Yeryüzünde Doğal Bitki Örtüsünün Dağılışı

Yeryüzünde Doğal Bitki Örtüsünün Dağılışı nedir
Yeryüzünde Doğal Bitki Örtüsü türleri
Yeryüzünde Doğal Bitki Örtüsünün Dağılışı hakkında data

Yeryüzünde Doğal Bitki Örtüsünün Dağılışı



Dünya üzerindeki iklim tiplerine ast olarak ot gibi yaşama ekvatordan kutuplara içten;

Geniş yapraklı ormanlar,Savanlar,Kaktüs,Bozkır,Maki,Ormanmera,İğne yapraklı ormanlar,Tayga ormanları,Tundra Şeklinde sıralanır

Her bitkinin kendine has bir iklim özelliği vardır Başka bir ifadeyle aynı iklim şartlarında aynı bitki türleri görülür(direk iklimi hariç)Farklı bölgedeki iklimin benzerliği tabii bitki örtüsünün benzerliğini kanıtlar
Yer şekillerinin kısa mesafeler dâhilinde değişmesi bitki örtülerinin de kısa mesafeler dâhilinde değişmesini sağlarBitki örtüleri yeryüzüne dağılışlarında sürekli kuşaklar oluşturmazlarEnlem farkı arttıkça ve farklı enlemlerden oluştukça bitki örtüsüde çeşitlenirbitki örtüsü iklimin bir nedeni yok iklimin bir sonucudur

YERYÜZÜNDE GÖRÜLEN BİTKİ KUŞAKLARI VE ÖZELLİKLERİ:

Ekvatora Yakın Yağmur ormanları:

Sıcaklık ve nem koşullarından nedeniyle sık ormanlar gelişmiştir ve ormanlar tekrar tekrar yeşildir Orman ağaçları fazla gürdür(50–60 m) Balta girmemiş ormanlar olarak adlandırılır

İklime harmoni karşılamak için terleme yüzeyleri geniş ve gözeneklidir

Ağaçlardan düşen dal ve yaprakların sıcak nemli ortamda çürümesi sonucu tatsız bir koku etrafa yayılır

Bu ormanların görüldüğü yerler her mevsim yağışlı özellikte ve yıllık yağış miktarı 2000 mm ‘nin üstündedir

Ur yayvan yapraklı ve yapraklarını dökmeyen ağaçlardır Bitki çeşitliliği fazla fazladır

Orman altı sarmaşık ve otsu bitkilerle(Liyan, Epifit) kaplıdırOrman altı florası da fazla zengindir

Yeryüzündeki dağılışı

Ekvatorun 10 kuzey 10 güney enlemleri arasında 1000m kadar yükseltiye dek etkilidir

Güney Amerika ’da Amazon Havzası ’nda ( Brezilya),

Afrika ’da Kongo Havzası ’nda ve Gine Körfezi kıyılarında,

Güney Doğu Asya Adaları (Endonezya ) belirgin olarak görüldüğü yerlerdir

Malezya, Endonezya, Filipinler, Papua Yeni Gine ’de etkilidir

Avustralya ’nın kuzeyinde görülür

Muson Ormanları:

Muson iklim bölgesinde bulunan ormanlardır Bunlar Ekvatoral ormanlar gibi gür ve sık ormanlardır Ama içinde bulunan nesil sayısı bakımından ekvatoral ormanlardan fakirdir

Takvim yağış miktarı 2000 mm civarındadır Yaz ayları yağışlı, kış ayları verimsiz geçer Yıllık yağışın % 85 ‘i yaz aylarında olduğu için yazın yeşil, kışın yaprak döken ormanlardır

Muson ormanlarının ağacı teak ağacıdır

bitki örtüsü yağışların bol olduğu alanlarda kışın yaprağını döken muson ormanları, etrafında çalılar ve az yağış bölge yerlerde ise savanlar yaygındır

Yeryüzündeki dağılışı

Güneydoğu ve Doğu Asya da Hindistan, Japonya, Tayland, Vietnam, Endonezya, Doğu Çin,Kore, Filipinler,Avustralya ’nın kuzeybatısı,Güneydoğu Afrika da görülür Madagaskar ’ın doğusunda,Kuzey Amerika ’nın güneydoğu kıyılarında görülür

Orta Kuşağın karmakarışık ormanları:

Orta kuşak okyanusal İklim bölgesinde görülen bitki örtüsüdür Bu ormanlar geniş yapraklı ve iğne yapraklı ağaçların bir arada bulunduğu bitkilerdir

Yıllık yağış miktarı 1000 1500 mm civarındadır

Ağaç türü, sayısı ve ağaçların büyüklükleri bakımından da ekvatora yakın ve muson ormanları değin varlıklı ve büyük değildirler

