iltasyazilim
FD Üye
1911 ’de, İtalyanların Trablusgarp'a hücumu ile başlayan Trablusgarp Savaşı'nda, Atatürk bir grup arkadaşıyla birlikte Tobruk ve Derne bölgesinde atama aldı 22 Aralık 1911'de İtalyanlara karşısında Tobruk Savaşı'nı kazandıktan sonradan 6 Mart 1912'de Derne Komutanlığı ’na getirildi
Ekim 1912'de Balkan Savaşı başlayınca Atatürk, Gelibolu ve Bolayır'daki birliklerle savaşa katıldı, Dimetoka ve Edirne'nin geri alınışında kayda değer hizmetler verdi 1913 yılında Sofya Ateşe Militerliği ’ne atandı ve 1914 yılında yarbaylığa yükseldi Hayatının ilk aşkını Sofya ’da bir Bulgar kızı ile yaşadığı söylenmekteydi
1914 ’te Birinci Dünya Savaşı başlamıştı ve Osmanlı İmparatorluğu da savaşa girmek zorunda kalmıştı Atatürk, 19 Tümen'i belirlemek üzere Tekirdağ'da görevlendirildi 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'nı geçmeye kalkan İngiliz ve Fransız donanması ağır kayıplar verince Gelibolu Yarımadası'na asker çıkarmaya karar verdiler 25 Nisan 1915'te Arıburnu'na meydana çıkan Liman Von Sanders yönetimindeki düşman kuvvetlerini, Atatürk ’ün komuta ettiği 19 Tümen, Conkbayırı'nda durdurdu Çanakkale ’de kahramanca savaşan Atatürk, Çanakkale geçilmez!sözünün de doğduğu bu büyük askeri başarısıyla albaylığa yükseldi
İngilizler 6–7 Ağustos 1915'te Arıburnu'nda yeniden taarruza geçmişlerdi Anafartalar Grubu Komutanı Atatürk, 9–10 Ağustos'ta komuta ettiği ordusuyla Anafartalar Zaferi'ni kazandı Bu zaferi 17 Ağustos'taki Kireçtepe ve 21 Ağustos'taki II Anafartalar Zaferi takip etti
Atatürk, Çanakkale Savaşları ’ndan daha sonra 1916'da Edirne ve Diyarbakır'da görev aldı 1 Nisan 1916'da tümgeneralliğe yükseldi ve Ruslarla savaşarak mus ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden sonra 1917'de İstanbul'a dışarı giden Atatürk, Veliaht Vahdettin Efendi'yle Almanya'ya giderek cephede incelemelerde bulundu Bu seyahatten sonradan hastalanıp, Viyana'ya ve Karisbad'a artan bir şekilde çare oldu Atatürk, 15 Ağustos 1918'de Halep'e 7 Ordu Komutanı olarak geri döndü Bu cephede İngiliz kuvvetlerine karşısında kahramanca savaştı Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından bir gün daha sonra, 31 Ekim 1918'de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na getirildi ve sonra bu ordunun kaldırılması üzerine 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelip Harbiye Nezareti ’nde (Bakanlığında) göreve başladı
Kurtuluş Savaşı Yılları (1919 – 1923)
Mondros Mütarekesi'nden sonra İtilaf Devletleri'nin Anadolu'yu işgal etmeye başlamaları üstüne, Atatürk, 9 Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı 22 Haziran 1919'da Amasya'da yayımladığı genelgeyle Milletin istiklâlini yeniden milletin azim ve kararının kurtaracağınıbildiri edip, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi ’ne başkanlık etti 23 Temmuz 7 Ağustos 1919 tarihleri aralarında toplanan Erzurum Kongresi öncesinde, Osmanlı ordusunu bırakıp, Kuvayi Milliye lideri oldu Kuvayi Milliye Arapça kökenli bir sözcüktü ve milli kurtuluş ordusu anlamına geliyordu Atatürk ’ün Kuvayi Milliye tanımı şu şekildeydi:
Hükümet merkezi düşmanların şiddetli çemberi içindeydi Siyasal ve askeri bir çember vardı İşte böyle bir çember içinde yurdu savunacak, ulusun ve devletin bağımsızlığını koruyacak kuvvetlere emrediyorlardı Bu biçimde yapılan emirlerle, devlet ve ulusun araçları temel görevlerini yapamıyorlardı yapamazlardı da Bu araçları savunmanın birincisi olan ordu da ordu adını korumakla birlikte, elbette esas görevini yerine getirmekten yoksundu İşte bunun içindir ama yurdu savunmaktan ve korumaktan ibaret olan temel görevi yapmak, doğrudan, doğruya ulusun kendisine kalıyordu… İşte buna Kuvayi Milliye diyoruz
Kuvayi Milliye sırasında Atatürk kendisine birincil nüfus kaydını ve nüfus cüzdanını verecek olan Erzurum'un manevi hemşerisi seçildi 4 – 11 Eylül 1919 tarihleri arasında da Sivas Kongresi'ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesi için çalıştı 27 Aralık 1919'da Ankara'da heyecanla karşılanan Atatürk, 23 Nisan 1920'de “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir diyerek Türkiye Büyük Irk Meclisi'ni açtı TBMM, ulusal kuvvetlerin tek merkezde toplanması ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması yolunda çok manâlı bir adımdı Erzurum Milletvekili olan Atatürk, Meclis ve Hükümet Başkanlığına seçildi ve Türkiye Büyük Irk Meclisi, Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanması için zorunlu yasaları kabul edip uygulamaya başladı 15 Mayıs 1919'da Yunanlılar İzmir'i işgali etmişti Türk kurtuluş mücadelesi bu işgal sırasında Hasan Tahsin tarafından düşmana ilk kurşunun atılmasıyla başladı 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması'nı imzalayarak Osmanlı İmparatorluğu'nu aralarında paylaşan Birinci Dünya Savaşı'nın galip devletlerine karşı önce Kuvâyi Milliye adı bahşedilen halk güçleriyle savaşıldı Ancak işgalci sömürgeci devletlere karşı başarılı bir uğraş için düzenli bir ordu gerekiyordu Türkiye Büyük Halk Meclisi düzenli orduyu kurarak Kuvâyi Milliye ve ordu bütünleşmesini sağladı Savaş zaferle sonuçlandı
Mustafa Kemal yönetimindeki Türk Milli Kurtuluş Savaşı'nın önemli aşamaları ise şöyleydi:
•Sarıkamış (20 Eylül 1920), Kars (30 Ekim 1920) ve Gümrü'nün (7 Kasım 1920) kurtarılışı
•Çukurova, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa savunmaları (1919 1921)
•I İnönü Zaferi (6 10 Ocak 1921)
•II İnönü Zaferi (23 Mart 1 Nisan 1921)
•KütahyaEskişehir Muharebeleri (10 24 Temmuz 1921)
•Sakarya Zaferi (23 Ağustos 13 Eylül 1921)
•Büyük Taarruz, Başkomutanlık Meydan Muharebesi ve Takip Harekatı (26 Ağustos 9 Eylül 1922)
Sakarya Zaferi'nden sonra 19 Eylül 1921'de Türkiye Büyük Millet Meclisi, Atatürk'e Mareşal rütbesini ve Gazi unvanını verdi Kurtuluş Savaşı, 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan kentinde imzalanan Lozan Antlaşması'yla sona erdi Bu uzlaşma ile Sevr Antlaşması yürürlükten kalktı ve Türkiye Cumhuriyet'i Lozan Antlaşması temelleri üzerine kuruldu New York Times Kurtuluş Savaşı ’nı kazanmamız, bağımsızlığımıza kavuşmamız ve Lozan Antlaşması ’nın başarısı üzerine şunları yazacaktı:
