Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
yerleşme ne çağırmak,yerleşme ve yerleşme çeşitleri,yerleşme çeşitleri nelerdir,yerleşme nedir,türkiye'de yerleşme,türkiye'de yerleşmeyi etkileyen faktörler
İnsanların fazla bambaşka türdeki konutlarda yaşamlarını toplu ya da dağınık şekilde sürdürmelerine yerleşme denir
Yerleşmeyi etkileyen faktörler
1 İklim
Yerleşmeyi etkileyen en manâlı faktördür Dünya ’da Orta kuşak karalarında iklim koşulları yerinde olduğundan, nüfus artı iken çöllerde, sırık bölgelerindede bataklıklarda ve yüksek dağlık alanlarda, iklim şartları uygun olmadığından, nüfus çok azdır Yine, Ekvatora Yakın bölgede 0 1000 m yükseltiler arasında, aşırı nemli ve bunaltıcı bir iklim etkin olduğundan, Amazon ile Kongo havzalarında da nüfus azdır
2 Yeryüzü şekilleri
Dağlık, çok zorlu ve yüksek sahalar, yerleşmelerin kurulmasını ve gelişmesini manâlı ölçüde engellemektedir Buna karşılık düz ovalık alanlarda tarım, ulaşım, sanayi faaliyetleri daha fazla geliştiğinden nüfus fazladır Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde nüfus yoğunluğunun eksik, Marmara ve Ege bölgelerinde pozitif olması buna örnektir
3 Toprak
Atıl toprakların bulunduğu yerler, nüfusça tenha iken (Tuz Gölü çevresi), bereketli toprakların bulunduğu yerler nüfusça zengindir (Çukurova ve Ege ovaları gibi)
4ekonomik Kaynaklar
Hesaplı kaynakların artı olduğu, sanayi, ticaret faaliyetlerinin yoğun olduğu, maden ve enerji kaynaklarının fazla bulunduğu yerlerde nüfus yoğunluğu artmaktadır Ülkemizde Marmara Bölgesi ile Zonguldak, Karabük, Ereğli, Batman gibi merkezlerin nüfusça yoğun olmaları hesaplı kaynakların fazla olmasındandır Hesaplı kaynakların yetkisiz olduğu bölgelerde, insanlar geçimini karşılamak için göç etmekte ve nüfusları azalmaktadır
YERLEŞME ÇEŞİTLERİ
A KIRSAL YERLEŞME
Türkiye ’de, nüfusu 10000'in aşağıda olan yerleşmelere denmektedir Kır yerleşmeleri, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin birlikte yapıldığı ya da ön plana çıktığı yerleşmelerdir Kırsal yerleşmelerin bazılarında yerleşik hayat tarzı (köy gibi), bazılarında konar göçerlik veya yaylacılık gibi sözde yerleşik tarz görülür
Kırsal kesimde yerleşmeler toplu ve dağınık almak üzere ikiye ayrılır
Toplu Yerleşme: Evlerin birbirine yakın olduğu yerleşme biçimidir Suyun az olduğu yerlerde ve arazinin düz olduğu ovalık alanlarda halk toplu olarak yerleşmişlerdir Türkiye ’de İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde su kaynakları eksik olduğu için toplu yerleşmeler fazladır
Dağınık Yerleşme: Suyun (yağışların) bol olduğu yerlerde, arızalı ve eğimli bölgelerde, evlerin birbirinden uzakta olduğu bahçeler içerisinde millet düzensiz olarak yerleşmişlerdir Türkiye ’de Karadeniz Bölgesi, dağınık yerleşmenin en yaygın olarak görüldüğü yerdir Düzensiz yerleşmede su fazlalığı ve yerşekillerinin engebeliliği etkilidir
Kırsal yerleşme çeşitleri
a Köy altı yerleşmeleri: Çiftlik, mezra, kom, an, oba, plato gibi yerleşmelere denir Bunlar köylerden küçüktür Daha fazla, hayvancılık amaçlı veya yazları serinlemek nedeniyle kurulmuştur Doğu Anadolu, G Doğu Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde yaygındır