Yeryüzündeki dağılışı

Batı Rüzgârları nedeniyle Ilıman Kuşak karalarının batısında görülür Batı Avrupa ’nın Atlas Okyanusu kıyılarında,Yurdumuzda ise Karadeniz kıyılarında etkilidir

Kuzey Amerika ’nın batı ve güneydoğu kıyılarında, Güney Amerika ’nın güneybatı kıyılarında,Avustralya ’nın doğusunda, Yeni Zelanda ’da,Afrika ’nın güneyinde,

Tayga Ormanları:

Orta kuşakta karasal iklimin sert özellikte görüldüğü ve yağışın bol olduğu nemli alanlarında görülen ormanlardır

Bu iklimde kışlar çok sert geçtiği için ağaçlar soğuğa dirençli yaprak dökmeyen iğne yapraklı ağaçlardır

Yağışın çoğu yazın düşer en düşük yağış kışın düşmektedir ve kar şeklindedir Kışların aşırı soğuk olması sebebiyle havadaki nem miktarının azalması ve yüksek basıncın etkisi yağışları azaltırYaz mevsiminde havanın ısınması nedeniyle oluşan termik kaynaklı hain basınçlar konveksiyonel karakterde yağışların oluşmasını sağlar

Takvim yağış ortalaması 500–600 mm civarındadır

Yeryüzündeki dağılışı:

Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğu kıyılarında (soğuk su akıntısından nedeniyle görülür

Orta ve doğu Avrupa,Asya ’nın kuzeyi (Kuzey Çin ’de, Mançurya ’da, Rusya ’da, Orta Sibirya ’da görülür)ABD nin kuzeyinde ve Kanada ’da

Makiler:

Makiler yaz kuraklığına dirençli kısa boylu bodur ağaç ve çalılardan oluşan ( yabani zeytin, defne,kocayemiş, mersin, keçiboynuzu, sandal, zakkum, akçakesme, kermez meşesi, Süpürge çalısı, taş meşesi, bodur ardıç vb)

Akdeniz iklimin doğal bitki örtüsüdür

Yeryüzündeki dağılışı:

Akdeniz ’e kıyısı olan ülkeler ( Libya, Mısır ve Lübnan hariç Buralarda görülmeme sebebi yer şekillerinin engebesiz olmasıdır),

Avustralya ’nın güneybatısı,Güney Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi,Şili ’nin orta kesimleri,Kuzey Amerika ’da Kaliforniya çevresinde etkilidirEn geniş anlamıyla 30–40 derece enlemleri arasında kıtaların bilhassa batı kıyılarında görülür

Savanlar:

Tropikal iklim bölgesinin bitki örtüsüdür

Savanlar uzun zaman yeşil kalan, gür ve uzun boylu ot topluluklarıdır

Savan bitki örtüsü içinde ağaçlar ve ağaç kümeleri görülür Genelde buralarda ki ağaçlar kurakçıl ya da kuraklığa dirençli türlerdirAkarsu boylarında ise galeri ormanları görülür

Maki yaz kuraklığına dayanıklı bitkiler olup kış soğuklarına artı dirençli değildir Yaprakları kalın, güneşe dönük yüzleri aydınlık, terlemeyi sağlayan stomaları az ve küçük olması ile suyu iktisatlı kullanarak yaz kuraklığına dayanır

Makiler başlıca kızılçam ormanlarının yok edildiği yerlerde oluşurlar ve genelde kıyıda 500–800 m yukarılara dek çıkabilir

Galeri Ormanları: Savanlardaki, ufak çay boylarında görülen, çoğunlukla 50–100 m

genişliğinde, bir dere ağı şeklinde uzanan ve sürekli yeşil kalabilen ıslak ormanlardır Galeri ormanları olarak adlandırılmalarının nedeni, ağaçların, akarsuyun üstünü bir galeri şeklinde kapatmasıdırKurak geçen dönemlerde ağaçlar yapraklarını döker

Güneş ışınlarının tepede olan geldiği yaz döneminde konveksiyonel yağışlar görülür, Kış aylarında Subtropikal yüksek basıncın (DYB) etkisinde kaldığından kış kuraklığı belirgindir bu nedenle yazı yağışlı kışı kuraktırYıllık yağış miktarı 1000–1500 mm arasındadır

Yağış grafiği birbirinin tersidir Yağışlar güneş ışınlarının düşey olarak geldiği dönemde daha fazladır KYK de Haziran, GYK de Aralık ayında yağış daha fazladır

Yeryüzündeki dağılışı:

