Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
yıldız mahkemesi hakkında
yıldız mahkemeleri
Yıldız Mahkemesinin kayda değer sanıkları
Yıldız mahkemesi
Yıldız Mahkemesi 27 Haziran 29 Haziran 1881 tarihleri aralarında yargılamanın Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapıldığı, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların değerlendirmek için sabit özel bir mahkemeydi
Mahkemenin gerekçeleri
30 Mayıs 1876 tarihinde Osmanlı padişahı Abdülaziz tahttan indirilerek Feriye Sarayı'nda hapsedilmişti Fakat 4 gün daha sonra tahttan kesik olan padişah bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu Çok sayıda yerli ve tanıdık olmayan doktorların Abdülaziz'in naaşını muayenesi sonucu vefat nedeni ihtihar olarak kabul edildi Fakat bu olaydan tam 5 sene sonra padişah II Abdülhamit'in emriyle ve yeni görgü tanıklarının ortaya çıkmış olduğu gerekçesiyle eski padişahın ölümünden suçlu görülen kişilerin yargılanmasına karar verildi
Sanıkların en başında meşhur Osmanlı devlet adamı ve eski sadrazam Mithat Paşa yer alıyordu Hem Abdülaziz'in tahttan indirilmesi karışmış olan Damat Mahmud Celaleddin Paşa ve Güvey Nuri Paşa ile Abdülaziz'in tahttan indirilmesine fetva vermiş olan şeyhülislam Hasan Hayrullah efendi de sanıklar arasında yer alıyordu En önemli tanıklar ise Abdülaziz'in çocuk yaştaki cariyelerinden Pervin Alın Yazısı Bayan ile cinayeti işlediğini itiraf eden Pehlivan Mustafa Çavuş idi Duruşma kurulunun başkanı Ali Sururî Efendi ve ikinci başkanı ise Rum asıllı Hristo Forides Efendi idi Sanıkların duruşma öncesinde sorgulanmalarında ve mahkeme kararının gözden geçirilerek onaylanmasında Plevne Savunması kahramanı Gazi Osman Paşa ve zamanın Adliye Nazırı olan Mecelle ve Tarihi Cevdet kitaplarının yazarı Ahmet Cevdet Paşa da rol oynamıştı Duruşma adi bir mahkeme salonu yerine Yıldız Sarayı'nın bahçesindeki bir avluda yapıldı Mahkemenin yerli ve tanıdık olmayan gözlemcilere açık olarak yapıldığı duyuru edildiyse de mahkemeyi izlemek isteyen çoğu kişiye müsade verilmediği ileri sürülmüştür
Yıldız Mahkemesinin önemli sanıkları şunlardı:
* Mithat Paşa, eski sadrazam
* Hüseyin Avni Paşa, eski sadrazam (5 sene önce öldürülmüştü)
* Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa, eski sadrazam
* Hasan Hayrullah Efendi, eski Şeyhülislâm
* Damat Mahmud Celaleddin Paşa, Abdülmecit'in damadı
* Güvey Nuri Paşa, Abdülmecit'in damadı
* Sakızlı Ahmed Esad Paşa, Bahriye Nazırı
* V Murat, eski padişah
* Şevkefza Sultan, V Murat ’ın annesi
* Süleyman Hüsnü Paşa, eski Askeriye Nazırı (duruşma esnasında Bağdat'ta sürgünde)
* Ali Bey, Namık Kemal ’in kardeşi
* Mehmet Raşit Paşa, Hariciye Nazırı
* Fahri Bey,
* Seyyid Bey,
* Albay İzzet Bey,
* Binbaşı Namık Paşazade Ali Bey,
* Binbaşı Gürcü Necip Bey,
* Pehlivan Mustafa Çavuş,
* Güreşçi Cezayirli Mustafa,
* Pehlivan Hacı Mehmed
Mahkeme kurulu üyeleri ise şunlardı:
* Ali Sururî Efendi, başkan
* Hristo Forides Efendi,ikinci Başkan
* Hüseyin Hamit Bey
* Mehmet Belli Bey
* Hacı Belirlenmiş Bey
* Gadban Efendi
* Emrullah Efendilerin
* Abdüllâtif Bey, Savcı
* Mehmet Raşit Bey, Savcı yardımcısı
* Mustantık Fıkdıklı'lı Mehmet Nazmi Efendi
* Hüseyin Sıtkı Efendi
* Hüseyin Şükrü Efendi
Mithat Paşa 1876 yılında II Abdülhamit kadar sadrazamlıktan indirilip sürgüne gönderilmişti Hakkında tutuklama kararı çıktığında Açık Fikirli Valisi olarak İzmir'de bulunuyordu Midhat Paşa önce Fransız Konsolosluğu'na sığındı fakat Fransa'yla Osmanlı Devleti arasında yapılan pazarlık sonucu Osmanlı Devleti'ne teslim edildi Hüseyin Avni Paşa mahkeme başladığında zaten vefat etmiş bulunuyordu Eski padişah V Murat ve annesi Şevkefza Hanım zaten hapis halinde oldukları için duruşmaya hiç getirilmediler Süleyman Hüsnü Paşa ise Bağdat'ta sürgünde bulunuyorlardı
