karışıklığını önlemek için herhangi bir meridyenin yerel saatinin tüm ülkelerde geçerli ülkü getirilmesiyle oluşan saate ortak saat denir
Neden müşterek saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin hızlı ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için müşterek bir saate gereksinim duyulmuştur
UYARI: Doğu Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde aynı anda birdenbire fazla karşılıklı saat kullanılır(Rusya, ABD, Kanada vb) Ancak Doğu Batı doğrultusunda rahat olan ülkelerde ise tek karşılıklı saat kullanılır(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu Batı doğrultusunda geniş alan kaplamadığından tek bir müşterek saat kullanılır Oysa 1978 ’den itibaren Güneş ışığından daha pozitif adet edinmek, enerji tasarrufu temin etmek nedeniyle ilerigeri saat uygulamasına geçilmiştir Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül 21 Mart): 2 Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir
• Yaz Dönemi(21 Mart 23 Eylül): 3 Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin çabucak gelişmesiyle ülkeler arası idareli ve siyasi ilişkilerin artması, buna bağlı olarak iletişimin çabuk olması milletlerarası saatin doğmasına yol açmıştır Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur Dünya üstünde 24 saat dilimi vardır
Tarih Değişim Çizgisi
Dünya ’nın doğu ve batı yarım kürelerinin sırık noktaları arasında bir günlük vakit farkı vardır böylece, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir
• 180° boylamının batısına dürüst gidildiğinde, Doğu Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir
• 180° boylamının doğusuna dürüst gidildiğinde, Batı Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Süre Hesaplamaları
Yerel saat problemleri
Yerel saat problemlerinde şu yol peşine düşüp takip edilir:
a İstenilen merkezlerin her ikisi de Greenwich ’in batısında veya doğusunda ise, meridyen numarası büyük olandan küçük olan çıkarılır İstenilen merkezlerden birisi Greenwich ’in doğusunda diğeri batısında ise boylamlar toplanır
D – D …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
B – B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
D + B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki zaman farkıdır)
Anekdotaha doğuda olan noktanın saati daima ileridir Eğer istenilen nokta doğudakiyse bahşedilen saatle fark toplanacaktırEğer batıdaki yerin saati soruluyorsa çıkarılarak saat bulunacaktır
Buna tarafından;
– Boylam farkı bulunur
– Yer Alan boylam farkı sabit zaman farkı olan 4 ile çarpılarak yerel saat farkı hesaplanır
b Dünya batıdan doğuya içten döner bu nedenle, doğuda yerel saat batıya tarafından her zaman ileridir Batıda ise lokal saat doğuya tarafından daima geridir
Buna kadar;
– Batıdaki bir noktanın lokal saati verilecek, doğudaki bir noktanın yerel saati sorulacak olursa, doğuda lokal saat defalarca ileri olacağından aradaki yerel saat farkı toplanır
– Buna karşılık, doğudaki bir noktanın yerel saati verilir, batıdaki bir noktanın yerel saati sorulursa, batı defalarca geri kalacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
2 Güneş Problemleri
Güneş ’in doğma ve batma saati ile ilgili problemlerde şu yol peşine düşüp takip edilir:
a Lokal saat problemlerinde anlatıldığı gibi iki nokta arasındaki yerel saat farkı bulunur
b Dünya, batıdan doğuya içten döndüğü için, doğuda Güneş batıya kadar tekrar tekrar erken doğar, batar Batıda ise Güneş, doğuya göre her zaman geç doğar, batar
Buna göre;
– Batıdaki bir noktada Güneş ’in doğma saati verilir, doğudaki bir noktada Güneş ’in doğma saati sorulursa, doğuda Güneş erken doğacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
– Eğer tersi sorulursa, batıda Güneş geç doğacağından aradaki lokal saat farkı toplanır
Hesaplamada İzlenilecek Yol
Lokal Saat : Bir noktada Güneş'in gökyüzündeki konumuna kadar belirlenen saate yerel saat denir Aynı meridyen üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır Herhangi bir meridyenin Güneşin tam karşısına geldiği lahza, meridyen üzerindeki tüm noktalarda lokal saat 1200'dir
Güneş, doğudaki bir noktada batıdaki yerlere göre daha önce doğar ve daha önce batar; bu nedenle lokal saat doğudaki yerlerde daha ileridir
Yerel Saat Hesaplamalarında İzlenecek Yol
