Anzer Çayı ve Yararları

Anzer Çayı
Anzer çayının Faydaları


Doğu Karadeniz Bölgesinin yüksek kesimlerinde yayılış belirten bu bitki, Rize ili İkizdere ilçesi aşağı ve yukarı Anzer adı bahşedilen ve denizden 23002500 m yükseklikteki yörede yoğun şekilde doğal olarak yetişmektedir

Dünyaca meşhur Anzer balına lezzet ve koku veren yüzlerce çiçekli bitkiden biri olan Anzer, bir kekik türüdür Doğu Karadeniz Bölgesinin yüksek kesimlerinde yayılış gösteren bu bitki, Rize ili İkizdere ilçesi aşağı ve yukarı Anzer adı verilen ve denizden 23002500 m yükseklikteki yörede yoğun şekilde doğal olarak yetişmektedir

Haziran ayından itibaren yaklaşık iki ay her tarafında, öbür yüksekliklerde, çiçekli olarak bulunan Anzer, arıların en fazla ziyaret ettiği nektar bitkilerindendir Yüzlerce yıldır yöre halkı tarafından bilinen ve doğadan toplanan Anzer, kurutularak kış aylarında bitkisel akarsu şeklinde tüketilmektedir Yörede Anzer çayının soğuk algınlığı, gribal enfeksiyonlar, mide ve barsak rahatsızlıkları gibi çoğu derde derman olduğuna inanılmaktadır

Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından olan Anzer nin bilimsel literatürdeki ismi Thymus praecox subsp Caucasicus var Caucasicus tur Bitki, 1520 cm aralarında boylanabilen, ufak yapraklı, kaslı kokulu, yaz aylarında dalların yokuş kısmında başak formunda pembeerguvanibeyaz çiçekler açan, otsu yapıda fazla yıllıktır Özellikle meyilli, kurak ve yamaç kısımlarda kümeler halinde yetişmektedir Bitkinin tüm kısımları açık sarı renkte uçucu yağ, acı maddeler taşımaktadır Uçucu yağ oranı, bitkinin kısımlarına tarafından farklılık göstermekte olup, % 13 aralarında değişmektedir En yüksek buharlaşan yağ oranı, bitkinin çiçeklerinde bulunmaktadır Uçucu yağın esas bileşenlerini, timol ve karvakrol maddeleri oluşturmaktadır

Anzer çayının hasat zamanı, uçucu yağ oranı üzerine etki etmekte olup, en yüksek uçucu yağ oranına bütün çiçeklenme döneminde ulaşılmaktadır Ayrıca, sisli ve puslu havalarda, sabah erken ya da akşam üzeri yapılan hasatlar da kaliteyi düşürmektedir Hasat edilen bitkilerin kurutulması, çayın kalitesi ve gizleme süresine etki etmektedir Bütün çiçeklenme döneminde hasat edilen ve fazla bekletilmeden temiz gölgelik yerlerde kurutulan bitkiden yüksek kalitede kuru mahsul elde edilmektedir

Anzer çayının hazırlanması özel bir ihtimam gerektirmekte olup, yanlış demleme yöntemleri çayın kalitesini bozmaktadır Anzer çayının kaynatılarak demlenmesi, uçucu yağın buharla birlikte uçmasına ve bitkideki acı maddelerin çaya geçmesine neden olmaktadır En güzel tat alma tadı ve faydanın sağlanması için, kaynatılmış sıcak suyun içerisine bir tutam Anzer çayı atılmalı, cezvenin kapağı kapatılmalı ve 510 dakika demlenmeye bırakılmalıdır Bardağa süzülen, altın sarısı rengindeki Anzer çayı, ılık olarak içilmeli ve demlemede kullanılan çiçekler yeniden kullanılmamalıdır

Yörede bilinmemesine rağmen, Anzer çayı adı verilen bu kekik türünün buharlaşan yağı ve suyu da elde edilebilmektedir Ülkemizde halen çağdaş tesislerde kekik yağı ve kekik suyu üretilmektedir Fakat, eski çağlardan beri Anadolu nun çoğu köyünde geleneksel yöntemlerle kekik yağı ve suyu elde edilmektedir Ateş üzerinde büyük tencereler içerisinde su ile kaynatılarak damıtma yöntemiyle elde edilen bu ürünler değişik amaçlarla kullanılmaktadır Anzer çayı, öteki kekik türlerinde olduğu gibi, bileşimindeki kimyasal maddeler baştan sona insan vücudu üzerine farklı alanlara yönlendirilmiş etkiler yapmaktadır Değişik kaynaklarda kekik çayı, kekik yağı ve suyunun mide sorunlarını giderici, ıslah edici, antiseptik, kurt düşürücü, kan dolaşımını arttırıcı, bronşları açıcı, öksürük giderici, zayıflatıcı, şeker hastalarını yatıştırıcı etkilerinin olduğu belirtilmektedir Özellikle doğaya dönüşün ve doğal ürünlere olan talebin arttığı günümüzde, bitkisel akarsu olarak Anzer çayının önemi daha da artmaktadır

Anzer tarımının yapılması ile, yörede yapılan arıcılığın daha etkili hale getirilmesinin yanısıra, kurutulmuş Anzer çayı, kekik yağı ve suyunun üretilmesi yöre insanına ilave bir kazanç sağlayacaktır Anzer çayı denilen bu kekik türünün, yağının ve suyunun çıkarılması için yörede kurulacak çağdaş tesisler bu konuda etkili rol oynayacaktır Ama şu konu dikkate alınmalıdır oysa, yörede doğal florada yetişen bitkilerin ticari amaçla toplanması, bitkilerin neslini tehlikeye sokacağından, bitkinin tarımının yapılması gerekmektedir Anzer çayı çok takvim bir bitki olup, bitki çelikleri ve kök parçaları ile üretimi mümkündür Yörede doğal olarak yoğun şekilde bulunması, tarımının da yapılabileceğini göstermektedir Ilkbahar ya da güz döneminde dikilecek bitki çelikleri ile yapılacak üretimde, birincil sene verim düşük olacaktır Oysa, daha sonraki yıllarda verim giderek artış gösterecektir Bir dekarlık alandan ilk yıldan daha sonra, ortalama olarak 150200 kg kuru Anzer çayı elde edilebilecektir Anzer çayı tarımının yapılması, bambaşka ürünlere işlenmesi ve pazarlanması özel data birikimi gerektirmekte olup, bu konuda Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ordu Ziraat Fakültesi nin çalışmaları halen devam etmektedir

Yıllarca Anzer balı ve poleni ile dünya çapında nam salan Anzer in, çayı ve öteki bitkisel ürünleri ile de sesini bütün dünyaya duyurmaması için hiçbir sebep yoktur *