Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Ateşe Emrindeki Havale (Febril Konvülsiyonlar)
6 ay 5 yaş arası çocuklarda görülen, merkezi asap sistemi dışındaki bir nedenden kaynaklanan ateş sırasında ortaya meydana çıkan nöbetlere FEBRİL KONVÜLSİYON denir Bu yaş grubunda görülen epileptik nöbetlerin yaklaşık yarısını oluşturur Prevalansı % 3 4 kadardır ve en sık 18 22 ay arasında ortaya çıkmaktadır Erkek çocuklarda kızlardan daha artı görülür
Febril konvülsiyonların etyopatogenezi halen bütün tarafsızlık kazanmamıştır Her çocuk ateşlendiği halde niçin bazıları nöbet geçirip, diğerleri geçirmez sorusu hala tamamiyle cevaplanamamaktadır Nöbet geçirenlerde beyindeki nöronal hücrelerde ateşe karşısında konvülsif eşiğin düşük olduğu düşünülmektedir Kalıtımsal yatkınlık, ateşin yükselme hızı, değişkenelektrolit imbalansı, bakteriyel toksinler, antihistaminikler vb bazı ilaçlar predispozisyon yaratan nedenler olarak suçlanmaktadır 5 yaşa dek beyin olgunlaşmasının az önce tamamlanmamış, nöronlar arası ileti geçişini baskılayan ve kolaylaştıran mekanizmalar arasındaki dengenin demin olgunlaşmamış olması kolaylaştırıcı sebeptir
Febril konvülsiyonların en sık görüldüğü hastalıklar; dağıtılmış viral enfeksiyonlar, ÜSYE, barsak enfeksiyonları, akut orta kulak iltihabı, kızamık ve 6 hastalıktır Aşı, şigella enfeksiyonu ve bir takım ilaçlar nöbet eşiğini düşürmektedir Nöbetler, ateşli hastalıklar esnasında, ateşliyken ortaya çıkmaktadır Nöbetin ortaya çıkmasına niçin olan alev değeri konusunda kesin bir rakam verilemez
Febril konvülsiyonlar, genel olarak 5 15 dk süren tonikklonik ( kasılmageniş atımlı titreşim ) generalize ( tüm vücuda yayılan ) konvülsiyonlar şeklinde görülmektedir Yalnızca tonik veya yalnızca klonik görünümde de olabilirler Çocuk benzer gün içinde 2 3 kez konvülsiyon geçirebilir Yalnız kolda veya vücudun bir yarısında hemikonvülsiyonlar ya da sadece ilk olarak sağa ya da sola dönme şeklinde de olabilir Bazen nöbet sonrası tek yanlı dayanıksızlık veya felçler görülebilir Bunlar kendiliğinden geçerler lakin bazen günlerce, hatta haftalarca sürebilir
Febril konvülsiyonlar dağıtılmış faktörler ele alınarak 2 guruba ayrılabilir Bu guruplama takip ve tedaviye karar verme açısından da yol gösterici olacaktır Hasta nöbet geçirmekte iken; nöbetin süresi, nöbetin şekli ve katılan vücut bölümleri ( bütün cisim eşdeğer katılıyormu, tek taraflımı ), gözlerin ve başın durumu ( sağa sola dönükmü, ortadamı ), nöbet sonrası tek tarflı kuvvetsizlik ya da felç geliştimi, ateşin derecesi vb gibi faktörler özenle izlenmelidir Çünkü bunlar hangi guruba ait olduğu konusunda karar vermede hekime yol gösterecektir Guruplama, hastaya yapılacak tetkikler, izleme planı ve tedavi başlanıp başlanmıyacağı konusunda önem kazanmaktadır
1 Kolay febril konvülsiyonlar
Nöbetler generalizedir ( tüm karoser katılmaktadır )
Nöbet esnasında fokal ( tek tarafta veya belirlenmiş bir bölgeye ait ) semptom yoktur
Nöbet süresi 15 dakikadan kısadır
Aynı gün içinde tekrarlamaz
Nöbet bittikten sonrada nörolojik defisit görülmez
Ailede febril konvülsiyon öyküsünün varlığı
Nöbet sırasında teşin 390 C üzerinde olması
2 Riskli febril konvülsiyonlar
Konvülsiyonun ateş hafif yüksekken ortaya çıkması
Nöbetin 15 20 dakikadan uzun sürmesi
Çocuğun 6 aydan minik 6 yaştan büyük olması
24 saat içinde aniden fazla, aynı enfeksiyon esnasında 23 ten pozitif nöbet geçirme
