Aşırı Terleme

Hiperhidrozis Aşırı Terleme Bozukluğu

Terleme: egzersiz esnasında, sıcak veya soğuk havalarda vucut sıcaklığını ayarlamak icin gerekli fizyolojik bir mekanizmadır Bunların dışında stres ve heyecan nedeniyle terlemede artma olabilir

İnsan vucudunda bulunan iki sinir sisteminden biri olan somatik (istemli) sinir sistemi bize ağrı, ısı ve dokunma gibi duyuları hissetmemizi ve vucudun farklı bolumlerinin hareketlerini sağlayan kaslarımızı kontrol etmemizi sağlar
Otonom (istemsiz) sinir sistemi ise solunum hızı, kalp atışı ve vucut ısısının ayarlanmasında onemli olan ter uretimi gibi bedensel fonksiyonların şuur dışı kontrol edilmesini sağlar Otonom sinir sistemi sempatik ve parasempatik sistem adı verilen iki bolumden oluşur

Sempatik sinir sistemi vucudun her yerinde ter salgılanmasını kontrol eden sistemdir Bu sistemin bazen hicbir nedene bağlı olmadan kendiliğinden cok yuksek seviyede calışması belirli bolgelerde aşırı terlemeye neden olur

Gunluk hayatı etkileyen aşırı terleme durumuna hiperhidrozis adı verilmektedir

Nedenleri

Hiperhidrozis insanların %1’inde gorulen bir rahatsızlıktır
Birkac ozel durum dışında aşırı terlemenin nedeni bilinmemektedir
Aşırı terleme genellikle adolesan (ergenlik) doneminde başlar ve hayat boyu surer

Gecici bir durum değildir, ancak aralıklı veya devamlı olabilir
Sinirlenme ve kaygı terlemeyi artırır
Hipertiroidi, psikiyatrik hastalıklar, menapoz ve şişmanlık, diyabet, bobrekustu bezi hastalıkları ve vucutta oluşan enfeksiyonlar kendini aşırı terleme ile gosterebilir

TEDAVİ ZAMANLAMASI
Aşırı terleme normalde sağlığa zarar vermeyen bir rahatsızlıktır

Ancak kişilerin sosyal yaşantısını, oğrenimini, iş hayatını, psikolojik durumunu etkiliyorsa tedavi edilmelidir

Nasıl hareket etmeliyim?

Aşırı terleme olan kişiler oncelikle Pratisyen Hekime başvurmalıdır
Pratisyen hekim aşırı terlemeye neden olabilecek sistemik hastalık duşunurse ilgili uzmana yonlendirmeli ve oncelikle bu hastalık tedavi edilmelidir
Anksiyete bozukluğu gibi psikiyatrik rahatsızlık varsa bu durum duzeltilmelidir

Aşırı terlemeye neden olabilecek bir hastalık yoksa hasta Dermatoloji Uzmanına yonlendirilmelidir Dermatoloji uzmanı hafif ve orta derecede şikayeti olan hastalara oncelikle terlemeyi onleyen pomad ve spreyler onerebilir

Bu tedaviden yarar gormeyen ve ileri derecede şikayeti olan hastalarda diğer tedavi yontemleri uygulanmalıdır

TEDAVİ YONTEMİ SECİMİ

Primer (bir nedene bağlı olmayan) aşırı terlemede uygulanan temel tedaviler:
İlac tedavileri
Terleme onleyici pomad ve losyonlar
İyontoforez
Botox enjeksiyonu
Cerrahi tedavi (sempatektomi)'dir

İlac Tedavileri

Terlemeyi etkileyen bircok ilac mevcuttur
Psikotrop (sedatif) ve antikolinerjik (atropin) gibi ilaclar bir sureliğine faydalı olabilirler Ancak bunların sedasyon, ağız kuruluğu, gorme bulanıklığı, uriner problemler ve hatta kalp krizi riskini artırma gibi yan etkileri bulunduğundan genellikle onerilmezler
Ozellikle strese bağlı aşırı terlemelerde sedatifler (sakinleştirici ilaclar) ve sinir sistemini etkileyen ilac tedavileri kullanılabilir
Psikoterapi genellikle bu durumda fazla yardımcı değildir

