yunan dansları

yunan dansları yunanistan halk oyunları yunan müziği kulak vermek istiyorum yunan ırk oyunları yunanistan geleneksel yunanistanın geleneksel Dansetmek tarih baştan başa Yunan halkı için defalarca önemli bir faaliyet olmuştur Antik Yunan'da dans, şarkı ve müzik tiyatronun ayrılmaz parçalarıydı Pek oysa, Yunanca XOPOC(HOROS) sözcüğü hem dansetmeyi keza de şarkı söylemeyi ifade ediyordu Nitekim korove koreografisözcükleri de bu Yunanca sözcükten doğmuştur öte taraftan Antik Yunan edebiyatında bir çok yerde dansa göndermeler yapılmıştır Mesela Theseus söylencesinde, Theseus ve Atinalı gençler Yeranos (Turna) dansını yapmaktadır Homeros'un İlyada adlı eserinde ise gençler, el tutuşları ve adımları bakımından günümüzdeki Sirto dansını çağrıştıran bir kalkan dansı yapıyorken betimlenmiştir Antik kaynaklardaki bu değinmelerin yanı sıra, dansçıları ve müzisyenleri betimleyen pek fazla çizim, fotoğraf ve ufak heykel veya büst de günümüze ulaşmıştır Bu eserlerde dansçılar çoğu vakit, günümüzdeki Yunan halk danslarında olduğu gibi, bir çember veya sıra halinde, müzisyenler de genel olarak bu çemberin ortasında betimlenmektedir Günümüzdeki Yunan danslarına gelince, öncelikle bu konuda kimi yanlış bilgileri düzeltmek gerekiyor Yunanlı olmayıp da Yunan danslarına ilgi duyan insanlar, dans isimleri, danslar arasındaki ayırım çizgileri ve dansların milli sıralamadaki yerleri gibi konularda büyük bir muamma ile karşılaşmaktadır Örneğin Sirtaki dünyanın pek fazla yerinde en kayda değer, hatta milli Yunan dansı olarak bilinir Fakat Yunanistan içinde koşul hiç de böyle değildir; en düşük Sirtaki kadar hatta ola ki de ondan daha pozitif yaygın olan çoğu Yunan dansı bulunmaktadır Ve eğer milli bir Yunan dansından söz edilecekse, bunun Sirtaki değil, onunla fazla eksik bir benzerliği olan Sirto dansı olduğunu açıkça belirtmek gerekiyor Bir düşünce vermesi açısından belli başlı Yunan danslarını yaygın oldukları bölgelerle birlikte şöyle sıralayabiliriz: Arkadia Bölgesi: Sirtos Botaitikos, Sirtos Koftos, Çakonikos Makedonya Bölgesi: Andikristos, Levendikos Epiros Bölgesi: Beratis, Fisuri, Kleftes, Menusis, Sta Dyo, Sta Tria, Zagorisios Trakya Bölgesi: Sirtos Thrakis (Singathistos), Tapeinos, Zonaradikos Selanik Bölgesi: Karaguna Adalar Bölgesi: İkariotikos (İkaria), Susta Rodu (Rodos) PanHelen veya Taverna Dansları: Hasapikos (Hasaposervikos), Hasapikos Argos, SirtosKalamatianos, Çamikos Sirtaki (Hasapiko Ağzı Bozuk) Günümüz Yunan kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelen SirtakiHasapiko dansı Bizans döneminde İstanbul'da oynanan Hasapiko Küfürbaz (Ağır Kasap) dansından doğmuştur Hasapiko ağırlıklı olarak İstanbul'un Fener ve Balat semtlerinde, kasap loncaları arasında doğdu ve 1900'lü yılların başına kadar kasap loncalarında popülerliğini korudu Bu dansın niçin kasaplardan doğduğu, niçin terzi havası değil de kasap havası denildiğini henüz tamamen anlamış değilim Ama Bizans'ta günlük yaşamdan kesitler sunan bir eserde, kasapların hayvanları kesmeden önce bir nesil