Nöbet esnasında fokal bulgular bulunması
Nöbet bittikten sonra nörolojik defisit varlığı
Ailede epilepsi bulunması
3' deri artı konvülsiyon öyküsü
Kalıcı EEG bulguları
Febril konvülsiyon geçirmiş bir çocukta epilepsi gelişme riski manâlı bir konudur ve yapılan çalışmalarda bir takım faktörlerin bunda rol oynadığı saptanmıştır Bu konuda yukarıda sıralanan faktörler ele alınarak bazı rakamlar verilebilir
Risk faktörü taşımayan ( kolay febril konvülsiyon ) gurupta epilepsi riski % 2' den azdır
Riskli febril konvülsiyon gurubunda tek risk faktörü varsa % 6 8 , iki veya daha pozitif tehlike faktörü varsa % 10 civarında epilepsi geliştiği bulunmuştur
Febril konvülsiyonda EEG hastanın beyninde bir odak olup olmadığının tespiti için çekilir Hatalı semptom vermemesi için nöbetten 2 3 hafta sonra çekilmelidir Daha erken çekildiğinde geçirilmiş nöbete alt artmış geçici elektrik aktivite aldatıcı bulgular verebilir
Febril konvülsiyonlarda peşine düşüp takip ve çare : Evde ateşli konvülsiyon geçirmekte olan bir çocuğa ilk yapılacak olan solunum yolunum açık kalmasını sağlamaktır Bunun için çocuk yüzü aşağı kalacak şekilde başı hafifçe geriye alınarak emrindeki tutulmalıdır Sırtüstü yatırmak, ağzını açmak için parmak veya herhangi bir cisimle müdahale etmek, dilini çekmeye niyetlenmek, ağızdan ağıza solunum yardımı ve yürek masajı gerçekleştirmek kontraendikedir ve kuşkusuz yapılmamalıdır Evde nöbet geçirmekte olan bir çocuk tanımlama edildiği pozisyonda tutulup solunum yollarının açık kalmasına dikkat edilerek en yakın sağlık durumu kuruluşuna götürülmelidir Eğer koşul uygunsa ateşini devirmek için evden çıkarken ya da yolda uygun dozda paracetamol içeren ateş düşürücü fitil kullanılabilir Çeşme altında veya küvette soğuk su ile yapılan dilekçe yüzeyel damarların daha fazla büzülüp, beden iç ısısının daha da yükselmesine ve hem da zaman kaybına sebep olur Hekimi göre bilgilendirilmiş ve deneyimli aileler çocuğun yaşı ve kilosuna uygun diazepam rektal tüp veya fitil uygulayabilirler
Febril konvülsiyonla sıhhat kuruluşuna götürülen hastaya yapılacaklar sırasıyla ;
Solunum yolunun açık tutulması, gerekirse aspirasyonla temizlenmesi ve oksijen verme
Konvülsiyon yerinde ilaçlarla durdurulmaya çalışılır ( hap damar yolu veya rektal yolla verilebilir )
Ateş sebebi olan enfeksiyonun, tanısına yönelik tetkik ve tetkikler sonrası tedavi planlanacaktır
Hasta gözlem ve çare açıssından yatırılabilir ya da tehlike taşımayan uygun vakalar ayaktan çare ile takibe alınırlar
Febril konvulsiyonlarda proflaksi ( nöbet tekrarını önleme ) : Febril konvülsiyon geçiren hastalarda nöbet tekrarını önlemek için 2 yol izlenebilir
İntermittan profilaksi : Basit febril konvülsiyonlarda uzun süreli uyumlu ilaç yararlanma biçiminde profilaksi çoğunlukla gerekmez Bu başvuru formu çocuk ateşli bir rahatsızlık durumunda alev düşürücü önlemler yanında rektal ( makattan ) diazepam verilmesi biçiminde yapılmaktadır Hangi vakalara önerileceği ve dozu müdavim doktor göre kararlaştırılacaktır
Aralıksız ilaç kullanarak proflaksi : Tehlikeli febril konvülsiyon gurubunda kullanılır Keza basit gurupta olsa ddhi ailede panik derecesinde aşırı korku ve yaşamlarını başaşağı edecek derecede stres gelişmişse önerilir Bu amaçla feneobarbital ya da valproat kullanılmaktadır Dozu ve ilacın başvuru formu süresi müdavim hekim tarafından belirlenecektir