b Köyler
c Bucak ve nahiyeler
Kırsal meskenlerin yapımında kullanılan malzemeler doğal çevre ile yakından ilişkilidir
Çevrede taş malzemeler yaygınsa konutlarda taş kullanılır Ormanlık yörelerde meskenlerde daha fazla ahşap kullanılır Taş ve ahşap malzemenin bulunmadığı sanki verimsiz bölgelerde, meskenlerde kerpiç malzeme kullanılır
• Taş meskenler: Köylerimizde çok rastlanan yerleşim tiplerinden biri olup, daha çok Akdeniz, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır
• Ahşap meskenler: Ahşap köy meskenlerinin en yoğun olduğu yerler ağaçlık yörelerimizdir Daha fazla, Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Marmara ’da yaygındır
• Kerpiç meskenler: Ülkemizde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülür
B KENTSEL YERLEŞME (ŞEHİRLER)
Türkiye ’de, nüfusu 10000 den pozitif olan yerleşmelere şehirsel yerleşme denmektedir 1935'e dek nüfusun % 80'i köylerde otururken, büyük kasaba nüfusu % 20'sini oluşturuyordu 1997 yılında yapılan sayım sonuçlarına kadar, ise nüfusun % 65'i kentlerde % 35'i kırsal kesimde toplanmıştır
Türkiye ’de bilhassa sanayinin gelişmesine paralel olarak göç olayı artmış ve yeni kentler ortaya çıkmış ya da kentlerde aşırı büyümeler meydana gelmiştir
Türkiye ’de kentleşme hızı sanayileşme hızından daha yüksektir Bu şart gecekondulaşma gibi bir fazla problemi beraberinde getirmiştir 1997 yılı nüfus sayımı sonuçlarına kadar, kentleşme oranının en yüksek olduğu bölge Marmara ’dır Bu durum, bölgenin fazla göç aldığını ve sanayileşmede ileri gittiğini gösterir Marmara ’yı, Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri peşine düşüp takip eder Kentleşme oranı en düşük Karadeniz Bölgesi ’nde görülür *
İnsanların fazla bambaşka türdeki konutlarda yaşamlarını toplu ya da dağınık şekilde sürdürmelerine yerleşme denir
Yerleşmeyi etkileyen faktörler
1 İklim
Yerleşmeyi etkileyen en manâlı faktördür Dünya ’da Orta kuşak karalarında iklim koşulları yerinde olduğundan, nüfus artı iken çöllerde, sırık bölgelerindede bataklıklarda ve yüksek dağlık alanlarda, iklim şartları uygun olmadığından, nüfus çok azdır Yine, Ekvatora Yakın bölgede 0 1000 m yükseltiler arasında, aşırı nemli ve bunaltıcı bir iklim etkin olduğundan, Amazon ile Kongo havzalarında da nüfus azdır
2 Yeryüzü şekilleri
Dağlık, çok zorlu ve yüksek sahalar, yerleşmelerin kurulmasını ve gelişmesini manâlı ölçüde engellemektedir Buna karşılık düz ovalık alanlarda tarım, ulaşım, sanayi faaliyetleri daha fazla geliştiğinden nüfus fazladır Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde nüfus yoğunluğunun eksik, Marmara ve Ege bölgelerinde pozitif olması buna örnektir
3 Toprak
Atıl toprakların bulunduğu yerler, nüfusça tenha iken (Tuz Gölü çevresi), bereketli toprakların bulunduğu yerler nüfusça zengindir (Çukurova ve Ege ovaları gibi)
4ekonomik Kaynaklar
Hesaplı kaynakların artı olduğu, sanayi, ticaret faaliyetlerinin yoğun olduğu, maden ve enerji kaynaklarının fazla bulunduğu yerlerde nüfus yoğunluğu artmaktadır Ülkemizde Marmara Bölgesi ile Zonguldak, Karabük, Ereğli, Batman gibi merkezlerin nüfusça yoğun olmaları hesaplı kaynakların fazla olmasındandır Hesaplı kaynakların yetkisiz olduğu bölgelerde, insanlar geçimini karşılamak için göç etmekte ve nüfusları azalmaktadır
