Akciğer kanseri tüm dünyada en sık görülen ikinci kanser tipi. DSÖ (WHO) bilgileri, 2020 yılında dünyada 2 milyon 200 binin üzerinde kişinin akciğer kanseri teşhisi aldığını bildiriyor. Sıhhat Bakanlığı bilgilerine nazaran, Türkiye'deki ortalamalar yılda 27 binden fazla beşere akciğer kanseri teşhisi konulduğunu gösteriyor. Dünya genelinde 2020'de akciğer kanserine bağlı 1,8 milyon mevtin gerçekleştiği iddia ediliyor. Lakin, şu anda yüksek mevt oranına sahip bir hastalık olsa da birinci evrelerde yakalandığında uzun vadeli olumlu bir prognoza sahip olduğu biliniyor.
Kanser tiplerinin görülme sıklığı bakımından dünyada erkeklerde birinci, bayanlarda ise 3. sırada gelen akciğer kanseri, tüm kanserler ortasında yüzde 11'in üzerinde bir oranda bulunuyor. Türkiye'de 75 yaş öncesi her 4 şahıstan biri kansere yakalanma riskiyle karşı karşıya geliyor ve ortalama her yıl 27 binden fazla bireye akciğer kanseri tanısı konulurken, 2020'de bu sayının 41 binin üzerine çıktığı görülüyor.
Kanserden ölenlerin oranı yüzde 31 azaldı
Son yıllarda teşhis ve tedavide yaşanan gelişmeler sonucunda kansere bağlı ömür kayıpları da azalmıştır. Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü'nün yayınladığı rapora nazaran ABD'de kansere bağlı mevt oranlarında her geçen yıl gerileme görülüyor. 1991'de kanserden vefat oranları doruktayken geçen 30 yılda kanserden ölenlerin oranı toplam yüzde 31 azaldı. Kanser kaynaklı can kayıplarının azalmasında, en yaygın görülen dört kanser çeşidi olan akciğer, kolerektal, göğüs ve prostat kanserinde uzun vadeli düşüşler rol oynuyor. Raporda akciğer kanseri vefat oranındaki genel gerilemenin kaynağı olarak sigara içmenin azalması, radyoterapi ve ilaç tedavilerindeki gelişmeler gösteriliyor. Lakin bu umut verici gelişmeye karşın, raporun da dikkat çektiği üzere akciğer kanseri ABD'de erkeklerde ve bayanlarda en sık teşhis edilen ikinci kanser tipi olmaya devam ediyor. Akciğer kanseri öteki ülkelerde de en sık teşhis edilen kanser tiplerinden biri olmaya devam ediyor.
Teşhis için görüntüleme prosedürleri uygulanıyor
Genelde belirti göstermeden ilerleyen akciğer kanserinin teşhis ve tedavisinde görüntüleme aygıtları hayati ehemmiyet taşımaktadır. Akciğer kanserinde en değerli risk faktörü sigara içmek. Ülkemizde sigara kullanım oranı Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran yaklaşık yüzde 26 düzeyinde bulunuyor. Pandemi devrinde Kovid -19 kuşkusu nedeniyle çok sayıda hastaya akciğer tomografisi çekildi. Bu sayede şimdi birinci evrelerinde olan akciğer tümörleri kimi hastalarda teşhis edilebildi. Hastalar için erken teşhis ve tedavi imkânı sunan bu durum, ilerleyen vakitlerde akciğer kanserinden kaynaklanan vefat sayısının düşmesinde tesirli olabilir.
Rastgele bir belirti vermeyen akciğer nodülleri, ekseriyetle bilgisayarlı tomografi yahut daha az sıklıkla akciğer grafisi sonrasında tesadüfen fark ediliyor. Akciğer kanseri tanısı için kuşkulu durumlarda PET-BT üzere daha ileri görüntüleme usulleri kullanılıyor. Kuşkulu bölgeden alınan biyopsinin akabinde sonuca nazaran hastanın tedavisi planlanıyor. Hastaların sıhhatlerine kavuşması için cerrahi müdahaleler, radyoterapi ve kemoterapi üzere tedavi prosedürleri uygulanıyor.