Afganistan

Afganistan Afganistan Coğrafi Verileri Konum: Güney Asya'da, Pakistan'ın kuzey batısında, İran'ın doğusunda yer almaktadır Coğrafi konumu: 33 00 Kuzey enlemi, 65 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Asya Yüzölçümü: toplam: 647,500 km²; kara: 647,500 km²; su: 0 km² Sınırları: toplam: 5,529 km Hudut komşuları: kuzeydoğuda Çin 76 km, batıda İran 936 km, doğu ve güneyde Pakistan 2,430 km, kuzeyde Tacikistan 1,206 km, kuzeyde Türkmenistan 744 km, kuzeyde Özbekistan 137 km Sahil şeridi: 0 km (kara ile cepheli) Sahip olduğu denizler: yok (kara ile taraflı) İklimi: Sert bir bozkır iklimi hakimdir; kışları soğuk, yazları sıcak geçer Arazi yapısı: Kuzeydoğu ve güneyde zorlu dağlık arazilere ve ovalara sahiptir Kuzey doğusunu Hindu Kuş dağları kaplar Ayrıca güneyde Süleyman, kuzeyde Bendi Türkistan dağları mevcuttur Güney bati bölgeleri geniş çöllerle kaplıdır Deniz seviyesinden yüksekliği: en hain noktası: Amu Darya 258 m; en yüksek noktası: Nowshak 7,485 m Doğal kaynakları: doğal gaz, petrol, kömür, bakır, krom, kükürt, kurşun, çinko, demir, berilyum, yakut, tuz, değerli taşlar Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %123 otlaklar: %46 ağaçlık arazi: %3 öteki: %39 (2003 verileri) Sulanan arazi: 27200 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Hindu Kuş dağları bölgesinde depremler; su baskınları; kuraklıklar Akarsuları: En önemli akarsuyu Hilmend'dir Amuderya, Kokça, Kunduz ve Kâbil adlı akarsuları bulunmaktadır Bunların haricen küçüklü büyüklü fazla sayıda akarsuyu mevcuttur Coğrafi anekdot: Kara ile taraflı Nüfus Bilgileri Nüfus: 31,056,997 (2006 Temmuz ayı tahmini) Yaş yapısı: 014 yaşlarda: %446 (erkek 7,095,117kadın 6,763,759) 1564 yaşlarda: %529 (erkek 8,436,716bayan 8,008,463) 65 yaş ve üstünde: %24 (erkek 366,642bayan 386,300) (2006 tahmini) Nüfus artma oranı: %267 (2006 tahmini) not: Bu oran İran mültecilerini de kapsar Sığınmacı sayısı: 2306 sığınmacı1,000 nüfus (2004 tahmini) Cinsiyet oranı: doğumlarda: 105 erkekkadın 15 yaş altı: 105 erkekkadın 1564 yaşlarında: 105 erkekkadın 65 yaş ve üzeri: 095 erkekbayan toplam nüfusta: 105 erkekbayan (2006 tahmini) Bebek vefat oranı: 16023 vefat1,000 doğan bebek (2006 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 4334 yıl erkeklerde: 4316 sene kadınlarda: 4353 sene (2006 tahmini) Sıradan çocuk sayısı: 669 çocuk1 kadın (2006 tahmini) HIVAIDS hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001(2001 verileri) Millet: Afgan Nüfusun etnik dağılımı: Pestunlar %42, Tacikler %27, Hazaralar %9, küçük ırksa unsurlar (Aymaklar, Türkmenler, Beluciler ve diğerleri) %13, Özbekler %9 Dinler: Sünni Müslümanlar %80, Şii Müslümanlar %19, diğerleri %1 Dil: Resmi dil Pestuca ve Tacikçedir Nüfusun %35 i Pestuca, %50 si Farisice (Dari), %11 i Özbekce ve Türkmence, %4 ü Belucice ve Pasice) ve diğer azınlıkların dillerinde konuşmaktadır Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler toplam nüfus: %36 erkeklerin: %51 kadınların: %21 (1999 tahmini) Yönetimi Ülke adı: Resmi bütün adı: Afganistan İslam Cumhuriyeti kısa şekli : Afganistan Yerel bütün adı: Jomhuriye Eslamiye Afghanestan yerel kısa şekli: Afganestan eski adı: Afganistan Cumhuriyeti ingilizce: Islamic Republic of Afghanistan Yönetim şekli: İslam Cumhuriyeti Başkent: Kabil Yönetimle Ilgili bölümler: 34 