
Yıldızlar, geçmişten günümüze kadar insanoğlunun her vakit ilgisini çekmiştir. Yıldızları birinci keşfeden kişi ise astronom Galielo Galilei'dir. Bir teleskop yardımıyla Samanyolunu incelemiş ve gök adanın içinde sayılmayacak kadar çok yıldızın olduğunu keşfetmiştir. Gökyüzünde bir nokta olarak görünen yıldızlar, ışık saçan plazma küreleridir. Dünya'ya en yakın yıldız, tıpkı vakitte ömründe kaynağı olan Güneştir. Başka yıldızlar ise yeryüzünden bakıldığı vakit yalnızca geceleri görünürler. Bundan ötürü dünyadan çıplak gözle görülen yıldız sayısı 6 bin kadardır. Doğal ışık kaynağı olarak bilinen yıldızların cihandaki sayısı ise hala daha kesin olarak bilinmemektedir. Yıldızlar, milyarlarca yıl yaşarlar ve çok önemli bir patlama ile ölürler. Pekala yıldızların çeşitleri nelerdir? Yıldızlar nasıl oluşur? İşte ayrıntılar...
Yıldızların başlangıçtaki kütlesi, çoklukla tüm özelliklerini belirleyen faktörlerden biridir. Parlaklık, büyüklük, yıldızların gelişimi, ömür müddetleri ve vefatları bu özellikleri oluşturur. Yıldızları doğdukları sonra sağlıklı bir süreç olarak yaşadıkları bir vakit dilimleri vardır. Gökbilimciler yıldızların bu kısmını anakol evresi olarak tanımlamaktadır. Bu istikrarlı ve sağlıklı ömürlerinin içerisinde, çekirdeklerindeki çok ağır bir unsurun büyük çoğunluğunu oluşturan hidrojen helyuma dönerek güç üretir. Yıldızların kendi içinde sınıflandırılması ise 20.yy'ın başlarında yapılmıştır. Bu sınıflandırma yıldızların sıcaklık derecelerine nazaran belirlenmiştir. Ayrıyeten hala daha bu sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Yıldızların oluşum süreçleri ve çeşitleri hakkında merak edilenleri sizler için derledik...
Yıldızların Oluşum Süreci ve Yıldızlar Çeşitleri
Yıldızın oluşumu, moleküler bulutun içinde süpernova da denilen büyük yıldız patlamalarının sonucunda ya da iki tane gökadanın çarpışmasıyla ortaya çıkan şok dalgalarının tetiklediği kütle çekimsel bir kararsızlıkla başlar. Bu kararsızlığa ise Jean kararsızlığı denilir. Yüksek sıcaklıktaki gaz kütleleri olan yıldızlar, dünyadan daha büyük kütleye sahiptirler.
Yıldızların oluşum süreci birkaç milyon yılı bulabilmektedir. Bu vakit pek çok faktöre daha da uzun olabilir. Yıldızlar vakit geçtikte farklı boyutlara ve renklere ulaşırlar. Aşikâr bir süreç içerisinde meydana gelen bu durumun sonunda büyük bir patlama ile ölürler. Kütle çekim kuvveti, gaz basıncıdan daha üstün olduğu vakit parçalanma önemli oranda başlar ve yanma oluşur. Bu artan basınçla birlikte yıldızların dış katmanında yüksek bir genişleme ortaya çıkar. Genişleme sonucunda ise yıldız, süpernovaya dönüşür ve patlamanın üzerinden kara delik meydana gelir. Kainattaki birtakım yıldız tipleri ise şunlardır:
Kırmızı Cüce Yıldızlar (M Tayf Sınıfı): Cihanda sayıca en fazla bulunan yıldız cinsidir. Yıldızların %80'i kırmızı cüce yıldızlardan oluşur. Anakol evresinde geçirdikleri müddet ise kütlelerine nazaran değişmektedir. Bu vakit 70 milyar yıl ila birkaç trilyon yıl ortasında değişir.
Turuncu Yıldızlar ( K Tayf Sınıfı): Bu yıldız tipi, kütlelerine göre 20- 60 milyar yıl ortası bir süreyi anakol evresinde geçirirler. Mühlet bitiminde ise birinci kırmızı bir dev yıldıza, daha sonra gezegenimsi bulut olan beyaz cüceye dönüşüp ölürler. Cihandaki tüm yıldızların %8'ini oluştururlar.
Sarı Yıldızlar ( G Tayf Sınıf): Anakol evresinde 8 ila - 15 milyar yıl ortası kalırlar. Gerisinden kırmızı dev yıldıza dönüşürler, en sonunda ise beyaz cüceye dönüşüp ölürler.
Beyaz Yıldızlar ( A ve F Tayf Sınıfı): Beyaz yıldızlar anakol evresindeki kalma müddetleri, 300 milyon yıl ile 4 milyar yıl ortasında değişmektedir. Cihanda yıldızların yaklaşık olarak 0.7'si A tayf, %2 ise F tayf sınıfıdır.
Mavi- Beyaz Dev Yıldızlar ( O ve B Tayf Sınıfı): Bu tip yıldızlar için anakol evresi 1 ila 150 milyon yıl ortasıdır. Kainatta sayısı en az bulunan yıldız tipidir.
Kırmızı Dev Yıldızlar: Yıldız evriminin en geç evresinde ve düşük ya da orta kütlede güneş kütlesi olan bir yıldız cinsidir. Anakol evresindeki çapının 100 ila birkaç bin katı boyuta gelebilir.