Akciğer Amfizemi

Akciğer Amfizemi hastalığı
Akciğer Amfizemi teşhis ve tedavisi
Solunum yetmezliğine yol açan en yaygın kronik akciğer hastalıklarından biridir

Amfizem, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveol) gerilip genişlemesiyle beliren bir hastalıktır Bu genişleme hava keseciklerini birbirinden ayıran ince duvarların yırtılmasına ve dolayısıyla akciğerlerde elastikiyet kaybına yol açar Sonuçta akciğerlere hava girişi ve hava keseciklerinde kan gazları (oksijenkarbon dioksit) dengesi bozulur İlerlemiş amfizem olgularında akciğerler genişlemiş, solmuş ve kurumuştur Esneklikleri kalmadığından bir yastık gibidirler Göğüs kafesi açıldığında, akciğerler sönmez, çünkü elastikiyet kaybı sebebiyle içlerinde hava kalır

Nedenleri

Akciğer amfizemi kronik bronşit, astım, akciğer veremi gibi hastalıklar sonucunda gelişebilir Bilhassa ileri yaşlarda, akciğerlerde yaygın bağdoku artışı esnekliğin yitirilmesine ve amfizeme yol açabilir Birçok araştırma amfizeme ırsi bir yatkınlık olabileceğini göstermiştir Fakat bu hastalığın bilinen en kayda değer nedeni sigara alışkanlığıdır Amfizem oluşumuna yol açan esas etkenler şunlardır: Minik bronş dallarının tıkanması sonucunda içerideki havanın dışarı atılamaması, hava keseciklerinin fazla gerilmesiyle akciğer esnekliğinin yitirilmesi, keseciklerde biriken hava kabarcıklarının etkisiyle kesecikler arası duvarların yırtılması, hava keseciklerinde kanın oksijen alabilmesi için zorunlu yüzeyin azalması ve dolaşım direncinin artmasıyla akciğer damarlarında lezyonlar oluşması Son olarak değinilen etmen, uzun erimde solunum yetmezliğine yol açarak sağ kalbin yükünü artırır ve yürek yetmezliğine niçin olur Kronik amfizemde solgun alırken göğüs aralıksız genişler Akciğerler fazla gerilmiştir Solgun verdikten sonradan akciğerlerde kalan hava miktarı artmış, engebeli solgun alıp vermede akciğere girip Çıkan hava miktarı azalmıştır

Belirtileri

Rahatsızlık gürültüsüz ilerler ve oysa ileri evrelerinde bulgu verir Birincil belirti nefes darlığıdır; ilk olarak hareket sırasında, fakat daha sonra dinlenirken de gözlenir

İleri evrelerde solunum yüzeyselleşir Benzi Atmış alınırken göğüs kafesini genişleten hareket fakat yardımcı solunum kaslarıyla yapılabilir Buna dikinesolunum denir, çünkü benzi atmış alırken göğsün enine çapı artmaz, dikine bir hareket görülür Benzi Atmış alma kısa, verme ise uzun sürer Nefes darlığının yanında ara sıra az miktarda koyu kıvamlı balgamlı öksürük görülür Amfizeme kronik bronşit eklenmişse balgam daha çok ve irinlidir Hastanın tipik bir dış görünüşü vardır: Göğüs kafesinin önarka çapı genişlemiş, fıçı göğüsdenen inşa gelişmiştir Köprücükkemikleri üzerindeki çukur bölgeler akciğer tepesinin genişlemesiyle kabarık görünür Cilt ve mukozalar mavimsi bir renk alır Morarma cilt ve mukozaların altındaki kılcal damarlarda iyi oksijenlenmemiş hemoglobin bulunmasına bağlıdır Dokuların beceriksiz oksijenlenmesi genel bir düşkünlüğe, iştah ve kilo kaybına yol açar