• Meridyen farkı hesaplanır
• Meridyenler açılış boylamına tarafından aynı yönde ise tümdengelim, farklı yönde ise toplama işlemi yapılarak meridyen farkı bulunur
• Vakit farkı hesaplanır
• birbirini izleyen iki boylam arasındaki vakit farkı 4 dakikadır Meridyen farkı ile 4 dakika çarpılarak süre farkı bulunur
• Zaman farkı soruda verilen yerel saate eklenir ya da çıkartılır
• Doğuda olan bir yerin yerel saati ileridir böylece soruda verilen yerin yerel saati ileri ise zaman farkı çıkarılır, lokal saati geri ise zaman farkı eklenir
Misal : 20 Doğu meridyeni üzerindeki A noktasında lokal saat 2100 iken, B noktasının yerel saati kaçtır? Çözüm :
Meridyenler başlangıç boylamına göre aynı yönde oldukları için sonuç işlemi yapılır
Meridyen farkı 40 20 20 boylam
Zaman farkı 4 * 20 80 dakika ise 80 60 1 saat 20 dakika
B noktası A noktasına kadar daha doğuda olduğu için lokal saati ileridir
B'nin lokal saati 2100 + 0120 2220 dir
Güneş'in Doğuş veya Batış Saatinin Bulunması
Bir noktada Güneş'in doğuş ya da batış saati verildiğinde, aynı paralel üstünde bulunan diğer bir noktada Güneş'in doğuş veya batış saatini bulmak için,
• Aradaki vakit farkı bulunur
• Güneş doğudaki yerlerde daha erken doğup battığı için, Güneş'in doğuş ve batış saatinin sorulduğu nokta doğuda ise süre farkı bahşedilen saatten çıkarılır Sorulan nokta batıda ise süre farkı bahşedilen saate eklenir
UYARI : Meridyenler, Greenwich'e (0°) tarafından farklı yönde ise, meridyen farkını bulmak için toplama işlemi yapılır
UYARI : 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde (ekinokslarda) bir yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati verilirse, bir diğer yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati bulunabilir Çünkü bu tarihlerde gece gündüz süreleri eşit olduğu için Güneş doğduktan 12 saat sonra batar ve battıktan 12 saat sonradan doğar
Saat Dilimleri
Dünya 15 derecelik aralıklarla 24 saat dilimine ayrılmıştır Her saat diliminin ortasından geçen meridyen o saat dilimini kullanan ülkelerin müşterek saat akort meridyenidir Türkiye 2 Ve 3 Saat dilimlerinde yer alır
UYARI : Bir ülkede ansızın fazla saat dilimi kullanılması için, ülkenin doğu batı doğrultusunda minimum 2 saat dilimini kapsayacak kadar geniş olması gerekir *
• Güneşin gökyüzündeki durumuna göre ve yeryüzündeki cisimlerin gölge boyuna göre ayarlanan saate yerel saat denir
• *Yani güneşin en tepede olduğu başlıca ya da gölge boyunun en kısa olduğu asıl öğle vakti denir(yarı gün)
Özellikleri:
• Benzer meridyen üstünde bulunanbütün noktalarda yerel saat aynıdır
• 360 tane yerel saat vardır
• Her meridyenin yerel saati arasında 4 dak Zaman farkı vardır
• Namaz, sahur ve iftar vakitlerinin tespitinde kullanılır
Ortak (Ulusal Ulusal) Saat
Çalışma hayatında, lokal saatlerin hepsini göstermek olası değildir Ticari ve idareli ilişkilerin kolaylaştırılması, haberleşme ve ulaşım hizmetlerinin çabuk ve ahenkli bir şekilde yapılabilmesi için, yerel saatten ayrı olarak, ortak saat veya ulusal saat uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur bu nedenle her ülkenin, kendisine en yerinde meridyenin lokal saatini bütün ülke sınırlarında geçerli ülkü getirmesiyle oluşan saate karşılıklı saat adı verilmektedir
Doğu batı doğrultusunda geniş olan ülkeler (ABD, Kanada, Çin, vb) aynı anda aniden çok karşılıklı saat kullanırlar Ama doğu batı yönünde kuytu olan ülkeler (Türkiye, İtalya, Bulgaristan, İspanya, vb) ise benzer anda tek ortak saat kullanırlar
Türkiye ’de, 1978 yılına değin, 2 saat diliminde yer alan 30° Doğu meridyeninin yerel saati iki taraflı saat olarak kullanılmıştır 1978 yılından sonradan, güneş ışınlarından daha fazla yararlanarak enerji tasarrufu temin etmek nedeniyle, ileri ve geri saat uygulamasına geçilmiştir Şöyle oysa;
• Yaz döneminde 3 saat dilimine giren 45° Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
• Kış döneminde ise 2 saat dilimine giren 30° Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmektedir
(Yazının devamı baştan niteliğindedir)
• Bir ülkede vakit karışıklığını önlemek için herhangi bir meridyenin yerel saatinin tüm ülkelerde geçerli ülkü getirilmesiyle oluşan saate ortak saat denir
Neden müşterek saat?
