Aktinik keratoz

Aktinik keratoz, ultraviyole radyasyona maruz kalma sonucu deride anormal deri hücrelerinin gelişimidir. Bu durum prekanseröz (kanser öncesi) olarak kıymetlendirilir. Aktinik keratoz, derinin bölgesel bağışıklık sisteminin zayıflayıp, UV ışınlara bağlı hücre hasarını tamir edemeyecek duruma geldiğinde ortaya çıkar. Güneşdeki UV ışınlarına uzun mühlet maruz kalan açık tenli kimselerde (ör: dışarıda çalışanlar, güneşli nahiyelerde yaşayanlar) aktinik keratoz riski çok daha ziyadedir.

Aktinik keratozlar güneş hasarı olan deri ortamında çok sayıda, yassı yahut hafif kalınlaşmış, pullu yahut pürüzlü yüzeye sahip, deri renginde yahut hafif kızarık formda görülür. Bazen daha bariz kabuklar ve velev boynuza benzeri yapılar oluşturabilirler. Bilhassa güneş ışığına ağır bir biçimde maruza kalan el sırtı ve yüz nahiyesinde oluşur. Yüz tutulumunda en sık burun, yanak, alt dudak, alın ve şakak kısımlarında ortaya çıkar. Açık havada uzun müddet güneşe maruz kalan beyaz tenli kimselerde görülür.

Aktinik keratozlar tehlikeli midirler?
Aktinik keratoz kanser gelişiminden evvelki basamak olarak kabul edilir ve skuamöz kansere dönüşme potansiyeli taşır, bu nedenle kesinlikle tedavi edilmelidir. 10'dan ziyade aktinik keratozu bulunan kimselerde skuamöz hücreli karsinom görülme sıklığı yaklaşık % 10-15 tir. Şayet aktinik keratozlar kalınlaşır yahut üzerlerinde yara açılırsa ya da tabanı sertleşirse muhakkak denetim edilmelidirler. Skuamaz hücreli karsinomlar deri üzerinde kreter emsal oluşumlar biçiminde görülürler. Aktinik keratozu bulunan kimseler skuamöz hücreli kansere dönüşebileceği üzere; bazal hücreli kansere yahut melanomada değişebileceklerinden tertipli bir formda dermatoloji kompetanı tarafından takip edilmelidir.

Aktinik keratozlar nasıl tedavi edilmelidir?
Aktinik keratozların tedavisi derinin üzerindeki anormal, hasarlı hücrelerin deriden uzaklaştırılması ile tedavi edilir. Sonunda yeni deri, güneş hasarından korunmuş daha derin hücreleri ile oluşturulur.
Mahsusen ölçüsüz güneş hasarına olan ciltlerde tüm aktinik keratozları tedavi etmek mümkün olamayacağından kalınlaşmış ve hassas olan keratozların tedavisi değerlidir, Zira bu tip keratozların cilt kanserine dönüşüm açısından riskleri daha yüksektir.

Tedavi seçenekleri nelerdir?
5-Fluorourasil krem: Bu tedavi mahsusen yüzde çok sayıda aktinik keratoz bulunduğunda avantajlıdır. Bu krem hasta olan deri ortamına günde 1-2 kere 2-4 hafta boyunca uygulanır.Tedavi edilen alan kırmızı, kabukludur ve rahatsızlık hissi vardır.
Imikimod: İmiquimod krem biçiminde bir ilaçtır. Etkilene meydana haftada 2-3 defa 1-4 ay uygulanır. Bu ilaç dokuda tahriş reaksiyonuna neden olur, bu reaksiyon 3 hafta sürer ve tedaviye devam edildiğinde azalır.
Diklofenak jel: Bu ilaca tolerans ziyadedir ve aktinik keratoz tedavisinde epey başarılıdır.
Krioterapi: Derinin likit nitrojen ile dondurulması, deri altında su toplamasına neden olarak, derinin üst tabakasının atılmasını sağlar. Yüzdeki keratozlar krioterapi sonrasında 10 günde güzelleşirken; el sırtında bu müddet 3 haftayı bulabilir. Keratozlar hengam içinde tekrarlayarak, tekrar tedavi edilmek zorunda kalabilirler.
Küretaj ve koter: Bu prosedür münhasıran kalın keratozlarda tercih edilir. Umumiyetle keratozlar keskin bir alet ile kazınır. Keratozun tam tedavisi yahut kanamayı durdurmak hedefli koter süreci yapılır. Düzgünleşme birkaç haftayı alır.
Cerrahi çıkartma süreci: Bu yolla aktinik keratozlar dış haddinden çıkartılırlar. Aktinik keratozun tamamı ile çıkarılıp çıkarılmadığını anlamak için patolojik incelemeye gönderilir. Bu yol bilhassa kanser kuşkusu olan hastalarda değerlidir.
Lazer ile tedavi: CO2 fraksiyonel lazer ile tedavi bir sair seçenektir.
Fotodinamik tedavi: Fotodinamik tedavi de, ,ktinik keratoz olan meydana evvelden porfirin isimli bir fotosensiziter (güneşe duyarlandırıcı) uygulanır. Sonrada güçlü bir ışık uygulanır. Tedavi edilen yerde yanık gelişir ve bir kaç haftada düzgünleşme olur.

Aktinik keratozdan nasıl korunulur?
Aktinik keratozlar fakat güneş ışığından korunularak engellenebilir. Aktinik keratozlara her gün yüksek muhafaza faktörlü bir güneşten gözetici uygulandığında gerileme olur. Bilhassa dışarıda çalışan açık tenli bireylerde bu müdafaa çok kıymetlidir.