Zararlı Cemiyetler ve Çalışmaları

Mondros Mütarekesinin memlekette yaptığı kaos oldukça acı bir şekilde kendini hissettirmekteydi Silahlar toplanmış, tahliye dolayısı ile, ancak düzeni sağlayacak küçük kadrolu birlikler bırakılmıştı Halk ne olacağını hemen şimdi bilmiyordu Memleket bu durumda iken,Türkler aleyhine çalışan birtakım zararlı cemiyetler kurulmağa başlandı

AAzınlıkların Çalışmaları:

Uzun yüzyıllar Türk toplumu içinde özgürlük ve sıcacık yaşamış olan azınlıklar, yer yer rahat cemiyetle kurmuşlardı Bunların gayesi asayişi bozarak, mütarekenin 7'nci maddesinin uygulanması için bahaneler yaratıp hak galip gelmek ve Avrupa Devletlerinin müdahalelerini sağlayarak yurdumuzun değişik bölgelerini zahmetsizce işgal etmekti

aMavri Mira Cemiyeti: İstanbul Rum Patrikhanesinde kurulan Mavri Mira CemiyetiYunan Hükümetinden destek görüyordu Vazifesi, muhtelif illerde çeteler ayarlamak, Yunanlılar lehine mitingler ve propagandalar yapmaktı Bu cemiyet özellikle İstanbul, Marmara havzası ve Trakya'da faaliyette bulunuyordu Buradaki Rumlara silah dağıttı Yunan Kızılhaçı, Resmi Göçmenler Cemiyeti ve Rum okullarındaki izci teşkilatı Mavri Mira Cemiyetinin emrinde çalışıyordu

bPontus Rum Cemiyeti: Bu cemiyet Mavri Mira Cemiyeti kadar korunuyordu Pontus Rum Cemiyeti Samsun merkez elde etmek üzere İnebolu'dan, Batum'a kadar uzanan sahada bir Rum Pontus Devleti kurmağa çalışıyordu Etniki Eterya Cemiyetinin devamıdır

cHınçak Komitası: Türkiye'deki Ermeniler de, bunlarla birlik olarak çalıştılar Etkinlik halinde bulunan Ermeni Cemiyeti Hınçak Komitasıidi Bu cemiyetin gayesi Doğu Anadolu'da kurulacak olan Ermenistan için etraf hazırlamaktı Ermeni Patriği Zaven Efendi, Mavri Mira Cemiyeti ile bütün bir akıl ve işbirliği halinde çalışıyordu İstanbul'daki Yahudilerin de farklı bir cemiyeti vardı

dMakabi ve Evlilik Yüzüğü İsrailit Cemiyetleri: Rumlarla işbirliği içinde olmuşlardır İstanbulda faaliyette bulunmuştur


BYıkıcı ve Bölücü Nitelikteki Cemiyetler

aKürt Teali Cemiyeti: Birinci Dünya Savaşından sonra İtilaf devletleri Osmanlı İmparatorluğunu doğru çökertmek için çalışıyorlardı bu arada diğer taraftan Osmanlı ülkesinde yaşamış bir Kürt milletinin varlığından söz edilmekte ve Doğu Anadolu'da bunun geniş bir propagandası yapılmakta idi Mondros Mütarekesinden daha sonra merkezi İstanbul'da olan bir Kürt Teali Cemiyeti kurulmuştu Bu cemiyet İstanbul'u işgal eden İtilaf kuvvetlerinden destek görmekte idi Amacı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde ayrı bir Kürt devleti kurmaktı Bitlis, Elazığ, Diyarbakır'da şubeler açmıştı Ama bu
bölgedeki vatansever halkın şiddetli tepkisi yüzünden olumlu bir sonuç vermemiştir

bTealii İslam Cemiyeti: Merkezi İstanbul'da olan zararlı cemiyetlerden biri de Tealii İslam Cemiyeti idi Bu cemiyet İstanbul medreseleri öğretim üyeleri tarafından kurulmuştur Osmanlı Devletini baskı yolu ile kurtarmak umudunu yitirmiş kimselerin kurduğu bu cemiyetin gayesi, halkın gözünde değerini kaybeden padişah ve hilafet makamının değerini, dini, ilmi, sosyal ve ahlaki örgütleme ile kurtarmaktı

Saltanatçı ve hilafetçi bir siyaset güttüğünden Anadolu'daki milli harekete karşı idi Bu cemiyet yalnız Konya ve civarında şubeler açtı Bu cemiyet de olumlu bir sonuç alamadan kapanmıştır

cİngiliz Muhipleri Cemiyeti: Bu, kurtuluşu İngiltere'ye bağlanmakta bulunan kimselerin kurduğu bir cemiyettir Padişah, Güvey Ferit ve ileri gelen devlet adamları bu cemiyete girmişlerdi Sergüzeştçi ve şüpheli bir kişilik olan İngiliz rahibi Fru (Frow) bu cemiyetin manevi başkanlığını yapmakta idi

d Bağımsızlık ve İtilaf Fıkrası: Osmanlıcı bir yaklaşımla öbür görüşler üzerinde etkin olmuş ve dönemin gelişmelerini yönlendirmiştir D Feritin yönetiminde Kuvayi Milliyeye karşı çalışmalarda bulunmuştur Devleti İngilizlerin yardımıyla kurtarmayı düşünüyordu
eWilson Prensipleri Cemiyeti: ABD himayesinde Osmanlı Devletinin kurtulacağını savunuyorlardı Kurucuları aralarında Halide Edip,Refik Halid gibi kişiler aza idi Oysa Milli Çaba ilerledikçe bu kişiler de Anadoluya katıldılar

CMilli Cemiyetler:

İstanbul Hükümeti, Türk davasını ele alıp yürütecek durumda değildi Tüm bu felaketlere karşı pervasız, duygusuz bir seyirci durumunda kalmıştı Bu şartlar aşağı örgütsüz, başsız Türk Milleti, kurtuluş görevinin kendisine düştüğünü anladı, bizzat çalışmağa karar verdi Yurtsever Türk evlatları yer yer ulusal duygulara dayanan cemiyetler kurdular:

a)Trakya Müdafaai Hukuk Cemiyeti: Edirne ve dolaylarında kurulmuştu Cemiyet, Osmanlı Devleti yıkıldığı takdirde, Trakya ve Batı Trakya'daki Türkleri bir tamamiyle kurtarmak için çalışıyordu

bDoğu Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti: Bu cemiyet ilk defa Mondros Mütarekesinden sonradan İstanbul'da kurulmuştu Daha Sonra Doğu vilayetlerinde ve şubeler açmıştı Cemiyetin kuruluş sebebi, Doğu illerimizin Ermenilere verilmesine engel olmaktı Bunun için de şu üç nokta üstünde çalışacaktı: *