YERLEŞME ÇEŞİTLERİ
A KIRSAL YERLEŞME
Türkiye ’de, nüfusu 10000'in aşağıda olan yerleşmelere denmektedir Kır yerleşmeleri, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin birlikte yapıldığı ya da ön plana çıktığı yerleşmelerdir Kırsal yerleşmelerin bazılarında yerleşik hayat tarzı (köy gibi), bazılarında konar göçerlik veya yaylacılık gibi sözde yerleşik tarz görülür
Kırsal kesimde yerleşmeler toplu ve dağınık almak üzere ikiye ayrılır
Toplu Yerleşme: Evlerin birbirine yakın olduğu yerleşme biçimidir Suyun az olduğu yerlerde ve arazinin düz olduğu ovalık alanlarda halk toplu olarak yerleşmişlerdir Türkiye ’de İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde su kaynakları eksik olduğu için toplu yerleşmeler fazladır
Dağınık Yerleşme: Suyun (yağışların) bol olduğu yerlerde, arızalı ve eğimli bölgelerde, evlerin birbirinden uzakta olduğu bahçeler içerisinde millet düzensiz olarak yerleşmişlerdir Türkiye ’de Karadeniz Bölgesi, dağınık yerleşmenin en yaygın olarak görüldüğü yerdir Düzensiz yerleşmede su fazlalığı ve yerşekillerinin engebeliliği etkilidir
Kırsal yerleşme çeşitleri
a Köy altı yerleşmeleri: Çiftlik, mezra, kom, an, oba, plato gibi yerleşmelere denir Bunlar köylerden küçüktür Daha fazla, hayvancılık amaçlı veya yazları serinlemek nedeniyle kurulmuştur Doğu Anadolu, G Doğu Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde yaygındır
b Köyler
c Bucak ve nahiyeler
Kırsal meskenlerin yapımında kullanılan malzemeler doğal çevre ile yakından ilişkilidir
Çevrede taş malzemeler yaygınsa konutlarda taş kullanılır Ormanlık yörelerde meskenlerde daha fazla ahşap kullanılır Taş ve ahşap malzemenin bulunmadığı sanki verimsiz bölgelerde, meskenlerde kerpiç malzeme kullanılır
• Taş meskenler: Köylerimizde çok rastlanan yerleşim tiplerinden biri olup, daha çok Akdeniz, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır
• Ahşap meskenler: Ahşap köy meskenlerinin en yoğun olduğu yerler ağaçlık yörelerimizdir Daha fazla, Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Güney Marmara ’da yaygındır
• Kerpiç meskenler: Ülkemizde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülür
B KENTSEL YERLEŞME (ŞEHİRLER)
Türkiye ’de, nüfusu 10000 den pozitif olan yerleşmelere şehirsel yerleşme denmektedir 1935'e dek nüfusun % 80'i köylerde otururken, büyük kasaba nüfusu % 20'sini oluşturuyordu 1997 yılında yapılan sayım sonuçlarına kadar, ise nüfusun % 65'i kentlerde % 35'i kırsal kesimde toplanmıştır
Türkiye ’de bilhassa sanayinin gelişmesine paralel olarak göç olayı artmış ve yeni kentler ortaya çıkmış ya da kentlerde aşırı büyümeler meydana gelmiştir
Türkiye ’de kentleşme hızı sanayileşme hızından daha yüksektir Bu şart gecekondulaşma gibi bir fazla problemi beraberinde getirmiştir 1997 yılı nüfus sayımı sonuçlarına kadar, kentleşme oranının en yüksek olduğu bölge Marmara ’dır Bu durum, bölgenin fazla göç aldığını ve sanayileşmede ileri gittiğini gösterir Marmara ’yı, Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri peşine düşüp takip eder Kentleşme oranı en düşük Karadeniz Bölgesi ’nde görülür *