vicdan rahatlatma ritüeli olarak hayvanların etrafında döndükleri, önlerinde diz kırıp çöktükleri türünden bilgilere rastladım O dönemde Bizans kasaplarının çoğu Arnavut olduğu halde, Hasapiko'nun neden bir Yunan dansı olarak ünlendiği ise başka bir muamma Ama eminim ki yeni çalışmalar ortaya çıktıkça dansın kökenine ilişkin bilgilerimiz zenginleşecek, değişip çeşitlenecektir Sirtaki mi Hasapiko mu, yoksa SirtakiHasapiko mu? id İsimlendirme konusunda, özellikle de Yunanlı olmayanlar arasında ciddi bir kavram kargaşası, anlaşmazlığı laf konusu gerçi kimi isimlendirmeler artık yerleşik ışık halkası gelmiş durumda Ilk Kez, Sirtaki görece yeni bir sözcüktür, 1960'lı yıllarda kullanılmaya başlamıştır O yıllara kadar başlıca kullanılan kelime Hasapiko ve onun türevleridir; Hasapiko Ağzı Bozuk (Ağır Kasap), Hasapiko Grigoro (Hızlı Kasap) ve Hasaposerviko (Sırp Kasabı) gibi Peki Sirtaki nereden çıktı? Sirtaki sözcüğü, bir öteki Yunan dansının adı olan Sirto sözcüğüne, Yunanca'da değeri düşme ve şirinleştirme eki olan aki soneki eklenerek elde edilmiştir Bu yeni isimlendirmeye Hasapiko'da yapılan bir değişiklik nedeniyle gereklilik duyulmuştur Böylece Hasapiko Argo ile Sirtaki arasındaki farka gelmiş oluyoruz; Hasapiko Argo benzer ritimle başlayıp biten yavaş bir danstır Oysa bilhassa Theodorakis ve Hacıdakis gibi bestecilerin 1960'lı yıllarda geleneksel Yunan müziklerine getirdikleri yeni yorumlarla birlikte, geleneksel Yunan dansları da bu dönemde emin bir değişime uğramıştır Ağır bir ritimle başlayan Hasapiko Argo muhakkak bir noktadan sonra artan bir şekilde hızlandırılmaya başlamıştır İşte bu yeni türü saf Hasapiko'dan yarmak için Sirtaki sözcüğü türetilmiştir Yani Sirtaki, Hasapiko Küfürlü ile başlayan fakat bir süre sonradan hızlanan dansın adıdır Öyleyse Sirtaki keza Hasapiko'ya bağlıdır keza de ondan bağımsızdır öte taraftan, bu isimlendirmeleri kompleks ışık halkası getiren şey değişik kesimlerin bu danslar karşısındaki tutumlarıdır Bu anlamda Sirtaki sözcüğü günümüzde bir parça aşınmıştır Yunan kültürünün özgünlüğü hakkında kaygı taşıyan çevreler Sirtaki sözcüğünü yozlaşmış olmuş, içi boşaltılmış bir sözcük olarak görür ve bu yüzden genellikle Hasapiko sözcüğünü kullanırlar Bu kültürü fazlaca bilmeyenler ise Hasapiko Küfürbaz için bile Sirtaki isimlendirmesini kullanırlar Ben ise, farklı alanlara yönlendirilmiş faktörleri dikkate alarak SirtakiHasapiko isimlendirmesini daha kapsayıcı ve açıklayıcı bulduğum için böyle bir isimlendirme kullanmayı tercih ediyorum SirtakiHasapiko Müzikleri SirtakiHasapiko parçalarının müziksel yapısı çoğu vakit 24'lük bir ölçüye dayanır Tempo genelde 6065 bardakika biçimindedir Bu standart ölçünün yanı sıra, bilhassa Sirtaki parçaları 24'lük Hasapiko ölçüsü ile başlayıp, 44'lük Hasaposerviko ölçüsü ile bitmektedir Bu tür parçalarla dansedilirken, dansa ağır Hasapiko ritmi ile başlanır, daha sonra şarkının bir uygun müziğe yan olarak yumuşak ya da sert bir geçişle Hasaposerviko'ya geçilir Bazı Hasapiko müziklerinde, özellikle de eski parçalarda