Kaynak: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr H Bülent Çavuşoğlu *
6 ay 5 yaş arası çocuklarda görülen, merkezi asap sistemi dışındaki bir nedenden kaynaklanan ateş sırasında ortaya meydana çıkan nöbetlere FEBRİL KONVÜLSİYON denir Bu yaş grubunda görülen epileptik nöbetlerin yaklaşık yarısını oluşturur Prevalansı % 3 4 kadardır ve en sık 18 22 ay arasında ortaya çıkmaktadır Erkek çocuklarda kızlardan daha artı görülür
Febril konvülsiyonların etyopatogenezi halen bütün tarafsızlık kazanmamıştır Her çocuk ateşlendiği halde niçin bazıları nöbet geçirip, diğerleri geçirmez sorusu hala tamamiyle cevaplanamamaktadır Nöbet geçirenlerde beyindeki nöronal hücrelerde ateşe karşısında konvülsif eşiğin düşük olduğu düşünülmektedir Kalıtımsal yatkınlık, ateşin yükselme hızı, değişkenelektrolit imbalansı, bakteriyel toksinler, antihistaminikler vb bazı ilaçlar predispozisyon yaratan nedenler olarak suçlanmaktadır 5 yaşa dek beyin olgunlaşmasının az önce tamamlanmamış, nöronlar arası ileti geçişini baskılayan ve kolaylaştıran mekanizmalar arasındaki dengenin demin olgunlaşmamış olması kolaylaştırıcı sebeptir
Febril konvülsiyonların en sık görüldüğü hastalıklar; dağıtılmış viral enfeksiyonlar, ÜSYE, barsak enfeksiyonları, akut orta kulak iltihabı, kızamık ve 6 hastalıktır Aşı, şigella enfeksiyonu ve bir takım ilaçlar nöbet eşiğini düşürmektedir Nöbetler, ateşli hastalıklar esnasında, ateşliyken ortaya çıkmaktadır Nöbetin ortaya çıkmasına niçin olan alev değeri konusunda kesin bir rakam verilemez
Febril konvülsiyonlar, genel olarak 5 15 dk süren tonikklonik ( kasılmageniş atımlı titreşim ) generalize ( tüm vücuda yayılan ) konvülsiyonlar şeklinde görülmektedir Yalnızca tonik veya yalnızca klonik görünümde de olabilirler Çocuk benzer gün içinde 2 3 kez konvülsiyon geçirebilir Yalnız kolda veya vücudun bir yarısında hemikonvülsiyonlar ya da sadece ilk olarak sağa ya da sola dönme şeklinde de olabilir Bazen nöbet sonrası tek yanlı dayanıksızlık veya felçler görülebilir Bunlar kendiliğinden geçerler lakin bazen günlerce, hatta haftalarca sürebilir
Febril konvülsiyonlar dağıtılmış faktörler ele alınarak 2 guruba ayrılabilir Bu guruplama takip ve tedaviye karar verme açısından da yol gösterici olacaktır Hasta nöbet geçirmekte iken; nöbetin süresi, nöbetin şekli ve katılan vücut bölümleri ( bütün cisim eşdeğer katılıyormu, tek taraflımı ), gözlerin ve başın durumu ( sağa sola dönükmü, ortadamı ), nöbet sonrası tek tarflı kuvvetsizlik ya da felç geliştimi, ateşin derecesi vb gibi faktörler özenle izlenmelidir Çünkü bunlar hangi guruba ait olduğu konusunda karar vermede hekime yol gösterecektir Guruplama, hastaya yapılacak tetkikler, izleme planı ve tedavi başlanıp başlanmıyacağı konusunda önem kazanmaktadır
1 Kolay febril konvülsiyonlar
Nöbetler generalizedir ( tüm karoser katılmaktadır )
Nöbet esnasında fokal ( tek tarafta veya belirlenmiş bir bölgeye ait ) semptom yoktur
Nöbet süresi 15 dakikadan kısadır
Aynı gün içinde tekrarlamaz
Nöbet bittikten sonrada nörolojik defisit görülmez
Ailede febril konvülsiyon öyküsünün varlığı
Nöbet sırasında teşin 390 C üzerinde olması
2 Riskli febril konvülsiyonlar
Konvülsiyonun ateş hafif yüksekken ortaya çıkması
Nöbetin 15 20 dakikadan uzun sürmesi
Çocuğun 6 aydan minik 6 yaştan büyük olması
24 saat içinde aniden fazla, aynı enfeksiyon esnasında 23 ten pozitif nöbet geçirme
Nöbet esnasında fokal bulgular bulunması
