Gecmişten Meslekler,
Zamanla Kaybolan Meslekler nelerdir
Endustri ve insanligin gelisen talep ve ihtiyaclari maalesef zamanla bazi mesleklerin kaybolmasına neden olmustur Butun bu meslekler buyuk bir el emegi, maharet ve ustalik gerektirmektedir
İşte Zamanla Kaybolan Meslekler şunlardır;
Kececilik
Kosumculuk
Hasircilik
Nalbantlik
Esanscilik
Semercilik
Kasikcilik
Sedefkarlik
Zembilcilik
Urgancilik
Tas Isciligi
Comlekcilik
,
Kece, yun, kil ya da pamugun islak ortamda cignenip dovulerek liflerinin birbirine kaynasmasiyla elde edilen ve ortu, yaygi, cadir, giysi yapiminda kullanilan kaba kumastir Kece Orta Asya ’dan beri Turkler tarafindan bilinmektedir Osmanlilarda Konya, Diyarbakir, Afyon, Isparta, Usak, Urfa, Bursa kece uretim merkezleri olarak tanindi Ahilik orgutleri icinde yer alan esnaf loncalarinda kececilik, onemli bir yer tutuyordu Kalfa ve ustalar 67 yil suren hairlik donemlerinde yun ditme, yun atma, ayakla yun tepme, kaliba yun hazirlama, hamamda kece pisirme gibi yontemleri ogreniyorlardi
,,
Kosum, bir kosum hayvaninin araba, kagni gibi araclara ya da saban, pulluk gibi aletlere kosulmasini saglayan kayis takimidir Kosumcu, cesitli kosum parcalarini yapan kimsedir Ilk kosum takimlarina MO 4 yy ’da Mezopotamya ’da rastlanmaktadir Gunluk hayatinda ve meydana getirdigi uygarliklarda atin buyuk yeri olan Turkler kosum takimlarini Orta Asya ’dan beri kullanmaktaydilar Bugun kosumculuk, kosum hayvanlarinin onemini kaybetmesiyle birlikte kaybolmaya yuz tutan bir meslek haline gelmistir
,,
Hasir, kurumus bitki saplari ve saz govdelerinin birbirine gecirilmesiyle orulen, genellikle taban dosemesi bazen duvar ve tavan kaplamasi olarak kullanilan bir cins yaygidir Hasirlar, yapildigi sazin incelik, kalinlik ve turune gore Trablus hasiri, Misir hasiri, Kaba hasir vbadlar alirdi Boyanmis sazlarla hasirlara desenler yapilirdiOsmanlilarda hasircilik, XVIIyy ’dan baslayarak onemli zanaat kollarindan biri durumuna geldi Istanbul ’da Hasircilar Carsisi adiyla carsisi bile vardiGunumuzde hasircilik sadece kirsal kesimde belli oranda devam etmektedir
,,
Nalbantlik, At, essek, katir gibi binek ve hizmet hayvanlarinin toynaklarina koruma amaciyla nal cakma zanaatina nalbantlik denir Nallar hayvanin toynagina “nal tokmagidenen tahta tokmaklar ya da nallama adi verilen ozel cekicle cakilirGecmiste ulasim, tasimacilik ve cesitli hizmetlerde hayvanlarin yaygin olarak kullanilmasi nedeniyle, nalbantlik 20yuzyilin ilk yarisina kadar onemini koruduOsmanli ordusunda nalbant ihtiyacini karsilamak uzere,bir Askeri Baytar Mektebi ’nin kuruldugu biliniyor
,,
Esanscilik, iki kapakli dort tarafi cam bir kutu icine yerlestirilmis kucuk siselerde esans satma isidirEsancilar genellikle koy, kasaba ve sehirlerin pazar yerlerinde, kahvehane, lokanta gibi toplu yasama mekanlarinda dolasir; belli ucret karsiliginda bir miktar esansi bir enjektor araciliyla musterilerin uzerine puskurturlerdi Esansciligin dev bir sektore donustugu gunumuzde, eski tip esanslara ve esanscilara cok cok az rastlanmaktadir
,,
