iltasyazilim
FD Üye
Yoğunluk Yoğunluk Nasıl Hesaplanır?
Aşırılık, hammaddenin proses için uygun olup olmadığını bildiren kriterlerden biridir Hammadde proses öncesi her işletmede kolay işlem ve hesaplamalarla aşırılık özelliklerine göre ayrılmaktadır
Laboratuar ortamında gerçekleştirilen bu deneyde patates sebzesinin yoğunluğu suyun kaldırma kuvveti kanunundan yararlanılarak hesaplanmıştır Hesaplamalar sonucunda ölçüm yapılan 4 öbür patates örneğinin yoğunlukları sırasıyla 1,032485; 1,055375; 1,063411; 1,078951 grml olarak hesaplanmıştır
Antre ve Literatür:
Kaldırma kuvveti bir değişken içinde bulunan (yüzen) bir cisimlere aşağıdan yukarı doğru, düşey olarak tesir yapan kuvvettir
Yoğunluk kayıtlı bir madde yada cisimde kütlenin hacime oranıdır Boyutlarına tarafından hafif olan maddelerin yoğunlukları düşük, boyutlarına tarafından ağır olan maddelerin yoğunlukları yüksektir Ayrıca yoğunlukları sudan eksik cisimler suda yüzerler
Sıvılar için aşırılık ölçüm metotlarından biri hidrometre ile ölçümdür Su Sayacı sıvıların yoğunluğunu ölçen bir alettir Bu cihaz bir ucu kabarık ampul biçimli olan uzunca silindirik bir borudur Borunun iki ucuda kapalıdır Şişmiş ucu içine çoğunlukla ince abuk subuk tanelerinden oluşan bir yük konmuştur Bunun yardımı ile alet ölçümü yapılacak sıvıya konunca düşey olarak yüzer Aletin silindirik bölümü üstünde, kenarlarına yoğunluk bildiren sayılar yazılmış ve birim çizgileri çekilmiştir Arşimet kanununa göre sıvının yoğunluğu ne dek büyükse hidrometreyi pek yukarı kaldıracak ve aletin sıvıya batan bölümünü o oranda az olacaktır Bir akışkan içinde dengede duran hidrometrenin değişken yüzeyine rastlayan bölüm çizgisi aleyhinde okunan rakam o sıvının yoğunluğunu verir
Sıvılar için öteki bir yöntemde pikmometre ile ölçümdür Bu yöntemde aşina hacimde sırça bir tüp yoğunluğu ölçülecek olan sıvı ile doldurulur ve sıvının ağırlığı bulunur Tartma hacim oranından yoğunluk bulunur Mohr terazisi yönteminde ise bir terazi okuna havada karşı ağırlıkla dengelenen minik bir sırça silindir asılır Silindir sıvı içine daldırıldığında denge bozulur Terazi ile konumuna, üzerinde eşdeğer gidip gelen dokuz kertik yer alan ok boyunca yerleri değiştirilen çatallar yardımı ile getirilir; bu çatalların bambaşka ağırlıkları vardır Okun ucunda yer alan en büyük çatal saf suyun silindir üzerindeki itme kuvvetini dengeler öteki üç tanesine 10, 100 ve 1000 kere daha hafiftir Belirtilmiş bir akışkan için teraziyi denge konumuna getiren çatalların ağırlık ve konumu üç ondalıklı olarak ilk elden yoğunluğu verir
Gazların yoğunluğu ise genel olarak havaya göre hesaplanır Regnault yönteminde aynı sıcaklık ve basınç koşullarında hacmi tanıdık ve önce hava daha sonra da yoğunluğu ölçülecek gazla doldurulan bir balonun kütlesi belirlenir Bunsen yönteminde ise graham yasasına kadar belirli bir gaz hacminin ince çeperli küçük bir delikten akıntı süresi yoğunluğunun kare köküne eşittir
Katılarda ise aşırılık ölçümü prensibi ağırlığı bilinen katı cismin sıvı içine daldırılması sonucunda taşan akışkanın hacminin katı cismin hacmine eşdeğer olmasına dayanır Volumenometre yönteminde ağırlığı bilinen katı bir gövde kısmi olarak akıcı ile batmış, geniş ağızlı, sırça bir tüpe yerleştirilir ve istikrarsız seviyesindeki yükselme katının hacminin belirlenmesini sağlar Piknometrik yöntemde ise katının hacminin bulunmasıyla yoğunluğa geçilir Kaldırma kuvveti yöntemi; immersiyon sıvısının yoğunluğu, katı vücut akıcı içerisinde dengeye gelene dek ayarlandıktan daha sonra misal yoğunluğunun bütün bir tahmini yapılır Bu şartlar aşağı sıvının ölçülen yoğunluğu katının yoğunluğuna eşit olacaktır
Materyal:
Bu deneyde
· 4 adet patates
· Terazi
· Beher
· İp
· Kelebek
kullanılmıştır
Metot:
· Patatesin ağırlığı ölçülüp kaydedilmiştir
· Beher su ile doldurulup tartılmıştır