Haberleşme ve ulaşım sistemlerinin hızlı ve düzenli bir biçimde yapılabilmesi için müşterek bir saate gereksinim duyulmuştur
UYARI: Doğu Batı doğrultusunda geniş olan ülkelerde aynı anda birdenbire fazla karşılıklı saat kullanılır(Rusya, ABD, Kanada vb) Ancak Doğu Batı doğrultusunda rahat olan ülkelerde ise tek karşılıklı saat kullanılır(Şili, Bulgaristan)
Ülkemiz Doğu Batı doğrultusunda geniş alan kaplamadığından tek bir müşterek saat kullanılır Oysa 1978 ’den itibaren Güneş ışığından daha pozitif adet edinmek, enerji tasarrufu temin etmek nedeniyle ilerigeri saat uygulamasına geçilmiştir Ülkemizde:
• Kış Dönemi(23 Eylül 21 Mart): 2 Saat dilimine giren 300 Doğu meridyeninin lokal saati esas alınarak geri saat uygulamasına geçilmiştir
• Yaz Dönemi(21 Mart 23 Eylül): 3 Saat dilimine giren 450 Doğu meridyeninin yerel saati esas alınarak ileri saat uygulamasına geçilmiştir
Saat Dilimleri (Uluslararası Saat)
Bilim ve tekniğin çabucak gelişmesiyle ülkeler arası idareli ve siyasi ilişkilerin artması, buna bağlı olarak iletişimin çabuk olması milletlerarası saatin doğmasına yol açmıştır Bu sebeple saat dilimleri oluşturulmuştur Dünya üstünde 24 saat dilimi vardır
Tarih Değişim Çizgisi
Dünya ’nın doğu ve batı yarım kürelerinin sırık noktaları arasında bir günlük vakit farkı vardır böylece, Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir
• 180° boylamının batısına dürüst gidildiğinde, Doğu Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün ileridir
• 180° boylamının doğusuna dürüst gidildiğinde, Batı Yarım Küre ’ye geçildiği için, tarih 1 gün geridir
Süre Hesaplamaları
Yerel saat problemleri
Yerel saat problemlerinde şu yol peşine düşüp takip edilir:
a İstenilen merkezlerin her ikisi de Greenwich ’in batısında veya doğusunda ise, meridyen numarası büyük olandan küçük olan çıkarılır İstenilen merkezlerden birisi Greenwich ’in doğusunda diğeri batısında ise boylamlar toplanır
D – D …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
B – B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki vakit farkıdır)
D + B …… X 4 Dakika …… Dakika (İki nokta arasındaki zaman farkıdır)
Anekdotaha doğuda olan noktanın saati daima ileridir Eğer istenilen nokta doğudakiyse bahşedilen saatle fark toplanacaktırEğer batıdaki yerin saati soruluyorsa çıkarılarak saat bulunacaktır
Buna tarafından;
– Boylam farkı bulunur
– Yer Alan boylam farkı sabit zaman farkı olan 4 ile çarpılarak yerel saat farkı hesaplanır
b Dünya batıdan doğuya içten döner bu nedenle, doğuda yerel saat batıya tarafından her zaman ileridir Batıda ise lokal saat doğuya tarafından daima geridir
Buna kadar;
– Batıdaki bir noktanın lokal saati verilecek, doğudaki bir noktanın yerel saati sorulacak olursa, doğuda lokal saat defalarca ileri olacağından aradaki yerel saat farkı toplanır
– Buna karşılık, doğudaki bir noktanın yerel saati verilir, batıdaki bir noktanın yerel saati sorulursa, batı defalarca geri kalacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
2 Güneş Problemleri
Güneş ’in doğma ve batma saati ile ilgili problemlerde şu yol peşine düşüp takip edilir:
a Lokal saat problemlerinde anlatıldığı gibi iki nokta arasındaki yerel saat farkı bulunur