Semer Beygir,katir,esek gibi hayvanlarin sirtina yuk baglamak bazende binmek icin kullanilan, agac bir iskeletin sazla doldurulmus “yataktan olusan ustlugudur Semer genellikle agac, cuval ve sazdan yapilirYuk baglamak ve binek hayvanina rahat binmek icin kullanilir Semerler boyunlu ve catal semer olarak ikiye ayrilir Ilk kez Araplar ve Iranlilar tarafindan kullanildigi soylenir Turklere de onlardan gecmistir
,,
Kasikcilik, Anadolu ’da, ilk kasiga, Catalhoyuk ve Hacilar ’da rastlanmistir(MO 76 binyil) Kasiklar Anadolu ’da yapildiklari malzemeye gore adlandirilir Once topraktan yapilan kasiklar daha sonra tahtadan ve madenden yapilmaya baslandi Tahta kasiklar daha cok simsir, ardic, gurgen, mese, armut, karaagac, gibi agaclardan, metal kasiklar ,demir, bakir, pirinc, gumus ve altindan yapilir Anadolu ’da kasiklari ile unlu merkezler arasinda Konya, Akseki, Kas, Gedi, Gevye tarakli, Bolu, Kastamonu, Bergama, Bursa, Eskisehir, Anamur, Silifke ozellikle anilabilir
,,
Sedefkarlik , sedef uzerinde calisma, sedef kakma esya yapimidir Bu isi yapan ustalara da sedefkar denirdi Sedefkarlik Osmanlilar ’da onemli bir meslekti Ozellikle 16yy ’da kendine ozgu bir uslup kazanmisti Osmanli Sarayinda sedefkarlarin calistigi ozel atolyeler vardi Bunlar, tahtlardan saltanat kayiklarina kadar, padisahlarin pek cok esyasi uzerinde bu ince sanati uygulama imkani buluyorlardi Bugun onemini buyuk olcude kaybeden sedefkarlik konusunda Topkapi Sarayi ’nda sedef kakmali esyalarin restorasyonuyla ilgilenen bir bolum bulunmaktadir
,,
Hasirdan ya da sazdan orulerek yapilmis kulplu torbaya zembil denir Selcuklular ’in ve Osmanlilar ’in gunluk hayatinda zembil esyalarinin buyuk onemi vardi Sanayilesmenin gelismesiyle birlikte zembil esyalarin gunluk hayat icindeki onemi buyuk olcude kaybolmustur Bugun zembil esyalari, daha cok kentlerin varoslarinda ve kirsal kesimde uretilmekte ve kullanilmaktadir
,,
Urgancilik, urgan yapim ve satis isidirUrgan kenevir, keten, jut, pamuk gibi dogal liften yada poliamid, polyester gibi sentetik liften yapilr Insanlik tarihinde onemli bir yere sahip olan urgancilik mesleginin gecmisi Antikcaga kadar uzanmaktadir Sanayilesmenin gelismesi, sicim ve urganlarin mekanik olarak uretilmesiyle birlikte gunumuzde urgancilik meslegi, kaybolan meslekler arasina katilmistir
,,
TAS ISCILIGI, Yerlesik hayata gecmeleriyle birlikte Turklerin hayatinda tasin onemli bir yeri olmustur Selcuklular ’dan baslayarak Turkler, tasi sanatkarane bir sekilde islemeye, kemer ve nakis suslemeye buyuk onem vermislerdir Han, hamam ve kervansaraylarda, bugun bile hayranlikla izlenen benzersiz ornekler ortaya koymuslardir Gunumuzde hem tasin oneminin azalmasi hem de “sanatkar bakisin kaybolmasiyla birlikte tas isciligi de giderek azalmaktadir
,,
Comlekcilik Comlek,topraktan yapilan ve pisirilerek saglamlastirilan kap, tenceredirComlekcilik, Anadolu ’da cilalitas devrinden beri bilinmektedir Ozellikle Mersin, Catalhoyuk, Hacilar, kultepe ve Bogazkoy comlekleriyle unludur Gunumuzde bilinen en eski canak comlek ornekleri, Anadolu ’da catalhoyuk ’te ele gecen ve yaklasik 9000 yil onceye ait seramiklerdir 12yy ’da Ortadogu ’da islam canak comlekcileri sir maddesini kil hamuruyla karistirip saydam yumusak porselen yapimini denemislerdir