Terleme Onleyiciler

Terleme onleyici merhemler ve spreyler ilk onerilen basit tedavi şeklidir
En sık kullanılan Aluminum chloride’li ajanlardır
Ozellikle koltuk altı terlemelerinde ilk secilen ilaclardan biridir

El ve ayak terlemelerinde hafif ve orta şiddetteki olgularda kullanılabilir
Sıkıştırma etkisi ile ter kanalının ağzını fiziksel olarak tıkar ve ter bezlerinden ter atılımını onler Tedavide ilac gece kuru deriye uygulanır ve 68 saat kadar burada kalır
Ertesi sabah tamamen yıkanarak temizlenir Once hergun, durum duzeldikce daha seyrek uygulanırTedavinin tekrarlanması gerekir Uygulamadan sonra kapama ile etki artırılabilir Erken donemde hastaların yarısında cilt irritasyonu gelişebilir

Cilt irritasyonu yapması ve cevabın gecikmesi nedeniyle uzun sureli tedaviler bıktırıcıdır

Terleme onleyici pomad ve losyon uygulama uyarıları !
Uygulama oncesinde:
Kullanımdan hemen once banyo yapmayın
Zedelenmiş ya da irritasyonlu deride kullanmayın
Uygulama esnasında:
Gozler ya da mukoza ile temas ettirmeyin
Uygulama sonrasında:
Koltuk altları 1224 saat kadar tıraş etmeyin
Tuy dokucu kullanılmayın
Giysilerle temas ettirmeyin

İYONOFOREZ TEDAVİSİ

Aşırı el ve ayak terlemesinde kullanılır

Eller veveya ayaklar icinde elektrolit solusyonu veya metal plaka bulunan kuvete konulur Solusyon veya plakadan insanı rahatsız etmeyen duşuk şiddette elektrik akımı verilir

Etki şekli elektrik akımının oluşturduğu iyonlarının ter kanallarını (basit olarak su musluğunu) belirli bir sure kapatılması olarak tanımlanabilir

Her seansın uygulama suresi 2030 dakika kadardır

Başlangıcta 3 gunde bir, sonra haftada bir tedavi yapılır

Durumun şiddetine bağlı olarak tedavi gerekebilir
47 haftalık bir tedaviden sonra terleme tamamen kesilebilir

Terleme tam olarak kesilemezse banyo icine ilac (Glycopyromium Bromide) eklendiğinde iyi sonuclar alınabilir

Tedavi sonrası terleme olmayan donem 212 hafta kadar devam eder
Bu nedenle tedavinin tekrarı gerekir

Zaman alıcı ve toplamda pahalı bir yontemdir

Uygulama ağrısız olup hafif iğne batması şeklinde duyum alınabilir

Emniyetli bir tedavi yontemidir Cihaz satın alındığı takdirde evde uygulanabilir

Gebelikte, kalp pili ve metal ortopedik implant olanlarda uygulanmaz

BOTULİNUM TOKSİN TEDAVİSİ (BOTOX)

Ozellikle koltuk altı terlemelerinde kullanılır El ve ayak terlemelerinde de uygulanabilir

Botox duşuk dozlarda enjekte edilerek yuz veya boyunda kırışıklıkları onlemek icin lokal kasların felc edilmesi icin kozmetik amacla veya kas spazmlarını cozmek icin kullanılan bir maddedir

Benzer etki nedeniyle terlemeye neden olan sempatik sinirleri felc ederek ter bezlerinden ter uretimini onlemek icin kullanılmaktadır

Uygulamada Botox olarak bilinen Botulinum Toksin’i terleme olan bolgede deri icine enjekte edilir ve sinir uclarında 612 hafta sure ile gecici blok yapar