b Dünya, batıdan doğuya içten döndüğü için, doğuda Güneş batıya kadar tekrar tekrar erken doğar, batar Batıda ise Güneş, doğuya göre her zaman geç doğar, batar
Buna göre;
– Batıdaki bir noktada Güneş ’in doğma saati verilir, doğudaki bir noktada Güneş ’in doğma saati sorulursa, doğuda Güneş erken doğacağından aradaki lokal saat farkı çıkarılır
– Eğer tersi sorulursa, batıda Güneş geç doğacağından aradaki lokal saat farkı toplanır
Hesaplamada İzlenilecek Yol
Lokal Saat : Bir noktada Güneş'in gökyüzündeki konumuna kadar belirlenen saate yerel saat denir Aynı meridyen üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır Herhangi bir meridyenin Güneşin tam karşısına geldiği lahza, meridyen üzerindeki tüm noktalarda lokal saat 1200'dir
Güneş, doğudaki bir noktada batıdaki yerlere göre daha önce doğar ve daha önce batar; bu nedenle lokal saat doğudaki yerlerde daha ileridir
Yerel Saat Hesaplamalarında İzlenecek Yol
• Meridyen farkı hesaplanır
• Meridyenler açılış boylamına tarafından aynı yönde ise tümdengelim, farklı yönde ise toplama işlemi yapılarak meridyen farkı bulunur
• Vakit farkı hesaplanır
• birbirini izleyen iki boylam arasındaki vakit farkı 4 dakikadır Meridyen farkı ile 4 dakika çarpılarak süre farkı bulunur
• Zaman farkı soruda verilen yerel saate eklenir ya da çıkartılır
• Doğuda olan bir yerin yerel saati ileridir böylece soruda verilen yerin yerel saati ileri ise zaman farkı çıkarılır, lokal saati geri ise zaman farkı eklenir
Misal : 20 Doğu meridyeni üzerindeki A noktasında lokal saat 2100 iken, B noktasının yerel saati kaçtır? Çözüm :
Meridyenler başlangıç boylamına göre aynı yönde oldukları için sonuç işlemi yapılır
Meridyen farkı 40 20 20 boylam
Zaman farkı 4 * 20 80 dakika ise 80 60 1 saat 20 dakika
B noktası A noktasına kadar daha doğuda olduğu için lokal saati ileridir
B'nin lokal saati 2100 + 0120 2220 dir
Güneş'in Doğuş veya Batış Saatinin Bulunması
Bir noktada Güneş'in doğuş ya da batış saati verildiğinde, aynı paralel üstünde bulunan diğer bir noktada Güneş'in doğuş veya batış saatini bulmak için,
• Aradaki vakit farkı bulunur
• Güneş doğudaki yerlerde daha erken doğup battığı için, Güneş'in doğuş ve batış saatinin sorulduğu nokta doğuda ise süre farkı bahşedilen saatten çıkarılır Sorulan nokta batıda ise süre farkı bahşedilen saate eklenir
UYARI : Meridyenler, Greenwich'e (0°) tarafından farklı yönde ise, meridyen farkını bulmak için toplama işlemi yapılır
UYARI : 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde (ekinokslarda) bir yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati verilirse, bir diğer yerdeki Güneş'in doğuş veya batış saati bulunabilir Çünkü bu tarihlerde gece gündüz süreleri eşit olduğu için Güneş doğduktan 12 saat sonra batar ve battıktan 12 saat sonradan doğar
Saat Dilimleri
Dünya 15 derecelik aralıklarla 24 saat dilimine ayrılmıştır Her saat diliminin ortasından geçen meridyen o saat dilimini kullanan ülkelerin müşterek saat akort meridyenidir Türkiye 2 Ve 3 Saat dilimlerinde yer alır
UYARI : Bir ülkede ansızın fazla saat dilimi kullanılması için, ülkenin doğu batı doğrultusunda minimum 2 saat dilimini kapsayacak kadar geniş olması gerekir *