· Suyun sıcaklığı ölçülmüştür
· Patates iple bağlanıp kelebeğe tutturulmuştur
· Patates su dolu behere daldırılmıştır
· Patates beherin dibine değmeyecek, adamakıllı suyun altında kalacak şekilde sabitlenmiş ve bu şekilde tartılmıştır
Sonuçlar:
Ekler bölümündeki formüller kullanılarak tablo1 ’deki sonuçlar 23OC ’de elde edilmiştir
Tablo1: Deney sonuçları
Misal no Patates Ağırlığı Beher+su ağırlığı Beher+su+patates ağırlığı Kaldırma Kuvveti Hacim(ml) Aşırılık
1 274,78gr 1005,26gr 1262,08gr 256,82 266,1347 1,032485
2 133,36gr 1005,26gr 1127,2gr 121,94 126,3627 1,055375
3 121,89gr 1005,26gr 1115,87gr 110,61 114,6218 1,063411
4 183,69gr 1005,26gr 1169,55gr 164,29 170,2487 1,078951
Sıvının yoğunluğu: (su+mezür)(mezür)su hacmi
(1493110106)50
0965 grml
Tablodanda görüldüğü gibi patateslerin yoğunlukları 103 ile 107 arasında değişmektedir
Tartışma:
Deney sonunda elde edilen sonuçlar aralarında dengesizlik ve patatesin literatür aşırılık değeri olan 1085 grml ’den sapmanın sebepleri deney derhal yapılan hatalardan ileri gelmektedir Kelebeğe tutturulan patatesin adamakıllı su içerisine batırılmasına, tartımlar arasında patates yüzeyinde tutularak kaybolan su dek behere eklenmesine ve tartımların doğru yapılmasına uyarı edilmelidir Keza patatesin tazeliği de aşırılık farkını yaratan etmenlerden biridir Beklemiş patatesle tarladan yeni toplanmış patatesin yoğunluk farkı farklıdır Üretim için optimum değer saptanmalı ve bu bedel bütün hammadde geneline yayılmalıdır
Kaynaklar:
· Pomeranz, Y 1997 Food Analysis Theory Practise2nd Ed RannaftrodreinhanrNewyork
· keskin, H 1987 Beslenme Kimyası 5 Baskı , Günay Tipografya, İstanbul
· Hampley CA and Hawley GG 1973 Encyclopedia of Chemistry Third ed Van Nostrond Renhold Company, London
Ekler:
Kaldırma kuvveti (beher ağırlığı + su ağırlığı + patates ağırlığı) ( beher ağırlığı + su ağırlığı)
Hacim Kaldırma Kuvveti sıvının yoğunluğu
Aşırılık Tartma Hacim
*
Aşırılık, hammaddenin proses için uygun olup olmadığını bildiren kriterlerden biridir Hammadde proses öncesi her işletmede kolay işlem ve hesaplamalarla aşırılık özelliklerine göre ayrılmaktadır
Laboratuar ortamında gerçekleştirilen bu deneyde patates sebzesinin yoğunluğu suyun kaldırma kuvveti kanunundan yararlanılarak hesaplanmıştır Hesaplamalar sonucunda ölçüm yapılan 4 öbür patates örneğinin yoğunlukları sırasıyla 1,032485; 1,055375; 1,063411; 1,078951 grml olarak hesaplanmıştır
Antre ve Literatür:
Kaldırma kuvveti bir değişken içinde bulunan (yüzen) bir cisimlere aşağıdan yukarı doğru, düşey olarak tesir yapan kuvvettir
Yoğunluk kayıtlı bir madde yada cisimde kütlenin hacime oranıdır Boyutlarına tarafından hafif olan maddelerin yoğunlukları düşük, boyutlarına tarafından ağır olan maddelerin yoğunlukları yüksektir Ayrıca yoğunlukları sudan eksik cisimler suda yüzerler
Sıvılar için aşırılık ölçüm metotlarından biri hidrometre ile ölçümdür Su Sayacı sıvıların yoğunluğunu ölçen bir alettir Bu cihaz bir ucu kabarık ampul biçimli olan uzunca silindirik bir borudur Borunun iki ucuda kapalıdır Şişmiş ucu içine çoğunlukla ince abuk subuk tanelerinden oluşan bir yük konmuştur Bunun yardımı ile alet ölçümü yapılacak sıvıya konunca düşey olarak yüzer Aletin silindirik bölümü üstünde, kenarlarına yoğunluk bildiren sayılar yazılmış ve birim çizgileri çekilmiştir Arşimet kanununa göre sıvının yoğunluğu ne dek büyükse hidrometreyi pek yukarı kaldıracak ve aletin sıvıya batan bölümünü o oranda az olacaktır Bir akışkan içinde dengede duran hidrometrenin değişken yüzeyine rastlayan bölüm çizgisi aleyhinde okunan rakam o sıvının yoğunluğunu verir