alıntı
Zamanla Kaybolan Meslekler nelerdir
Endustri ve insanligin gelisen talep ve ihtiyaclari maalesef zamanla bazi mesleklerin kaybolmasına neden olmustur Butun bu meslekler buyuk bir el emegi, maharet ve ustalik gerektirmektedir
İşte Zamanla Kaybolan Meslekler şunlardır;
Kececilik
Kosumculuk
Hasircilik
Nalbantlik
Esanscilik
Semercilik
Kasikcilik
Sedefkarlik
Zembilcilik
Urgancilik
Tas Isciligi
Comlekcilik
,
Kece, yun, kil ya da pamugun islak ortamda cignenip dovulerek liflerinin birbirine kaynasmasiyla elde edilen ve ortu, yaygi, cadir, giysi yapiminda kullanilan kaba kumastir Kece Orta Asya ’dan beri Turkler tarafindan bilinmektedir Osmanlilarda Konya, Diyarbakir, Afyon, Isparta, Usak, Urfa, Bursa kece uretim merkezleri olarak tanindi Ahilik orgutleri icinde yer alan esnaf loncalarinda kececilik, onemli bir yer tutuyordu Kalfa ve ustalar 67 yil suren hairlik donemlerinde yun ditme, yun atma, ayakla yun tepme, kaliba yun hazirlama, hamamda kece pisirme gibi yontemleri ogreniyorlardi
,,
Kosum, bir kosum hayvaninin araba, kagni gibi araclara ya da saban, pulluk gibi aletlere kosulmasini saglayan kayis takimidir Kosumcu, cesitli kosum parcalarini yapan kimsedir Ilk kosum takimlarina MO 4 yy ’da Mezopotamya ’da rastlanmaktadir Gunluk hayatinda ve meydana getirdigi uygarliklarda atin buyuk yeri olan Turkler kosum takimlarini Orta Asya ’dan beri kullanmaktaydilar Bugun kosumculuk, kosum hayvanlarinin onemini kaybetmesiyle birlikte kaybolmaya yuz tutan bir meslek haline gelmistir
,,
Hasir, kurumus bitki saplari ve saz govdelerinin birbirine gecirilmesiyle orulen, genellikle taban dosemesi bazen duvar ve tavan kaplamasi olarak kullanilan bir cins yaygidir Hasirlar, yapildigi sazin incelik, kalinlik ve turune gore Trablus hasiri, Misir hasiri, Kaba hasir vbadlar alirdi Boyanmis sazlarla hasirlara desenler yapilirdiOsmanlilarda hasircilik, XVIIyy ’dan baslayarak onemli zanaat kollarindan biri durumuna geldi Istanbul ’da Hasircilar Carsisi adiyla carsisi bile vardiGunumuzde hasircilik sadece kirsal kesimde belli oranda devam etmektedir
,,
Nalbantlik, At, essek, katir gibi binek ve hizmet hayvanlarinin toynaklarina koruma amaciyla nal cakma zanaatina nalbantlik denir Nallar hayvanin toynagina “nal tokmagidenen tahta tokmaklar ya da nallama adi verilen ozel cekicle cakilirGecmiste ulasim, tasimacilik ve cesitli hizmetlerde hayvanlarin yaygin olarak kullanilmasi nedeniyle, nalbantlik 20yuzyilin ilk yarisina kadar onemini koruduOsmanli ordusunda nalbant ihtiyacini karsilamak uzere,bir Askeri Baytar Mektebi ’nin kuruldugu biliniyor
,,
Esanscilik, iki kapakli dort tarafi cam bir kutu icine yerlestirilmis kucuk siselerde esans satma isidirEsancilar genellikle koy, kasaba ve sehirlerin pazar yerlerinde, kahvehane, lokanta gibi toplu yasama mekanlarinda dolasir; belli ucret karsiliginda bir miktar esansi bir enjektor araciliyla musterilerin uzerine puskurturlerdi Esansciligin dev bir sektore donustugu gunumuzde, eski tip esanslara ve esanscilara cok cok az rastlanmaktadir
,,