Lozan'ı Atatürk kazandı; son iki yüz yılda yaşlı Asya'nın Avrupa'ya karşısında kazandığı birincil zafer *
Ekim 1912'de Balkan Savaşı başlayınca Atatürk, Gelibolu ve Bolayır'daki birliklerle savaşa katıldı, Dimetoka ve Edirne'nin geri alınışında kayda değer hizmetler verdi 1913 yılında Sofya Ateşe Militerliği ’ne atandı ve 1914 yılında yarbaylığa yükseldi Hayatının ilk aşkını Sofya ’da bir Bulgar kızı ile yaşadığı söylenmekteydi
1914 ’te Birinci Dünya Savaşı başlamıştı ve Osmanlı İmparatorluğu da savaşa girmek zorunda kalmıştı Atatürk, 19 Tümen'i belirlemek üzere Tekirdağ'da görevlendirildi 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'nı geçmeye kalkan İngiliz ve Fransız donanması ağır kayıplar verince Gelibolu Yarımadası'na asker çıkarmaya karar verdiler 25 Nisan 1915'te Arıburnu'na meydana çıkan Liman Von Sanders yönetimindeki düşman kuvvetlerini, Atatürk ’ün komuta ettiği 19 Tümen, Conkbayırı'nda durdurdu Çanakkale ’de kahramanca savaşan Atatürk, Çanakkale geçilmez!sözünün de doğduğu bu büyük askeri başarısıyla albaylığa yükseldi
İngilizler 6–7 Ağustos 1915'te Arıburnu'nda yeniden taarruza geçmişlerdi Anafartalar Grubu Komutanı Atatürk, 9–10 Ağustos'ta komuta ettiği ordusuyla Anafartalar Zaferi'ni kazandı Bu zaferi 17 Ağustos'taki Kireçtepe ve 21 Ağustos'taki II Anafartalar Zaferi takip etti
Atatürk, Çanakkale Savaşları ’ndan daha sonra 1916'da Edirne ve Diyarbakır'da görev aldı 1 Nisan 1916'da tümgeneralliğe yükseldi ve Ruslarla savaşarak mus ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden sonra 1917'de İstanbul'a dışarı giden Atatürk, Veliaht Vahdettin Efendi'yle Almanya'ya giderek cephede incelemelerde bulundu Bu seyahatten sonradan hastalanıp, Viyana'ya ve Karisbad'a artan bir şekilde çare oldu Atatürk, 15 Ağustos 1918'de Halep'e 7 Ordu Komutanı olarak geri döndü Bu cephede İngiliz kuvvetlerine karşısında kahramanca savaştı Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından bir gün daha sonra, 31 Ekim 1918'de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı'na getirildi ve sonra bu ordunun kaldırılması üzerine 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelip Harbiye Nezareti ’nde (Bakanlığında) göreve başladı
Kurtuluş Savaşı Yılları (1919 – 1923)
Mondros Mütarekesi'nden sonra İtilaf Devletleri'nin Anadolu'yu işgal etmeye başlamaları üstüne, Atatürk, 9 Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı 22 Haziran 1919'da Amasya'da yayımladığı genelgeyle Milletin istiklâlini yeniden milletin azim ve kararının kurtaracağınıbildiri edip, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi ’ne başkanlık etti 23 Temmuz 7 Ağustos 1919 tarihleri aralarında toplanan Erzurum Kongresi öncesinde, Osmanlı ordusunu bırakıp, Kuvayi Milliye lideri oldu Kuvayi Milliye Arapça kökenli bir sözcüktü ve milli kurtuluş ordusu anlamına geliyordu Atatürk ’ün Kuvayi Milliye tanımı şu şekildeydi:
Hükümet merkezi düşmanların şiddetli çemberi içindeydi Siyasal ve askeri bir çember vardı İşte böyle bir çember içinde yurdu savunacak, ulusun ve devletin bağımsızlığını koruyacak kuvvetlere emrediyorlardı Bu biçimde yapılan emirlerle, devlet ve ulusun araçları temel görevlerini yapamıyorlardı yapamazlardı da Bu araçları savunmanın birincisi olan ordu da ordu adını korumakla birlikte, elbette esas görevini yerine getirmekten yoksundu İşte bunun içindir ama yurdu savunmaktan ve korumaktan ibaret olan temel görevi yapmak, doğrudan, doğruya ulusun kendisine kalıyordu… İşte buna Kuvayi Milliye diyoruz
Kuvayi Milliye sırasında Atatürk kendisine birincil nüfus kaydını ve nüfus cüzdanını verecek olan Erzurum'un manevi hemşerisi seçildi 4 – 11 Eylül 1919 tarihleri arasında da Sivas Kongresi'ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesi için çalıştı 27 Aralık 1919'da Ankara'da heyecanla karşılanan Atatürk, 23 Nisan 1920'de “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir diyerek Türkiye Büyük Irk Meclisi'ni açtı TBMM, ulusal kuvvetlerin tek merkezde toplanması ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması yolunda çok manâlı bir adımdı Erzurum Milletvekili olan Atatürk, Meclis ve Hükümet Başkanlığına seçildi ve Türkiye Büyük Irk Meclisi, Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanması için zorunlu yasaları kabul edip uygulamaya başladı 15 Mayıs 1919'da Yunanlılar İzmir'i işgali etmişti Türk kurtuluş mücadelesi bu işgal sırasında Hasan Tahsin tarafından düşmana ilk kurşunun atılmasıyla başladı 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması'nı imzalayarak Osmanlı İmparatorluğu'nu aralarında paylaşan Birinci Dünya Savaşı'nın galip devletlerine karşı önce Kuvâyi Milliye adı bahşedilen halk güçleriyle savaşıldı Ancak işgalci sömürgeci devletlere karşı başarılı bir uğraş için düzenli bir ordu gerekiyordu Türkiye Büyük Halk Meclisi düzenli orduyu kurarak Kuvâyi Milliye ve ordu bütünleşmesini sağladı Savaş zaferle sonuçlandı
Mustafa Kemal yönetimindeki Türk Milli Kurtuluş Savaşı'nın önemli aşamaları ise şöyleydi:
•Sarıkamış (20 Eylül 1920), Kars (30 Ekim 1920) ve Gümrü'nün (7 Kasım 1920) kurtarılışı
•Çukurova, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa savunmaları (1919 1921)
•I İnönü Zaferi (6 10 Ocak 1921)
•II İnönü Zaferi (23 Mart 1 Nisan 1921)
•KütahyaEskişehir Muharebeleri (10 24 Temmuz 1921)
•Sakarya Zaferi (23 Ağustos 13 Eylül 1921)
•Büyük Taarruz, Başkomutanlık Meydan Muharebesi ve Takip Harekatı (26 Ağustos 9 Eylül 1922)
Sakarya Zaferi'nden sonra 19 Eylül 1921'de Türkiye Büyük Millet Meclisi, Atatürk'e Mareşal rütbesini ve Gazi unvanını verdi Kurtuluş Savaşı, 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan kentinde imzalanan Lozan Antlaşması'yla sona erdi Bu uzlaşma ile Sevr Antlaşması yürürlükten kalktı ve Türkiye Cumhuriyet'i Lozan Antlaşması temelleri üzerine kuruldu New York Times Kurtuluş Savaşı ’nı kazanmamız, bağımsızlığımıza kavuşmamız ve Lozan Antlaşması ’nın başarısı üzerine şunları yazacaktı:
Lozan'ı Atatürk kazandı; son iki yüz yılda yaşlı Asya'nın Avrupa'ya karşısında kazandığı birincil zafer *