Ekvatoral iklim ile çöl iklimi arasında görülür (10–20° kuzey ve güney enlemleri aralarında görülür)Güney ve Orta Afrika, (Sahra Çölü ile Ekvatoral Afrika arasında) Sudan,

Güney Amerika‘da Brezilya ’da, Venezuella, Kolombiya, Peru ve Bolivya ’da etkilidir

Orta Amerika'da Madagaskar ’ın batısında görülür

Bozkır ( Step):

bitki örtüsü ilkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz başlarında kuruyan minik boylu ot topluluğudur Buna step(bozkır) ot gibi yaşama denir Steplere Kuzey Amerika ’da preri, Güney Amerika ’da pampa adı verilirBozkır bitkiler içinde geven, deve dikeni, gelincik, çoban yastığı gibi ur yer almaktadırStep ikliminde yağış miktarı orman gelişimi için tatmin edici değildirBu iklimin etki alanlarından dere boylarında şeritler halinde kavak ve söğütler yaygındır

Orta kuşak tipinde kar yağışları ve don olayı görülür nem oranı düşüktür yağış rejimi düzensizdir Millet göre ağaç kesilerek, yakılarak ormanların ortadan kaldırılması sonucunda oluşan bozkırlara ANTROPOJEN BOZKIR denir Bu nesil bozkırlar, ormanların tahrip edilmesi sonucunda ortaya çıktığından böyle alanlarda yer yer orman ağacı topluluklarına rastlanır

Yeryüzündeki dağılışı:

Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğu kıyılarında (soğuk su akıntısından nedeniyle) görülür

Orta ve doğu Avrupa Asya ’nın kuzeyi(Sibirya) Kanada ve ABD nin kuzeyinde görülür

Yurdumuzda ise Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum –Kars, İç Anadolu Bölgesinde görülür

Gece ile gündüz yaz ile kış aralarında büyük sıcaklık farkının görüldüğü kara içlerine gidildikçe bu ayrım şiddetlenerek artar

Çayırlar:

Orta kuşakta karasal iklim bölgesinin sanki nemli sahalarında ve yüksek dağlarda orman ve ağaç yetişme üst sınırının üstende görülen ve yaz boyu yeşil kalan ve bozkırlardan daha uzun boylu bitki örtülerine otlak denir

Yazları serin ve yağışlı geçmesi otların kurumasını önleyerek yeşil kalmalarını ve boylu boslu olmalarını sağlamaktadırBunların orman üstteki sınırından sonra görülenlere dağ çayırları denir

Yeryüzündeki dağılışı:

neredeyse 70–80 enlemleri çevresinde görülürAsya ’da, Sibirya,Avrupa ’da, İskandinavya Yarımadasının kuzeyinde,

Kuzey Amerika ’da Kanada ’nın kuzey kısımlarında,Güney Amerika ’nın güney kısımlarında görülür

Güney yarımküredeki tesir alanı KYK dekine oranla fazla azdır bunun nedeni GYK de okyanusların geniş bölge kaplamasıdır

Çöl Bitkileri:

Kum örtüleri aşağıda ya da kayalıklardan oluşan bu bölgelerde takvim yağışlar yok denecek kadar azdır ( 200mm nin aşağı) Buralarda bitki örtüsü fazla seyrektir Kuraklığa ahenk sağlamış olan kurakçıl kaktüsler, otlar ve çalılardan oluşurBu bölgelerde kuraklığa en iyi ahenk sağlamış ot gibi yaşama, gövdesinde çok miktarda su biriktirebilen kaktüslerdir

Üzerlerindeki minik dikenler, bitkinin ısı kaybını azaltmaktadır

Hem yeraltı sularının yüzeye çıktığı yerlerde vahalar oluşmuştur


Yeryüzündeki Dağılışı:

Afrika ’nın kuzeyi (Büyük sahra), Kalahari, Namib çölleri, Afrika ’nın güney batısındaki Namib ve Kalahari çölleri,Ortadoğu ’da Necef Çölü, Suriye çölü, Arabistan yarım adası, Basra körfezi çevresi,Hindistan ’ın kuzeybatısı (Tar çölü),Orta Asya ’da Gobi, Taklamakan, Kara kum, Kızıl kum Çölleri,Avustralya ’nın iç kısımları ve batısı, Gobbon ve Gibson, Büyük kum, Victoria çölleri Güney Amerika ’daki Patagonya Atacama, Peru çölleri K Amerika ’daki Arizona, Gila, Meksika, Sanaron çölleridir


Tundra iklim bölgesinde düşük sıcaklığa ve kuraklığa ahenk sağlamış olan kısa boylu çalılar, otlar ve yosunlardan oluşan bitki topluluğudur


netten özel baskı *