Semer Beygir,katir,esek gibi hayvanlarin sirtina yuk baglamak bazende binmek icin kullanilan, agac bir iskeletin sazla doldurulmus “yataktan olusan ustlugudur Semer genellikle agac, cuval ve sazdan yapilirYuk baglamak ve binek hayvanina rahat binmek icin kullanilir Semerler boyunlu ve catal semer olarak ikiye ayrilir Ilk kez Araplar ve Iranlilar tarafindan kullanildigi soylenir Turklere de onlardan gecmistir
,,
Kasikcilik, Anadolu ’da, ilk kasiga, Catalhoyuk ve Hacilar ’da rastlanmistir(MO 76 binyil) Kasiklar Anadolu ’da yapildiklari malzemeye gore adlandirilir Once topraktan yapilan kasiklar daha sonra tahtadan ve madenden yapilmaya baslandi Tahta kasiklar daha cok simsir, ardic, gurgen, mese, armut, karaagac, gibi agaclardan, metal kasiklar ,demir, bakir, pirinc, gumus ve altindan yapilir Anadolu ’da kasiklari ile unlu merkezler arasinda Konya, Akseki, Kas, Gedi, Gevye tarakli, Bolu, Kastamonu, Bergama, Bursa, Eskisehir, Anamur, Silifke ozellikle anilabilir
,,
Sedefkarlik , sedef uzerinde calisma, sedef kakma esya yapimidir Bu isi yapan ustalara da sedefkar denirdi Sedefkarlik Osmanlilar ’da onemli bir meslekti Ozellikle 16yy ’da kendine ozgu bir uslup kazanmisti Osmanli Sarayinda sedefkarlarin calistigi ozel atolyeler vardi Bunlar, tahtlardan saltanat kayiklarina kadar, padisahlarin pek cok esyasi uzerinde bu ince sanati uygulama imkani buluyorlardi Bugun onemini buyuk olcude kaybeden sedefkarlik konusunda Topkapi Sarayi ’nda sedef kakmali esyalarin restorasyonuyla ilgilenen bir bolum bulunmaktadir
,,
Hasirdan ya da sazdan orulerek yapilmis kulplu torbaya zembil denir Selcuklular ’in ve Osmanlilar ’in gunluk hayatinda zembil esyalarinin buyuk onemi vardi Sanayilesmenin gelismesiyle birlikte zembil esyalarin gunluk hayat icindeki onemi buyuk olcude kaybolmustur Bugun zembil esyalari, daha cok kentlerin varoslarinda ve kirsal kesimde uretilmekte ve kullanilmaktadir
,,
Urgancilik, urgan yapim ve satis isidirUrgan kenevir, keten, jut, pamuk gibi dogal liften yada poliamid, polyester gibi sentetik liften yapilr Insanlik tarihinde onemli bir yere sahip olan urgancilik mesleginin gecmisi Antikcaga kadar uzanmaktadir Sanayilesmenin gelismesi, sicim ve urganlarin mekanik olarak uretilmesiyle birlikte gunumuzde urgancilik meslegi, kaybolan meslekler arasina katilmistir
,,
TAS ISCILIGI, Yerlesik hayata gecmeleriyle birlikte Turklerin hayatinda tasin onemli bir yeri olmustur Selcuklular ’dan baslayarak Turkler, tasi sanatkarane bir sekilde islemeye, kemer ve nakis suslemeye buyuk onem vermislerdir Han, hamam ve kervansaraylarda, bugun bile hayranlikla izlenen benzersiz ornekler ortaya koymuslardir Gunumuzde hem tasin oneminin azalmasi hem de “sanatkar bakisin kaybolmasiyla birlikte tas isciligi de giderek azalmaktadir
,,
Comlekcilik Comlek,topraktan yapilan ve pisirilerek saglamlastirilan kap, tenceredirComlekcilik, Anadolu ’da cilalitas devrinden beri bilinmektedir Ozellikle Mersin, Catalhoyuk, Hacilar, kultepe ve Bogazkoy comlekleriyle unludur Gunumuzde bilinen en eski canak comlek ornekleri, Anadolu ’da catalhoyuk ’te ele gecen ve yaklasik 9000 yil onceye ait seramiklerdir 12yy ’da Ortadogu ’da islam canak comlekcileri sir maddesini kil hamuruyla karistirip saydam yumusak porselen yapimini denemislerdir
alıntı