Yunan ve Roma Mitolojisinin Kaynakları

Yunan ve Roma Mitolojisinin Kaynakları YUNAN VE ROMA MİTOLOJİSİNİN KAYNAKLARI Homeros: Yunan mitolojisinin birincil ve en manâlı kaynağı Homeros'tur Homeros'un kim olduğu az önce tamamiyle ortaya çıkmış değil Böylece çok açıdan bizler için hala bir sır Nerede doğduğu ve yaşadığı konusunda hayli yazılı ve çizilmiş ama bunların pek birçok birbirini tutmamaktadır Onu ölümsüzlüğe ulaştıran iki eseri ile tanınmaktadır Bunlar İlyada ve Odysseia'dır Ama bu iki eserde de kendi yaşamıyla ilgili veri yoktur, ozan kendinden laf etmemiştir Homeros hakkında bilinen en emin şeyler MÖ850 civarında yaşadığı ve İzmirli olduğudur Homeros'un destanları reel bir dünyayı anlatır Bu dünya iki tarih tabakası üstüne yayılır; kendi yaşadığı çağ ve eski çağlar üzerine bildikleri Homeros sözlü geleneği sürdüren bir ozandı sonradan ama ozanlar gibi O da olasılıkla saraydan saraya dolaşıp destan okurdu Yaşadığı 9yyın İonyası'nda 400 sene önce üretilmiş olan Troya Savaşı (MÖ1200) anıları hala çok canlı ve çok iyi aşina bir konuydu Ne var fakat bu savaşta Troya yenilmiş ve efsanenin süslediği bu olay Yunanistan'dan gelen Akhaların zaferiyle sonuçlanmıştı Homeros'un sevgisi Troya'ya olsa bile dinleyicilerine yani efendisi olan Yunanlılar'a karşı kendisini beğendirmesinin koşulu Akhaları kahraman ve üstün görmekti Ayrıca İlyada keza de Odysseia sözlü geleneğin ürünleridir ilk kez yazıya geçirilişi Birincil Çağ'da, Yunanistan'da olmuştur Homeros'un Troyası Schliemann'ın 1870'lerde ortaya çıkardığı bölüm değildir Schliemann o kadar olduğunu zannetmişti, oysa onun bulduğu büyük kasaba, 9 katlı yerleşimin ikinci katmanı yani Anadolu'nun Tunç Çağı'na ait olan katmandırHomeros'un Troyası ise altıncı katmandır +0 İlyada; Homeros'un Yunanca İlias adını taşıyan destanı, İlyon ya da Troya olarak anılan kentin destanıdır Konusu Troya Savaşı olmakla beraber, savaşın fakat kısa bir dönemini kapsar ve Troya efsaneleri diye andığımız büyük efsane ve masal çemberinin küçük bir bölümünü içine alır Troyalılar ile Akhalar arasınadaki Troya Savaşı, öncesi ve sonrasıyla 30 yıl sürmüştür (savaşın kendisi ise 10 sene)24 birim ve 16000'i aşkın dizeden oluşan bu büyük epope ise savaşın tamamını yok, 9yılında son 51 günlük süreyi kapsar İlyada fiilen Troya'nın yok Akhilleus'un destanıdır İlyada destanının konusu sınırlıdır Destan Akhilleus ile Yunan ordusunun başkomutanı Agamemnon arasında, Troya kenti önünde çıkan bir kavgayla başlar Agamemnon, Akhilleus'un güzel gözdesi Briseis'i onun elinden almıştır Buna kızan Akhilleus savaştan çekilir Annesi Thetis'in yalvarmaları üstüne Zeus da savaşın seyrini Troyalılardan yanlamasına çevirir Bunun üzerine Agamemnon Akhilleus'a bir ricacılar heyeti gönderir ve ona Briseis'i geri vermeyi öneri eder Fakat Akhilleus savaşa dönmeyi reddeder Bu sırada Troya kahramanı Hektor, Yunan gemilerini yakmıştır Dostunun ölümü Akhilleus'un savaşa girmesine yolaçar Yeni silahlarını kuşanarak Hektor'la teke tek bir mücadeleye girişir ve Hektor'u öldürür Ölüsünü bir arabaya bağlayarak Troya çevresinde sürükletir Sonunda merhamete gelip Hektor'un cesedini babası Troya Kralı yaşlı Priamos'a verir Odysseia; İlyada bir olayın, Odysseia bir kişinin yani Ithaka kralı Odysseus'un destanıdır Latin dünyasındaki adı Ulisex'tir 24 bölümden oluşan destan, Odysseus'un Troya'dan ülkesine dönüş yolculuğunu anlatır Olaylar burada da İlyada'da olduğu gibi belli bir kronolojik sıraya göre anlatılmaz Odysseus evinden 20 sene uzak kalmıştır Dönüş yolculuğunda gemisi parçalanır ve Ogygia adasında nymphe Kalypso göre alıkonur Destanda Odysseus'un ülkesi Ithaka'da olup bitenlerde ahlatılırSadık karısı Penelope sabırla kocasının dönüşünü beklemiş, oğlu Telemakhos büyümüş, babasını seslenmek için yolculuğa çıkmıştır Destan, Odysseus'un ülkesine dönüşü ve kendisini bekleyen karısına kavuşmasıyla sona erer +0 Yunan mitolojisi hakkında ikinci önemli kaynak Hesiodos'turMÖ8yyda yaşamıştır O da İonyalı'dır Foça'nın kuzeydoğusundaki Kyme şehrinde, fakir bir çiftçinin oğlu olarak dünyaya gelmiştir Buradan Yunanistan'a göç etmiş, Helikon yamaçlarında koyun güderken Musalar yani esin perileri ona şairlik bağışlamışlardır İşler ve Günler ve Tanrıların Yaratılışı (Theogonie) isimli iki uzun şiiri bulunmaktadırBunlar, Homeros destanlarından sonra Yunan mitolojisinin en kıymetli kaynakları olarak kabul edilir +0 MÖ76yyda Lesbos (Midilli) adasında yaşayan ilk Yunan bayan şairi olan Sappho, Pindaros (MÖ 518446), Kallimakhos (MÖ 310240) ve Theokritos (MÖ 3yy başları) Yunan mitoslarını işleyen öteki meşhur Yunan şairleridir Eserlerinde mitosları işlemiş Latin şairleri de bulunmaktadır Bunların en ünlüsü MÖ 7019 yılları arasında yaşayan olan Vergilius'tur Mitolojiye en geniş şekilde kucaklayan eseri Aeneis Destanı'dır Lucretius (MÖ9855) ve Horatius (MÖ 658)'ta mitolojiyi işleyen meşhur Romalı şairlerdir Keza Yunan komedi ve bilhassa de tragedyalarının tek kaynağı mitoslardır MÖ 5yy'da yaşamış olan üç büyük tragedya yazarı Aiskhylos, Sophokles ve Euripides ile komedya türünde yazmış olan Aristophanes, Latin edebiyatında ise Seneca (MÖ 4MS 65) ile Plautus mitolojik konuları ele alan şairlerdir Kaynak