taksimia denilen uzun bir intro bölümü vardır; fakat yeni parçalardaki taksimialar fazla daha kısadır, hatta kimi yeni parçalar ilk elden ritimle başlamaktadır SirtakiHasapiko Müziklerinin Enstrümanları SirtakiHasapiko müziklerinin geleneksel enstrümanı kuşkusuz Buzuki'dir Yunanca'daki buzukisözcüğü Türkçedeki bozuksözcüğünden türemiştir; zira buzuki olarak tanıdık çalgı, Anadolu'da yaygın bir şekilde kullanılan Bozuk Saz'ın küçültülmüş bir türevidir Buzuki dışındaki SirtakiHasapiko müzik enstrümanları aralarında şunlar sayılabilir: bağlama (baglama), ud (udi), santur (santuri), kanun (kanoni), çimbalo (santurun azıcık daha geliştirilmiş türevi), laterna, tulum (gayda), davul (daoli) ve akordeon Yeni müziklerde bunlara org, gitar ve piyano da eklenmiştir Sirtaki müziklerinde kimi vakit bu enstrümanlardan birkaçı, kimi vakit da hepsi çeşitli kombinasyonlarla bir araya getirilerek, birlikte ya da dönüşümlü olarak kullanılmaktadır Ancak buzuki ve baglama çoğu parçada temel enstrümanlar olarak öne çıkar Figürler SirtakiHasapiko, balo salonlarında büyük bir disiplin ve ciddiyetle icra edilen avantgardedanslardan oldukça uzak bir karaktere sahiptir Modern batı danslarıyla kıyaslandığında, SirtakiHasapiko yalın bir danstır Fakat kolay değildir Bu dansta da muhakkak bir maharet ve ustalık gerektiren birçok karmaşık figür vardır bununla beraber, çeşitli sıçrama ve bükülmeleri saymazsak, SirtakiHasapiko'da bedeni çok zorlayan veya fazla bir kıvraklık gerektiren figürler çok fazla değildir Hayatlarında hiç dansetmemiş bir takım öğrencilerim bile çoğu figürü zahmetsizce öğrenebildi Lakin alışılmadık olan şu fakat, ahali esasen basit figürlerde daha çok zorlanıyorlar Belki de böylesi figürleri hafife aldıkları için! genelde bakıldığında, Bu daınsta öğrenilmesi zorlama olan şey figürler değildir; esas güçlük, bu figürlere can ve ruh kazandıracak bir tarzı ve havayı kazanma noktasında karşımıza çıkıyor Yani SirtakiHasapiko öğrenilirken üzerinde en çok durulması gereken şey estetiktir Figürlerin bedene ayrıntılarıyla oturup refleksleşmesi anlamına gelen estetik ise zamanla, oysa bir figür defalarca yapıldıktan sonra kazanılabiliyor Sevindirici olan şey şu fakat, öteki danslarla kıyaslandığında, bu süreç SirtakiHasapiko'da fazla süratli işliyor; öğrenci birkaç hafta içinde çarpıcı bir gelişim kaydedebiliyor SirtakiHasapiko ve öteki Yunan danslarının figürleri üstüne pek çok araştırma yapılmıştır Yunan halk dansları üstüne yaptıkları kayda değer incelemeler ve çalışmalarla belli Prof Alkis Raftis ve Dora Stratou gibi araştırmacılar farklı alanlara yönlendirilmiş figürlerin ortaya çıkışı ve bu figürlere yüklenmiş anlamlar üstünde hayli ilginç gözlemlerde bulunmuşlardır Bu çerçevede ele alındığında, SirtakiHasapiko figürleri üç farklı kategoriye ayrılır; coşku ve mutluluk figürleri, koyverme ve dağıtma figürleri, toparlanma ve durulma figürleri Bu figürlerin tümü benzer müzik parçasında birbirini izleyen olarak yapılabilir; öte taraftan bazı parçalar belirlenmiş bir figür grubuna daha uygundur