Araştırmalar

Sağlıklı bir insanın derin bitik alıp bunu şipşak dışarı vermesi istendiğinde, alınan havanın yüzde 80 i birincil saniyede dışarı atılabilir Amfizemde ise bronş tıkanması ve eksilen esneklik sonucunda dışarı atılabilen hava miktarı büyük ölçüde azalmıştır Amfizem tanısında solunum işlevindeki bozukluğu belirlemeye karşın testler büyük siklet taşır Solunum fizyopatolojisi laboratuvarlarında yapılan bu testler kronik amfizem tanısını kesinleştirir

Çare

Geçmişte kısıtlı olan çare olanakları günümüzde kayda değer ölçüde gelişmiştir

Tedavinin bir bölümü solunum eğitiminden oluşur Solunumda her yerde eğitim hastanın yakınmalarını azaltır; böylece herzamanki ve üretken bir yaşama hazırlanmasını sağlar Her Tarafta eğitimin amacı karın kasları ve diyafram yoluyla solunumun veriminin artırılmasıdır Burada başarıya dışarı giden yol, sağlık görevlilerinin yetenekli, hastaların da kararlı ve sabırlı olmasından geçer Tedavinin temeli soluk alıp verme alıştırmalarıdır Hastanın dudakları kapalıyken veya ıslık çalar gibi soluması, böylece tezgâhtar solunum kaslarını geliştirmesi sağlanır Soluma alıştırmaları 15° eğimli bir yüzeyde, ayaklar yukarıda yapıldığında iç organlar diyaframı göğüs kafesine dürüst iter ve kasılmaların etkisi artar

Hap tedavisinde bronş duvarına yapışan balgamın çıkarılmasını kolaylaştıran maddeler ve bronş kasılmalarını gevşeten maddeler kullanılır Keza bol değişken alınması ve buhar tedavisi de yararlıdır Bu tedavilere tatmin edici cevap alınamazsa tabi etkilerine uyarı edilerek kortikosteroitlere başvurulur Bu gruptan beklometazonadlı ilaç burun spreyi şeklinde kullanılır Bu yoldan verildiğinde genel dolaşıma karışması bir ölçüde önlendiğinden beklometazon en düşük bağlı tesir belirten kortizonlu ilaç olarak bilinir ve kortikosteroit tedavisi gerektiren olgularda genel olarak yeğlenir Burun spreyi 24 saatte 24 defa kullanılır Akciğer amfizemine eklenerek solunum güçlüğünü artıran bronşit gibi iltihaplı hastalıklarda antibiyotik tedavisi gereklidir

Korunma

Amfizemi hazırlayıcı değişik etkenler vardır Yapısal (ırsi) yatkınlık da hastalığın ortaya çıkmasında önemli rol oynar Örneğin, aynı sağlıksız iş koşullarında, tozların ve solunum yollarına zararlı gazların bulunduğu ortamlarda çalışan bronşitli hastaların yalnız bir bölümünde amfizem gelişir Alınacak birincil tedbir bronş iltihabına neden olabilecek soğuk ve ıslak ortamlardan kaçınmaktır Solunum yollarını aralıksız yoran sırça üflemeciliği, nefesli çalgı araklamak gibi meslekler de amfizem tehlikesi yaratabilir Solunum sistemini ilgilendiren soğuk algınlığı gibi en basmakalıp enfeksiyonlar bile önemsenerek zamanında tedavi edilmelidir Astım hastalarının ahenkli tedavi görmeleri gerekir Astım nöbetlerini başlatan etkenler belirlenmeli, hastalık tedaviyle denetleme altında tutulamazsa hastanın yaşadığı çevreyi değiştirmesi önerilmelidir Deniz düzeyi ve 1500 m üzerindeki dağ iklimleri alerji etkenlerinin azlığı nedeniyle bu hastalara daha uygundur Fazla miktarda toz ve akciğere zararlı gazlar içeren ortamlarda çalışanlar, amfizem belirtileri ortaya çıkar çıkmaz iş değiştirmelidirler

Özel Baskı *