Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Yutma fonksiyonu esnasında oral yerde birçok mesele ile karşılaşılabilir. Bu meseleler şu halde sıralanabilir:
Yapısal meseleler: Açık ağız, açık ısırık, yüksek damak, yarık damak, diş sürümü zayıflığı üzere yapısal sorunlar oral fazı etkileyen bozukluklardır.
Dudak kapamada zayıflık: Besini ağızda tutamama ile sonuçlanır.
Dudak ve yanak kas tansiyon ve tonusunda azalma: Dudak ve yanak kas tonusunda azalma ile ağız içi boşluklarda besin kesimleri birikir ve kalıntı sorunu ile karşılaşılır.
Lisanın yukarı akıllıca hareketi ve kuvvetinde azalma: Lisan damak arası temas zayıflığına sebep olur, besinin geriye iletiminde mesele oluşur. Lisan ve damakta besin kalıntısı meydana gelir.
Lisan hareket açıklığında ve uyumunda azalma: Besinin lokma haline getirilip geriye iletilmesinde sorun oluşur. Böylelikle besini oral kavitede taşıma ve yutmayı tetiklemede sorun yaşanır. Ağız tabanında kalıntı oluşur. Bu periyod esnasında yumuşak damak yukarı hareketi ile yutma başlamadan evvel yutak ortamına besin kaçışı önlenir. Şayet bu esnada da sorun var ise yutmaya hazır olmayan besin erkenden yutak ortamına girer ve yutma öncesi havayoluna besin kaçışı riski oluşur.
Lisan itme refleksi: Besinin ağız içinde tutulmasında zorluk yaşanır ve besin lisanın ön art hareketi ile ağız dışına itilir.
Azalmış oral farkındalık: Oral fazın başlatılmasında gecikme ve besin kontrolünde soruna yol açar.
Lisanda skar varlığı: Skar olan yerde besin birikmesine yol açar. Kalıntı sebepli artan gayret ile oluşan oluk artar ve kalıntı ölçüsü artar.
Kesikli yutma: Kesikli yutma verilen besin ölçüsü çokça ise (20-30 ml) olağandır. Ancak kişi tek lokmada yutacağı ölçüsü bölerek yutmaya yönlenebilir. Bu yutmada endişeyi işaret eder.
Oral geçiş süresinde sorun: Sıradan geçiş süresi 1-1.5 sn civarındadır. Besin yoğunluğu artarsa biraz artabilir. Anormal oral faz geçiş süresi artışı oral faz bozukluğuna işaret eder.
Drooling: Salyanın kontrolsüz olarak ağızdan dudaklar, çene, boyun ve kıyafetlere akmasıdır. Zayıf oral farkındalık, zayıf dudak ve baş kontrolü, lisan itme refleksi varlığı, yutma frekansında azalma, kognitif bozukluklar, kullanılan ilaçlar üzere birçok faktör bu meselesi tetiklemektedir.
Oral faz sorunlarına yaklaşımda kıymetli olan tüm rehabilitasyon yaklaşımlarında olduğu üzere meseleye karar vermektir. Mesele saptandığı hengam tutarlı olan rehabilitasyon yaklaşımları seçilerek tedaviye başlanır. Hasta ve sorun odaklı yaklaşım tercih edilmelidir. Yutma rehabilitasyonunda unutulmaması gereken sair nokta tüm yutma fazların birbirinin devamı olduğu ve birbirleri ile uyum içinde çalıştıklarıdır. Rastgele bir fazda meydana gelen bir bozukluk başka bir fazı etkileyebileceği üzere, bozukluğun temelinde sair fazlarda meydana gelen sorunlar de yatabilir. Bu bakış açısı ile yutma vukuatını bir bütün olarak incelemek gerektiği de bilinmelidir.
Yapısal meseleler: Açık ağız, açık ısırık, yüksek damak, yarık damak, diş sürümü zayıflığı üzere yapısal sorunlar oral fazı etkileyen bozukluklardır.
Dudak kapamada zayıflık: Besini ağızda tutamama ile sonuçlanır.
Dudak ve yanak kas tansiyon ve tonusunda azalma: Dudak ve yanak kas tonusunda azalma ile ağız içi boşluklarda besin kesimleri birikir ve kalıntı sorunu ile karşılaşılır.
Lisanın yukarı akıllıca hareketi ve kuvvetinde azalma: Lisan damak arası temas zayıflığına sebep olur, besinin geriye iletiminde mesele oluşur. Lisan ve damakta besin kalıntısı meydana gelir.
Lisan hareket açıklığında ve uyumunda azalma: Besinin lokma haline getirilip geriye iletilmesinde sorun oluşur. Böylelikle besini oral kavitede taşıma ve yutmayı tetiklemede sorun yaşanır. Ağız tabanında kalıntı oluşur. Bu periyod esnasında yumuşak damak yukarı hareketi ile yutma başlamadan evvel yutak ortamına besin kaçışı önlenir. Şayet bu esnada da sorun var ise yutmaya hazır olmayan besin erkenden yutak ortamına girer ve yutma öncesi havayoluna besin kaçışı riski oluşur.
Lisan itme refleksi: Besinin ağız içinde tutulmasında zorluk yaşanır ve besin lisanın ön art hareketi ile ağız dışına itilir.
Azalmış oral farkındalık: Oral fazın başlatılmasında gecikme ve besin kontrolünde soruna yol açar.
Lisanda skar varlığı: Skar olan yerde besin birikmesine yol açar. Kalıntı sebepli artan gayret ile oluşan oluk artar ve kalıntı ölçüsü artar.
Kesikli yutma: Kesikli yutma verilen besin ölçüsü çokça ise (20-30 ml) olağandır. Ancak kişi tek lokmada yutacağı ölçüsü bölerek yutmaya yönlenebilir. Bu yutmada endişeyi işaret eder.
Oral geçiş süresinde sorun: Sıradan geçiş süresi 1-1.5 sn civarındadır. Besin yoğunluğu artarsa biraz artabilir. Anormal oral faz geçiş süresi artışı oral faz bozukluğuna işaret eder.
Drooling: Salyanın kontrolsüz olarak ağızdan dudaklar, çene, boyun ve kıyafetlere akmasıdır. Zayıf oral farkındalık, zayıf dudak ve baş kontrolü, lisan itme refleksi varlığı, yutma frekansında azalma, kognitif bozukluklar, kullanılan ilaçlar üzere birçok faktör bu meselesi tetiklemektedir.
Oral faz sorunlarına yaklaşımda kıymetli olan tüm rehabilitasyon yaklaşımlarında olduğu üzere meseleye karar vermektir. Mesele saptandığı hengam tutarlı olan rehabilitasyon yaklaşımları seçilerek tedaviye başlanır. Hasta ve sorun odaklı yaklaşım tercih edilmelidir. Yutma rehabilitasyonunda unutulmaması gereken sair nokta tüm yutma fazların birbirinin devamı olduğu ve birbirleri ile uyum içinde çalıştıklarıdır. Rastgele bir fazda meydana gelen bir bozukluk başka bir fazı etkileyebileceği üzere, bozukluğun temelinde sair fazlarda meydana gelen sorunlar de yatabilir. Bu bakış açısı ile yutma vukuatını bir bütün olarak incelemek gerektiği de bilinmelidir.