Karar ve temyiz
Savcı, sanıklar ve tanıklar dinlendikten daha sonra 29 Haziran 1881 günü duruşma kurulu başkanı Ali Sürûri Efendi kararı açıkladı Abdülaziz'in öldüğü sırada hapis halinde bulunduğu Feriye Sarayı'nın görevlilerinden Pehlivan Mustafa, Cezayirli Güreşçi Mustafa ve Boyabatlı Pehlivan Hacı Mehmed ile Mâbeynci Fahri Bey, Ali Bey, Necib Bey, Midhat Paşa, Güvey Mahmud Celaleddin Paşa ve Damat Nuri Paşa idama, Seyyid Bey ve Albay İzzet Bey de 10 sene hapse mahkûm edildi
Bu karar 9 Temmuz 1881 günü toplanan 25 kişilik bir temyiz kurulu göre tekrar gözden geçirildi Bu kurulun üyeleri arasında Gazi Osman Paşa ve Ahmet Cevdet Paşa da vardı 25 kişi arasından 15 birey mahkemenin kararının tıpkı uygulanması, 10 birey ise cezaların hafifletilmesi yönünde oy kullandı Bu Nedenle onaylanmış olan idam cezalarını II Abdülhamit Taif'te çekilmek üzere müebbet hapse çevirdi Taif'te zorlama şartlar altında hapis hayatı yaşayan Mithat Paşa ve Güvey Mahmud Celaleddin Paşa 8 Mayıs 1884 gecesi muhafızları göre boğularak öldürüldüler Eski şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi de 1898'de gene Taif'te öldü
Yıldız mahkemesinin tarafsızlığı uzun yıllar baştan başa tarihçiler kadar tartışılmıştır Konuyu ayrıntılı olarak ve orijinal belgelere dayanarak incelemiş olan tarihçi İsmail Hakkı Uzunçarşılı Midhad Paşa ve Yıldız Mahkemesiadlı eserinde Abdülaziz'in intihar sonucu öldüğü ve Yıldız mahkemesinin II Abdülhamit tarafından kendisine karşısında olan devlet adamlarını ortadan kaldırmak nedeniyle sahnelendiği sonucuna varmıştır *
yıldız mahkemeleri
Yıldız Mahkemesinin kayda değer sanıkları
Yıldız mahkemesi
Yıldız Mahkemesi 27 Haziran 29 Haziran 1881 tarihleri aralarında yargılamanın Yıldız Sarayı'nın bahçesinde kurulan bir çadırda yapıldığı, Osmanlı padişahı Abdülaziz'i öldürmekle suçlanan sanıkların değerlendirmek için sabit özel bir mahkemeydi
Mahkemenin gerekçeleri
30 Mayıs 1876 tarihinde Osmanlı padişahı Abdülaziz tahttan indirilerek Feriye Sarayı'nda hapsedilmişti Fakat 4 gün daha sonra tahttan kesik olan padişah bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu Çok sayıda yerli ve tanıdık olmayan doktorların Abdülaziz'in naaşını muayenesi sonucu vefat nedeni ihtihar olarak kabul edildi Fakat bu olaydan tam 5 sene sonra padişah II Abdülhamit'in emriyle ve yeni görgü tanıklarının ortaya çıkmış olduğu gerekçesiyle eski padişahın ölümünden suçlu görülen kişilerin yargılanmasına karar verildi
Sanıkların en başında meşhur Osmanlı devlet adamı ve eski sadrazam Mithat Paşa yer alıyordu Hem Abdülaziz'in tahttan indirilmesi karışmış olan Damat Mahmud Celaleddin Paşa ve Güvey Nuri Paşa ile Abdülaziz'in tahttan indirilmesine fetva vermiş olan şeyhülislam Hasan Hayrullah efendi de sanıklar arasında yer alıyordu En önemli tanıklar ise Abdülaziz'in çocuk yaştaki cariyelerinden Pervin Alın Yazısı Bayan ile cinayeti işlediğini itiraf eden Pehlivan Mustafa Çavuş idi Duruşma kurulunun başkanı Ali Sururî Efendi ve ikinci başkanı ise Rum asıllı Hristo Forides Efendi idi Sanıkların duruşma öncesinde sorgulanmalarında ve mahkeme kararının gözden geçirilerek onaylanmasında Plevne Savunması kahramanı Gazi Osman Paşa ve zamanın Adliye Nazırı olan Mecelle ve Tarihi Cevdet kitaplarının yazarı Ahmet Cevdet Paşa da rol oynamıştı Duruşma adi bir mahkeme salonu yerine Yıldız Sarayı'nın bahçesindeki bir avluda yapıldı Mahkemenin yerli ve tanıdık olmayan gözlemcilere açık olarak yapıldığı duyuru edildiyse de mahkemeyi izlemek isteyen çoğu kişiye müsade verilmediği ileri sürülmüştür