Sıvılar için öteki bir yöntemde pikmometre ile ölçümdür Bu yöntemde aşina hacimde sırça bir tüp yoğunluğu ölçülecek olan sıvı ile doldurulur ve sıvının ağırlığı bulunur Tartma hacim oranından yoğunluk bulunur Mohr terazisi yönteminde ise bir terazi okuna havada karşı ağırlıkla dengelenen minik bir sırça silindir asılır Silindir sıvı içine daldırıldığında denge bozulur Terazi ile konumuna, üzerinde eşdeğer gidip gelen dokuz kertik yer alan ok boyunca yerleri değiştirilen çatallar yardımı ile getirilir; bu çatalların bambaşka ağırlıkları vardır Okun ucunda yer alan en büyük çatal saf suyun silindir üzerindeki itme kuvvetini dengeler öteki üç tanesine 10, 100 ve 1000 kere daha hafiftir Belirtilmiş bir akışkan için teraziyi denge konumuna getiren çatalların ağırlık ve konumu üç ondalıklı olarak ilk elden yoğunluğu verir
Gazların yoğunluğu ise genel olarak havaya göre hesaplanır Regnault yönteminde aynı sıcaklık ve basınç koşullarında hacmi tanıdık ve önce hava daha sonra da yoğunluğu ölçülecek gazla doldurulan bir balonun kütlesi belirlenir Bunsen yönteminde ise graham yasasına kadar belirli bir gaz hacminin ince çeperli küçük bir delikten akıntı süresi yoğunluğunun kare köküne eşittir
Katılarda ise aşırılık ölçümü prensibi ağırlığı bilinen katı cismin sıvı içine daldırılması sonucunda taşan akışkanın hacminin katı cismin hacmine eşdeğer olmasına dayanır Volumenometre yönteminde ağırlığı bilinen katı bir gövde kısmi olarak akıcı ile batmış, geniş ağızlı, sırça bir tüpe yerleştirilir ve istikrarsız seviyesindeki yükselme katının hacminin belirlenmesini sağlar Piknometrik yöntemde ise katının hacminin bulunmasıyla yoğunluğa geçilir Kaldırma kuvveti yöntemi; immersiyon sıvısının yoğunluğu, katı vücut akıcı içerisinde dengeye gelene dek ayarlandıktan daha sonra misal yoğunluğunun bütün bir tahmini yapılır Bu şartlar aşağı sıvının ölçülen yoğunluğu katının yoğunluğuna eşit olacaktır
Materyal:
Bu deneyde
· 4 adet patates
· Terazi
· Beher
· İp
· Kelebek
kullanılmıştır
Metot:
· Patatesin ağırlığı ölçülüp kaydedilmiştir
· Beher su ile doldurulup tartılmıştır
· Suyun sıcaklığı ölçülmüştür
· Patates iple bağlanıp kelebeğe tutturulmuştur
· Patates su dolu behere daldırılmıştır
· Patates beherin dibine değmeyecek, adamakıllı suyun altında kalacak şekilde sabitlenmiş ve bu şekilde tartılmıştır
Sonuçlar:
Ekler bölümündeki formüller kullanılarak tablo1 ’deki sonuçlar 23OC ’de elde edilmiştir
Tablo1: Deney sonuçları
Misal no Patates Ağırlığı Beher+su ağırlığı Beher+su+patates ağırlığı Kaldırma Kuvveti Hacim(ml) Aşırılık
1 274,78gr 1005,26gr 1262,08gr 256,82 266,1347 1,032485
2 133,36gr 1005,26gr 1127,2gr 121,94 126,3627 1,055375
3 121,89gr 1005,26gr 1115,87gr 110,61 114,6218 1,063411
4 183,69gr 1005,26gr 1169,55gr 164,29 170,2487 1,078951
Sıvının yoğunluğu: (su+mezür)(mezür)su hacmi
(1493110106)50
0965 grml
Tablodanda görüldüğü gibi patateslerin yoğunlukları 103 ile 107 arasında değişmektedir
Tartışma:
Deney sonunda elde edilen sonuçlar aralarında dengesizlik ve patatesin literatür aşırılık değeri olan 1085 grml ’den sapmanın sebepleri deney derhal yapılan hatalardan ileri gelmektedir Kelebeğe tutturulan patatesin adamakıllı su içerisine batırılmasına, tartımlar arasında patates yüzeyinde tutularak kaybolan su dek behere eklenmesine ve tartımların doğru yapılmasına uyarı edilmelidir Keza patatesin tazeliği de aşırılık farkını yaratan etmenlerden biridir Beklemiş patatesle tarladan yeni toplanmış patatesin yoğunluk farkı farklıdır Üretim için optimum değer saptanmalı ve bu bedel bütün hammadde geneline yayılmalıdır
Kaynaklar:
· Pomeranz, Y 1997 Food Analysis Theory Practise2nd Ed RannaftrodreinhanrNewyork
· keskin, H 1987 Beslenme Kimyası 5 Baskı , Günay Tipografya, İstanbul
· Hampley CA and Hawley GG 1973 Encyclopedia of Chemistry Third ed Van Nostrond Renhold Company, London
Ekler:
Kaldırma kuvveti (beher ağırlığı + su ağırlığı + patates ağırlığı) ( beher ağırlığı + su ağırlığı)
Hacim Kaldırma Kuvveti sıvının yoğunluğu
Aşırılık Tartma Hacim
*