Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Ülke gündemini uzun bir mühlet meşgul eden zincir marketler hakkındaki tartışmalar, geçtiğimiz hafta Rekabet Kurumu’nun tarihi kararıyla yeni bir boyuta taşınmıştı. Marketlere yönelik açtığı soruşturmayı tamamlayan kurum, 5 zincir market ile 1 tedarikçiye toplam 2,6 milyar TL idari para cezası kesmişti. Rekabet Kurumu’nun ceza kestiği marketlerin neredeyse hepsi karara itiraz edeceklerini açıklamıştı.
Bugün açıklama yapan Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle’yse marketlere kesilen cezanın akabinde kimi tartışmaları açıklığa kavuşturmak için bir açıklama yaptı. Küle, cezanın marketlerdeki fahiş fiyatlar nedeniyle verilmediğini, ‘kartelleşme’ nedeniyle verildiğini tabir etti. Bununla birlikte soruşturmanın yaklaşık 19 ay evvel, 31 Mart 2020’de ön araştırma kararıyla başlatıldığını açıkladı.
Ceza, fahiş fiyatlar nedeniyle verilmedi:
Küle’nin açıklamasına nazaran Rekabet Kurumu, 7 Mayıs 2020’de ön araştırma raporunu görüşerek 30 teşebbüs hakkında soruşturma kararı verdi. Yaklaşık bir yılda hazırlanan soruşturma raporunun 31 Mart 2021’de tamamlandığını belirtti. Akabinde zincir marketlere verilen cezanın bugünün konusu olmadığını açıkladı. Küle’nin açıklaması şu haldeydi:
“Yani aslında karardan tam 7 ay evvel, bugün karara husus olan ihlal tespitlerinin yer aldığı rapor taraflarla paylaşılmıştır. Husus bugünün konusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz üzere kesin karar 28 Ekim'de alınmıştır. Soruşturma sürecinde sav konusu aksiyonlarla ilgili olarak taraflardan üç yazılı, bir kelamlı olmak üzere toplam 4 savunma alınmıştır. Kanunun öngördüğü metodu süreçlerin tamamlanması sonucu alınan sonuncu karar, yaklaşık 19 aylık bir vakit dilimini kapsayan inceleme sonucunda verilmiştir.”
Küle, kamuoyunda daima fahiş fiyat konusunun da gündemde olduğunu belirterek son cezanın münasebetini açık bir biçimde tabir etti:
“Bu mevzuya açıklık getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu tarafından yapılan tespitlere nazaran, ihlal konusu davranışlar nedeniyle fiyatların tüketici aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların 'fahiş' olup olmadığına dair bir kıymetlendirme, vurgu ya da fiyatların düzeyine bağlanmış rastgele bir sonuç bulunmamaktadır. Soruşturmada rekabet hukukunda fahiş ya da çok fiyat olarak geçen bir ihlal çeşidi incelenmemiştir. Hakikaten bu ihlal tipi kanunumuzda 6'ncı hususundaki hâkim durumun berbata kullanılması kapsamında bir ihlaldir. Meğer mevcut soruşturma, kanunun 4'üncü hususu çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş fiyat ya da fiyatların düzeyi değil, bu fiyatların rakipler ortasında direkt yahut dolaylı temaslar yoluyla sağlanan koordinasyon/eşgüdüm sonucunda belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır.”
5 market piyasayı organize etmiş:
Küle, ceza verilen 5 market ortasında direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının uyumunu sağlandığının görüldüğünü, elde edilen dokümanlarda ‘piyasanın organize edildiği’, ‘artırılan fiyatların rakiplerle eş vakitli raflara yansıtılacağı’ tarafında ve misal nitelikte pek çok söz bulunduğunu açıkladı. Bununla birlikte,
- geleceğe dönük fiyatlar,
- fiyat artış tarihleri,
- dönemsel kampanyalar ve indirimler
Kartel, Anayasa’ya nazaran kabahat:
Küle, Anayasa’da devletin fiili ve muahede sonucu doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin açıkça karara bağlandığına dikkat çekti. Bununla birlikte bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a nazaran de hukuka muhalif ve yasak olduğunu söz etti.
Tüm tespit ve kanıtlar, gerekçeli kararda paylaşılacak:
Küle, bugünlerde basına yansıyan görüşlerin varsayımlara dayandığını tabir ederek gerekçeli kararı internet sitelerinde herkesin erişimine açık olarak yayınlayacaklarını açıkladı. Gerekçeli kararla birlikte tüm tespit ve kanıtlara yer vereceklerini de tabir etti.
Tedarikçilere yönelik farklı soruşturma yürütülüyor:
Geçtiğimiz hafta 1 tedarikçiye ceza kesilmesi hakkında konuşan Küle, soruşturmanın 30 teşebbüs hakkında yürütüldüğünü fakat sırf 5 market ve 1 tedarikçi firma hakkında somut kanıtlar elde ettiklerini açıkladı. Küle, marketlere verilen cezada geçen evrakların yalnızca bir tedarikçiye yönelik evraklar olmadığını, misal bir ihlal cinsine yönelik bir hareket içinde bulunduğu kuşkusuyla 14 tedarikçiye yönelik 21 Nisan 2021’de alınan kararla soruşturmanın başlatıldığını açıkladı.
Para cezaları nasıl belirleniyor?
Küle, tedarikçilere ve marketlere verilen para cezalarının nasıl kararlaştırıldığını şu halde açıkladı:
“Ceza ölçüsüne gelecek olursak bu bahiste yürürlükte olan bir Ceza Yönetmeliği'miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üzerinden bu yönetmeliğe nazaran belirliyoruz. Kartel ağır bir ihlaldir ve ceza oranları yüzde 2 ila yüzde 4 ortasında belirlenir. İhlalin müddeti bir yıldan fazla ise bu oran yarım kat, 5 yıldan fazla ise bir kat artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin ciro içindeki hissesinin çok düşük olması da indirim sebebidir. Her şey yordamına uygun formda yapılmıştır. Yakın tarihte birebir pazarda, tıpkı tıpta ihlalin tespit edildiği öteki kimi rekabet otoriteleri tarafından yüzde 3'ten yüzde 7'ye kadar para cezası uygulanmıştır.”