Etkisi gecici (16 ay) olduğundan tedavinin tekrarı gerekir

Ayaktan uygulanabilir

Uygulama yaklaşık 30 dakika kadar surer

Lokal anestezik krem uygulandıktan sonra bolgeye enjeksiyonlar yapılır

Tedavinin etkisi birkac saat veya gun sonra ortaya cıkar

İlk uygulamadan sonra ikinci seans 23 hafta sonra yapılır ve tedaviye 6 ay aralıklarla devam edilir

Oldukca pahalı bir yontemdir

Tedaviden sonra enjeksiyon yerinde birkac gun devam eden ağrılar olabilir

Bazen yapılan enjeksiyon kaslara giden sinirleri de etkileyebilir ve kolda gecici guc kaybına neden olabilir

Botox’un bu ilaca karşı allerjisi olanlarda, gebelerde ve kas problemi olanlarda kullanılması uygun değildir Antibiyotikler veya kas gevşetici ilaclarla birlikte kullanılmamalıdır

CERRAHİ TEDAVİ

Endoskopik Torakal Sempatektomi

Ozellikle el ve koltuk altı terlemelerinde uygulanmaktadır
Kalıcı cozum sağlar

Cerrahi tedavinin esası aşırı calışarak fazla terlemeye neden olan sempatik sinirlerin kesilmesi veya cıkarılmasıdır Bazen sempatik zincir ve dalları klips ile sıkıştırılabilir veya koter ile yakılabilir

Bu sinirlerin terleme dışında fonksiyonu olmadığı icin; ameliyatın felc oluşturma, his kaybı, refleks azalması gibi etkileri olmaz

Koltuk altından acılan 1 cm kadar kucuk 12 delikten sokulan kamera ve kucuk aletlerle işlem gercekleştirilmektedir Diz artroskopisi veya laparoskopi gibi bir yontemdir

Hastaya genel anestezi verilir
İşlem suresi bir saatin altındadır
Ameliyatın etkisi hemen ortaya cıkar
Hasta uyandığında elleri kuru ve sıcaktır

Operasyon sonrası hasta 1224 saat kadar hastanede kalınır

Ameliyat sonrası cok az rahatsızlık verir

Deri kıvrımları icinde kaybolacak kadar cok kucuk bir iz bırakır

İyileşme bir veya birkac gun gibi kısa bir surede olur
Hastaların coğu 1 haftada normal calışma duzenlerine donerler

Ağır kalpakciğer hastalığı olan, plevral hastalık veya akciğer ameliyatı geciren, tedavi edilemeyen tiroid hastalığı olanlar cerrahi tedavi icin uygun değildir

Etkili, kalıcı, emniyetli ve cok az rahatsızlık veren bir tedavi yontemidir

Vucudun başka bolgelerinde (sırt, kalca) terlemenin artması (%2050) en sık gorulen yan etkidir Ancak hastaların cok azında (%2) onemli olur Nadir gorulen diğer bir yan etki de yemek esnasında terleme olmasıdır

Komplikasyonlar %1 civarında, cok az gorulur

Nadiren veya her cerrahi işlemde gorulebilen anestezik maddelere ve ilaclara karşı allerjik reaksiyonlar, kanama, enfeksiyon ve komşu organ yaralanması oluşabilir

Bazen goğus boşluğunda hava kalması (pnomotoraks) gelişebilir Ancak coğunda kendiliğinden kaybolur ve pek problem yaratmaz

Horner sendromu denilen (goz kapağında duşme, goz bebeğinde kuculme ve yuzde terleme azalması) komplikasyon; cok nadiren kalıcı olsada birkac ay icinde normale donebilir

Bu yontemle: el terlemesinde: %98, koltuk altı terlemesinde: %80 uzerinde, ayak terlemesi icin yapılmasa da ayak terlemesinde: %25 civarında başarılı sonuc alınmaktadır