Almanca Cümle Türleri -Satztypen

Almanca'da Tümce Tipleri (Satztypen)
Almanca'da Cümle Tipleri
Almanca'da Tümce Türleri nedir

Satztypen (cümle tipleri)

Satzbeispiele: (cümle örnekleri)
1 Jetzt rufe ich meine Tante lahza (Simdi teyzemi ariyorum)
2 Meine Tante rufe ich jetzt an (Teyzemi simdi ariyorum)
3 Rufst du jetzt deine Tante lahza? (Simdi teyzeni mi ariyorsun)
4 Wann rufst du deine Tante lahza? (Ne zaman teyzeni ariyorsun)
5 Ruf jetzt deine Tante lahza! (Simdi teyzeni ara!)

Aussagesatz (açıklama cümlesi)
einfacher Aussagesatz (kolay açıklama cümlesi) Jetzt rufe ich meine Tante lahza
betonter Aussagesatz (vurgulu ifade cümlesi) Meine Tante rufe ich jetzt an

Fragesatz (soru cümlesi)
Entscheidungsfragesatz (karara baglayici soru cümlesi) Rufst du jetzt deine Tante lahza?
Ergänzungsfragesatz (tamamlayici soru cümlesi) Wann rufst du deine Tante an?

Befehlssatz (dikte cümlesi)

Aciklama:
Terbiyesizce degerlendirildiginde 3 tane; içeriye doğru degerlendirildiginde 5 tane cümle tipi oldugu görülür Bu bes tümce tipi ezberlenmelidir

einfacher Aussagesatz
betonter Aussagesatz
Entscheidungsfragesatz
Ergänzungsfragesatz
Befehlssatz

Bu bes tümce tipi farkli yapilara shiptirler Bu cümle tiplerinin herbirinin tipik siralamalari oldugu anlamina gelmektedir
Genel bir bakisla:
(Prädikat PK(yüklem) Subjekt S(özne) Objekte O(nesne) Adverbiale ADV(zarf tümleci))


einfacher Aussagesatz: Jetzt rufe ich meine Tante lahza ADV PK S O
zarf tümleci yüklem özne nesne
betonter Aussagesatz: Meine Tante rufe ich jetzt an O PK S ADV
nesne yüklem özne zarf tümleci
Entscheidungsfragesatz: Rufst du jetzt deine Tante lahza? PK S ADVO
yüklem özne zarf tümleci nesne
Ergänzungsfragesatz: Wann rufst du deine Tante an? Fragewort PK S O
soru edati yüklem özne nesne
Befehlssatz: Ruf jetzt deine Tante an! PK ADV O
yüklem zarf tümleci nesne

Aussagesätze

Açıklama cümlelerindeki ayrım oldukca önemsizdir Vurgulu açıklama cümleleri yanlizca belrli durumlarda kullanilirÖrnek:

einfacher Aussagesatz: Jetzt gehe ich ins Kino
betonter Aussagesatz: Ins Kino gehe ich jetzt

Mesela bilhassa nereye gidildigi soruluyorsa vurgulu açıklama cümlesi kullanilir
Baska bir problem daha:

Konusma dilinde bu tür cümleler bambaska bir durumu tanımlamak icin de kullanilirlar
Du rufst mich an! cümlesinde vurgulu bir emir ifadesi vardir ve Ruf mich lahza! cümlesinin yerine kullanilir Türkce'de de aynı bir ifadeyle sözonusu cümle Beni ariyorsunya da Beni arayacaksincümlelerinde oldugu gibi emir anlami tasir

Bu cümle tipi ayrica Hier wohnst du?!cümlesinde oldugu gibi sasirma şaşma anlamlari da tasiyabiliyor: Burada oturuyorsun ha?!Burada mi oturuyorsun sen?!
Oysa yazi dilinde bu türlü ifadelere yer olmadigindan yazarken hangi tümce tipinin secilecegine cok uyarı edilmelidir


Fragesätze

Soru cümlelerinde tamamlayici soru cümlesi tipi bilhassa önemlidir Bunlar WFrage diye nitelenirler cünkü Almancada bütün sorular w harfiyle baslamaktadirBu durum Türkcedeki n harfinin durumuna benzetilebilir Konustugumuz kisiden özellikle bir bilgi alinmasi gerektigi durumlarda kullanilirlar
Bu tümce tipleri Almancada bilhassa kayda değer bir rol oynarlar Ve bilhassa ast cümlelerde soru anlaminin disina bile cikabilirler:

Ich weiß nicht wann Hans zu Hause kommt ne vakit geldigini
Ich weiß nicht wo Hans heutiger Abend übernahct bu aksam nerede geceledigini
Ich weiß nicht wie Hans es geht nasil oldugunu

Karara baglayici soru cümlelerinde ise konustugumuz kisiden evet veya hayir yanitlari beklenir:
Probierst du es aus? bunu denedin mi?

Befehlssätze

Dikte cümlelerinde özne eksik olan tümce ögesidir Bu da tabiki cok mantiklidir: Antre (du) den Ball zurück! Bu cümlede öznenin gereksizligi göz önündedir
Görüldügü gibi fiil yani yüklem cümlenin basindadir Infinitivsuffix (en n) eki ikinci tekil ve cogul kisi icin atilir Ikinci kisi icin kibar anlatimda ek muhafaza edilerek Sieile birlikte kullanilir

Bring mir den Hammer! (Bana cekici getir!)
Holen Sie das Videogerät! (Videoyu aliniz!)
Mach die Cins zu! (Kapiyi kapat!)

Günlük konusmalarda karsilasilan bazi ifadelerde ise Nesil zu!gibi fiilin kendisi atilir edati kullanilir
Dikte verilen kisi veya kisiler kayıtlı olduklari icin yani o anda muhatap olduklari icin özne kullanilmaz *