Nöbet bittikten sonra nörolojik defisit varlığı
Ailede epilepsi bulunması
3' deri artı konvülsiyon öyküsü
Kalıcı EEG bulguları
Febril konvülsiyon geçirmiş bir çocukta epilepsi gelişme riski manâlı bir konudur ve yapılan çalışmalarda bir takım faktörlerin bunda rol oynadığı saptanmıştır Bu konuda yukarıda sıralanan faktörler ele alınarak bazı rakamlar verilebilir
Risk faktörü taşımayan ( kolay febril konvülsiyon ) gurupta epilepsi riski % 2' den azdır
Riskli febril konvülsiyon gurubunda tek risk faktörü varsa % 6 8 , iki veya daha pozitif tehlike faktörü varsa % 10 civarında epilepsi geliştiği bulunmuştur
Febril konvülsiyonda EEG hastanın beyninde bir odak olup olmadığının tespiti için çekilir Hatalı semptom vermemesi için nöbetten 2 3 hafta sonra çekilmelidir Daha erken çekildiğinde geçirilmiş nöbete alt artmış geçici elektrik aktivite aldatıcı bulgular verebilir
Febril konvülsiyonlarda peşine düşüp takip ve çare : Evde ateşli konvülsiyon geçirmekte olan bir çocuğa ilk yapılacak olan solunum yolunum açık kalmasını sağlamaktır Bunun için çocuk yüzü aşağı kalacak şekilde başı hafifçe geriye alınarak emrindeki tutulmalıdır Sırtüstü yatırmak, ağzını açmak için parmak veya herhangi bir cisimle müdahale etmek, dilini çekmeye niyetlenmek, ağızdan ağıza solunum yardımı ve yürek masajı gerçekleştirmek kontraendikedir ve kuşkusuz yapılmamalıdır Evde nöbet geçirmekte olan bir çocuk tanımlama edildiği pozisyonda tutulup solunum yollarının açık kalmasına dikkat edilerek en yakın sağlık durumu kuruluşuna götürülmelidir Eğer koşul uygunsa ateşini devirmek için evden çıkarken ya da yolda uygun dozda paracetamol içeren ateş düşürücü fitil kullanılabilir Çeşme altında veya küvette soğuk su ile yapılan dilekçe yüzeyel damarların daha fazla büzülüp, beden iç ısısının daha da yükselmesine ve hem da zaman kaybına sebep olur Hekimi göre bilgilendirilmiş ve deneyimli aileler çocuğun yaşı ve kilosuna uygun diazepam rektal tüp veya fitil uygulayabilirler
Febril konvülsiyonla sıhhat kuruluşuna götürülen hastaya yapılacaklar sırasıyla ;
Solunum yolunun açık tutulması, gerekirse aspirasyonla temizlenmesi ve oksijen verme
Konvülsiyon yerinde ilaçlarla durdurulmaya çalışılır ( hap damar yolu veya rektal yolla verilebilir )
Ateş sebebi olan enfeksiyonun, tanısına yönelik tetkik ve tetkikler sonrası tedavi planlanacaktır
Hasta gözlem ve çare açıssından yatırılabilir ya da tehlike taşımayan uygun vakalar ayaktan çare ile takibe alınırlar
Febril konvulsiyonlarda proflaksi ( nöbet tekrarını önleme ) : Febril konvülsiyon geçiren hastalarda nöbet tekrarını önlemek için 2 yol izlenebilir
İntermittan profilaksi : Basit febril konvülsiyonlarda uzun süreli uyumlu ilaç yararlanma biçiminde profilaksi çoğunlukla gerekmez Bu başvuru formu çocuk ateşli bir rahatsızlık durumunda alev düşürücü önlemler yanında rektal ( makattan ) diazepam verilmesi biçiminde yapılmaktadır Hangi vakalara önerileceği ve dozu müdavim doktor göre kararlaştırılacaktır
Aralıksız ilaç kullanarak proflaksi : Tehlikeli febril konvülsiyon gurubunda kullanılır Keza basit gurupta olsa ddhi ailede panik derecesinde aşırı korku ve yaşamlarını başaşağı edecek derecede stres gelişmişse önerilir Bu amaçla feneobarbital ya da valproat kullanılmaktadır Dozu ve ilacın başvuru formu süresi müdavim hekim tarafından belirlenecektir
Kaynak: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr H Bülent Çavuşoğlu *
