Zamanlararasi özel Hukuk

Zamanlararasi özel Hukuk Zamanlararasi özel Hukuk Zamanlararası ihtilaflar bir ülkede yürürlükte olan hukukun zaman içerisinde değişmesi sonucunda eski ve yeni hukukular aralarında kullanım alanı açısından doğan ihtilaflardır Bu tür ihtilaflar iç maddi hukukun değiştirilmesi sonucunda doğabileceği gibi, milletlerarası özel hukuk kurallarının değişmesi ile de doğabilir Eski ve yeni hukuk düzenlerinin kullanım alanı yeni kanunun intikal hükümleri ile belirlenir5 Zamanlararası özel hukukta aynı ülke içerisinde birbirini müteakip yürürlüğe girmiş eski ve yeni hukuk düzenleri arasında kanunlar ihtilafı oluşmaktadır Birbirini müteakip yürürlüğe girmiş eski ve yeni hukuk düzenlerinden hangisinin uygulanacağını tespit eden kurallar zamanalararası (intertemporal) özel hukuku teşkil eder Laf konusu kurallar yasal ilişkiyi hükme bağlayacak eski veya yeni fiziksel hukuk kurallarını belirtirler Başka bir deyişle, ilişki ayrıca yeni hem de eski yabancı hukuk düzeni ile irtibatlı ise yeni yabancı hukukun mu yahut eski tanıdık olmayan hukukun mu uygulanması gerektiği zamanalararası hukuk kurallarına tarafından saptama edilecektir6 id Zamanlararası ihtilaf, MÖHUK dahil her türlü kanun için laf konusu olabilir ve yürürlük hükümleri ile giderilir Örneğin, MÖHUK m 47'de kanunun yayımından altı ay daha sonra yürürlüğe gireceğini belirleyen hüküm bu çeşitlilik ihtilafları çözme amacını taşımaktadır Kanunlar ihtilafı kuralının atıf yaptığı hukukta da zamanlararası kanunlar ihtilafı çıkabilir Bu sorunun çözümünde söz konusu kanunlardaki yürürlük hükümleri nazara alınır7 Uluslararası özel hukukta bağlama kurallarının bir kısmında bağlama sebebi belirlenmiş bir zamana kadar saptama edilmiştir Buna değişmeyen statü veya değişmez statü adı verilir Lakin bazen devamlı yasal ilişkilerde bağlama sebebi yurttaşlık, ikametgah, mutad yerleşim ya da şeyin bulunduğu yer olabilir ve kuralda hangi anın başlıca alınacağı sabit ülkü getirilmemiş olabilir Buna da akıcı statü adı verilir8 Devletler özel hukukunun bağlama noktaları başlıca değişkendir Mesela, taşınır mallar üzerindeki sahiplik hakkı ve öteki ayni haklar malların bulunduğu yer hukukuna tabidir Mallar bir ülkeden diğerine geçirilmesi halinde yeni bir hukuka alt olacaklardır Devletler özel hukukunun bu cins statü değişiklikleri (conflict mobile) de zamana emrindeki çözümleri gerektirmektedir9 Bir ülkede yürürlükte olan milletlerarası özel hukuk kurallarının değişmesi halinde; mesela, nafaka borçlunun milli hukukuna bağlayan kanunlar ihtilafı kuralı değiştirilerek yerine alacaklının milli hukukunun yetkisi kabul edildiği, yeni bağlama kuralının hangi tarihten sonraki ilişkilerde uygulanacağı sorunu zamanlararası hususi hukuk kuralları ile çözülür Bu konuda intikal hükümlerinin bulunmaması halinde sorun kanunların geçmişe etkin olamayacağı hakkındaki genel hukuk kuralına alt olarak çözümlenmelidir Mesela, eşlerin farklı vatandaşlıkta olmaları halinde boşanmayı kocanın ulusal hukukuna yan tutan kural değiştirilerek, karşılıklı ikametgah hukukunun yetkisi kabul edildiğinde eski kanuna kadar elde edilen boşanmalar gizli tutulduğu gibi, yeni kanun yürürlüğe girdikten sonra çözülmüş boşanma davalarına uygulanacaktır Taraflar arasında önceki hukuka göre tesis edilmiş olan hukuki statüden doğan ilişkiler yeni hukuka tabidir Örneğin, kocanın karısına aleyhinde nafaka borcu uyuşmazlığın çıktığı anda yürürlükte olan hukuka tabidir10 Kanunlar ihtilafı kuralı uyarınca yetkili olan tanıdık olmayan hukukun da vakit içerisinde değişikliğe uğraması mümkündür Örneğin, Türk mahkemesinde çözülmüş olan bir babalık davasında Alman hukuku yetkili ise ve o tarihte Alman nesep hukuku değişikliğe uğramışsa, eski ve yeni hukuktan hangisinin uygulanacağı da yeni kanunun intikal hükümlerine yan olacaktır11​