Abdülhalık Gucdüvani Hazretleri

Ziyaretçiler için gizlenmiş link , görmek için Giriş yap veya üye ol.

). Gucdüvânî’nin asıl önemi, Hâcegân silsilesini kurmanın da ötesinde ruhaniyet âleminde Hâce Bahâeddin Nakşibend’e zikr-i hafîyi telkin etmiş olmasıdır.

Eserleri. 1. Risâle-i Ṣâḥibiyye. Yûsuf el-Hemedânî’nin menkıbelerini anlatan ve kendi hayatına dair bilgiler veren eser Saîd-i Nefîsî tarafından yayımlanmıştır (Ferheng-i Îrân-zemîn, I/1 içinde, s. 70-101). Harîrîzâde’nin Tibyân’ında da (I, vr. 379a-389b) yer alan eserin bir özetini Îrec Efşâr neşretmiştir (Ḳandiyye, s. 6-16).

2. Veṣâyâ (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3702/5). Gucdüvânî, kısa bir âdâb risâlesi mahiyetindeki bu eserini halifelerinden Hâce Evliyâ-yı Kebîr için kaleme almıştır. Risâlede cahil sûfîlerden kaçınmak, şeriat ve sünnetten ayrılmamak, hâkimlerden uzak kalmak, mümkün mertebe evlilikten kaçınmak, hankahta oturmamak, semâ ile fazla meşgul olmamak gibi öğütler verilmektedir. Buhara’ya iltica eden İranlı Şâfiî âlimi Fazlullah b. Rûzbihân, Gucdüvân şehrinin 918’de (1512) bir Safevî muhasarasından Gucdüvânî’nin ruhaniyeti sayesinde kurtulduğu inancıyla Veṣâyâ’sına bir şerh yazmıştır (Süleymaniye Ktp., Yahyâ Tevfik, nr. 1500, vr. 83a-102b).


BİBLİYOGRAFYA
Abdülhâliḳ-ı Gucdüvânî, Veṣâyâ, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 3702/5.

a.mlf., Risâle-i Ṣâḥibiyye (nşr. Saîd-i Nefîsî, Ferheng-i Îrân-zemîn, I/1 içinde), Tahran 1332 hş./1953, s. 71-101.

Maḳāmât-ı ʿAbdülḫâliḳ Ġucdüvânî ve ʿÂrif Rîvgerî (a.e. içinde), s. 1-18 (daha sağlam bir metni için bk. British Museum, Add, nr. 26294, vr. 1b-19b).

Buhârî, “Aḥkâm”, 21.

Muhammed Pârsâ, Faṣlü’l-ḫiṭâb, Taşkent 1331/1913, s. 518-520; a.e. (trc. Ali Hüsrevoğlu), İstanbul 1989, s. 598-600.

Câmî, Nefeḥât (nşr. Mahmûd-ı Âbidî), Tahran 1370 hş./1991, s. 383-384.

Lâmiî, Nefehât Tercümesi, s. 411-413.

Fahreddin Safî, Reşeḥât-ı ʿAynü’l-ḥayât (nşr. Ali Asgar Muîniyân), Tahran 2536 şş./1977, I, 34-53.

Reşehât Tercümesi, s. 30, 78-83.

Fazlullah b. Rûzbihân, Şerḥ-i Veṣâyâ, Süleymaniye Ktp., Yahyâ Tevfik, nr. 1500, vr. 83a-102b.

Muînülfukarâ, Târîḫ-i Mollazâde (nşr. Ahmed Gülçîn-i Meânî), Tahran 1339 hş./1960, s. 46-47.

Muhammed-i Kazvînî, Silsilenâme-i Ḫâcegân-ı Naḳşbend, Bibliothèque Nationale, Supplément Persan, nr. 1418, vr. 8a-9a.

Gulâm Server Lâhûrî, Ḫazînetü’l-aṣfiyâʾ, Leknev 1868, I, 530-534.

Harîrîzâde, Tibyân, I, vr. 378b-389b.

Ḳandiyye (nşr. Îrec Efşâr), Tahran 1367 hş./1968, s. 6-16.

W. Madelung, Religious Trends in Early Islamic Iran, New York 1988, s. 49-51.

a.mlf., “Yūsuf al-Hamadānī and the Naqšbandiyya”, Quaderni di Studi Arabi, sy. 5-6, Venezia 1988, s. 499-509.

F. Meier, Zwei Abhandlungen über die Naqšbandiyya, Stuttgart 1994, s. 25.

Kasım Kufralı, “Gucduvânî”, İA, IV, 820-821.

S. Naficy, “G̲h̲ud̲j̲duwānī”, EI2 (İng.), II, 1077-1078.

K. A. Nizami, “ʿAbd-al-Ḳāleq Ḡoǰdovānī”, EIr., I, 120-121.