il; Badakhshan, Badghis, Baghlan, Balkh, Bamian, Daykondi, Farah, Faryab, Ghazni, Ghowr, Helmand, Herat, Jowzjan, Kabil, Kandahar, Kapisa, Khowst, Konar, Kondoz, Laghman, Lowgar, Nangarhar, Nimruz, Nurestan, Oruzgan, Paktia, Paktika, Panhir, Parvan, Samangan, Sare Pol, Takhar, Vardak, Zabol Hür günü: 19 Ağustos 1919 Milli bayram: Kurtuluş günü, 19 Ağustos (1919) Tüzük: 16 Ocak 2004 Hukuk sistemi: İslam hukuku Üye olduğu milletlerarası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Yeniden Yapılanma Bankası), CP, ECO (Hesaplı İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Hesaplı ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Milletlerarası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Milletlerarası Yeniden Yapılanma Birliği), IDB (İslam Yeniden Yapılanma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Milletlerarası Finansman Kurumu), IFRCS (Milletlerarası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Alıştırma Örgütü), IMF (Milletlerarası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşik Milletler), UNCTAD (Birleşik Milletler Ticaret ve Yeniden Yapılanma Konferansı), UNESCO (EğitimBilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya Işçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü) Idareli Göstergeler Ekonomiye genel gösterme: Afganistan kara il çevrili bir ülkedir, ekonomisi tarıma ve hayvancılığa (koyun ve keçi yetiştirmeye) bağlıdır Iş gücü: 15 milyon (2004 verileri) Sektörlere tarafından işgücü dağılımı: tarım %80, endüstri %10, hizmet %10 (2004 verileri) Endüstri: Minik çapta dokuma, sabun, mobilya, ayakkabı, gübre, çimento; el işi halılar; doğal gaz, yağ, kömür, bakır işletmeleri Elektrik üretimi: 905 milyon kWh (2003 tahmini) Elektrik tüketimi: 1042 milyar kWh (2003 tahmini) Elektrik ihracatı: 0 kWh (2001 tahmini) Elektrik ithalatı: 200 milyon kWh (2003) Tarım ve hayvancılık ürünleri: haşhaş, buğday, meyveler, fındık; yün, cilt İhracat tutarı: 471 milyon$ (2005 verileri) İhracat ürünleri: haşhaş, meyve ve fındık, el yapımı halılar, yün, pamuk, cilt, değerli taş ve mücevherler İhracat ortakları: Pakistan, İran, Almanya, Hindistan, Birleşmiş Krallıklar, Belçika, Lüksemburg, Çek Cumhuriyeti İthalat tutarı: $387 milyar (2005 verileri) İthalat ürünleri: Tanıdık Olmayan sermaye, yiyecek ve petrol ürünleri, cok sayıda tüketim malı İthalat ortakları: Pakistan, İran, Japonya, Singapur, Hindistan, Güney Kore, Almanya Dış borç tutarı: 8 milyar $ (2004 verileri) Para birimi: afgani (AFA) Para birimi kodu: AFA Mali yıl: 21 Mart 20 Mart Irtibat Bilgileri Kullanılan telefon hatları: 100000 (2005) Telefon kodu: 93 Radyo yayın istasyonları: AM 21 (6 sı pasif durumda; Kabil radrosu etkin olanıdır), FM 23, kısa dalga 1 (diller Peştuca, Darice, Urduca ve İngilizce) (2003) Radyolar: 167,000 (1999) Televizyon yayını yapan istasyonlar: azami 10 (Kabil'in bir merkezi devlet televizyon şebekesi ve 30 ilde yayın yapan dokuz bölgesel istasyon) (1998) Televizyonlar: 100,000 (1999) Internet kısaltması: af Internet servis sağlayıcıları: 22 (2006 verileri) Ulaşım ve Nakliyecilik Demiryolları: toplam: 246 km Karayolları: toplam: 34,789 km asfalt: 8,231 km asfalt olmayan: 26,558 km (2006 tahmini) Su yolları: 1,200 km (2005) Boru hatları: gaz 466 km (2006) Limanları: Keyrabad, Shir Khan Hava alanları: 46 (2006 tahmini) Helikopter alanları: 9 (2006 tahmini)