Yıldız Mahkemesinin önemli sanıkları şunlardı:
* Mithat Paşa, eski sadrazam
* Hüseyin Avni Paşa, eski sadrazam (5 sene önce öldürülmüştü)
* Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa, eski sadrazam
* Hasan Hayrullah Efendi, eski Şeyhülislâm
* Damat Mahmud Celaleddin Paşa, Abdülmecit'in damadı
* Güvey Nuri Paşa, Abdülmecit'in damadı
* Sakızlı Ahmed Esad Paşa, Bahriye Nazırı
* V Murat, eski padişah
* Şevkefza Sultan, V Murat ’ın annesi
* Süleyman Hüsnü Paşa, eski Askeriye Nazırı (duruşma esnasında Bağdat'ta sürgünde)
* Ali Bey, Namık Kemal ’in kardeşi
* Mehmet Raşit Paşa, Hariciye Nazırı
* Fahri Bey,
* Seyyid Bey,
* Albay İzzet Bey,
* Binbaşı Namık Paşazade Ali Bey,
* Binbaşı Gürcü Necip Bey,
* Pehlivan Mustafa Çavuş,
* Güreşçi Cezayirli Mustafa,
* Pehlivan Hacı Mehmed
Mahkeme kurulu üyeleri ise şunlardı:
* Ali Sururî Efendi, başkan
* Hristo Forides Efendi,ikinci Başkan
* Hüseyin Hamit Bey
* Mehmet Belli Bey
* Hacı Belirlenmiş Bey
* Gadban Efendi
* Emrullah Efendilerin
* Abdüllâtif Bey, Savcı
* Mehmet Raşit Bey, Savcı yardımcısı
* Mustantık Fıkdıklı'lı Mehmet Nazmi Efendi
* Hüseyin Sıtkı Efendi
* Hüseyin Şükrü Efendi
Mithat Paşa 1876 yılında II Abdülhamit kadar sadrazamlıktan indirilip sürgüne gönderilmişti Hakkında tutuklama kararı çıktığında Açık Fikirli Valisi olarak İzmir'de bulunuyordu Midhat Paşa önce Fransız Konsolosluğu'na sığındı fakat Fransa'yla Osmanlı Devleti arasında yapılan pazarlık sonucu Osmanlı Devleti'ne teslim edildi Hüseyin Avni Paşa mahkeme başladığında zaten vefat etmiş bulunuyordu Eski padişah V Murat ve annesi Şevkefza Hanım zaten hapis halinde oldukları için duruşmaya hiç getirilmediler Süleyman Hüsnü Paşa ise Bağdat'ta sürgünde bulunuyorlardı
Karar ve temyiz
Savcı, sanıklar ve tanıklar dinlendikten daha sonra 29 Haziran 1881 günü duruşma kurulu başkanı Ali Sürûri Efendi kararı açıkladı Abdülaziz'in öldüğü sırada hapis halinde bulunduğu Feriye Sarayı'nın görevlilerinden Pehlivan Mustafa, Cezayirli Güreşçi Mustafa ve Boyabatlı Pehlivan Hacı Mehmed ile Mâbeynci Fahri Bey, Ali Bey, Necib Bey, Midhat Paşa, Güvey Mahmud Celaleddin Paşa ve Damat Nuri Paşa idama, Seyyid Bey ve Albay İzzet Bey de 10 sene hapse mahkûm edildi
Bu karar 9 Temmuz 1881 günü toplanan 25 kişilik bir temyiz kurulu göre tekrar gözden geçirildi Bu kurulun üyeleri arasında Gazi Osman Paşa ve Ahmet Cevdet Paşa da vardı 25 kişi arasından 15 birey mahkemenin kararının tıpkı uygulanması, 10 birey ise cezaların hafifletilmesi yönünde oy kullandı Bu Nedenle onaylanmış olan idam cezalarını II Abdülhamit Taif'te çekilmek üzere müebbet hapse çevirdi Taif'te zorlama şartlar altında hapis hayatı yaşayan Mithat Paşa ve Güvey Mahmud Celaleddin Paşa 8 Mayıs 1884 gecesi muhafızları göre boğularak öldürüldüler Eski şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi de 1898'de gene Taif'te öldü
Yıldız mahkemesinin tarafsızlığı uzun yıllar baştan başa tarihçiler kadar tartışılmıştır Konuyu ayrıntılı olarak ve orijinal belgelere dayanarak incelemiş olan tarihçi İsmail Hakkı Uzunçarşılı Midhad Paşa ve Yıldız Mahkemesiadlı eserinde Abdülaziz'in intihar sonucu öldüğü ve Yıldız mahkemesinin II Abdülhamit tarafından kendisine karşısında olan devlet adamlarını ortadan kaldırmak nedeniyle sahnelendiği sonucuna varmıştır *
