Barok Müzik Nedir? Barok Dönemi Özellikleri ve Tarihi

Müzik kendi içerisinde birçok farklı temaya sahip. Sanatın bu derece çeşitli olması ve müziğin yaygın olması da farklı birçok tıbbın ortaya çıkmasını sağlıyor. Alışılmış ki bu çeşitlerin hepsi herkese hitap etmiyor. Birçok insan sahip olduğu ruh haline nazaran farklı müzikler dinleyebilir (ya da yalnızca tekdüze bir temayı da dinleyebilirsiniz) lakin işin özünde müzik ruhun besinidir lafı epeyce hakikat. Hakikaten müzik dinleyerek konsantrasyonunuzu arttırabilir yahut kendinizi sakinleştirebilirsiniz.

Fakat müziğin her temasının bunun için uygun olduğunu söyleyemeyiz. Bunun en büyük örneği olarak Barok müzik diyebiliriz. Barok müzik, gösterişi ve abartısıyla bilinen bir müzik. Gelin şimdir Barok devri ögelerinden Barok müziğin tarihini inceleyelim ve özelliklerine bakalım.

Temelden başlayalım, Barok ne demek?


Barok müzik ile ilgilenmiyorsanız bu söz ile çok aşina olmamanız da epey mümkün. Hakikaten günümüz Türkçe’sinde kendisinin kullanım yeri pek fazla değil. Barok sözü Orta Çağ civarında türeyip 19. yüzyılın sonlarına kadar hayli sık kullanılıyordu. Terim “şekilsiz inci” manasına gelen Portekizce 'Barrocco' sözünden geliyor. Birinci ortaya çıkışında Barok sözü filozoflar tarafından mantıksal bir mahzuru tanımlamak için kullanılıyordu fakat ilerleyen vakitlerde çarpık fikirleri yahut karmaşık fikir süreçlerini söz ederken de kullanılmaya başladı ve sözcüğün bu kullanımı uzun bir mühlet varlığını sürdürdü.

Rönesans periyodunda sıklıkla karşılaştığımız bu sözcüğün sanat topluluğundaki kullanımı da pek farklı sayılmaz. Sanat lisanında Barok düzensizliği, dengesizliği ve karmaşayı temsil etme de çok sık kullanılıyordu. 19. yüzyılın sonuna kadar da tuhaf yahut abartılı olma özelliğini kaybetmedi. Ta ki 1888 yılına kadar. Bu yılda ünlü sanatçı Heinrich Wölflin’in öncü çalışması Renaissance und Barock sayesinde terim yeni bir mana kazandı ve kendi karakteristik özelliğini elde etti.

Barok periyodu nedir? Tarihine bakalım:


Barok periyodu 16. yüzyılda ortaya çıkmış ve sanata epey farklı bir istikamet vermiştir. Barok sanat akımı klasisizmin tekrar yorumlanması olarak da biliniyor. Michelangelo Buonarroti Simoni’nin yaptığı heykel ve resimlerin bu akımın ortaya çıkmasındaki rolü büyüktür. Hakikaten Barok periyodunun sanat topluluğundaki tesiri tartışılmaz bir düzeyde. Devrinde sanat üzerinde şekillenen temaların birçoğunun günümüze kadar gelmesi bile Barok devrinin tesirinin büyüklüğünü deliller nitelikte.

Barok devri, rönesans sanatkarlarının benimsediği stili büsbütün değiştirerek sanatın daha detaylı, renkli ve canlı bir şekilde ön plana çıkmasını sağlamıştır. Alışılmış ki sanatın değişmesi ile birlkte yapılan yapıtlarda hayli farklılık göstermeye başladı. Barok periyodu itibariyle yapılan sanatsal eserler yüklü olarak mitolojik rabler ve dini semboller üzerinden şekillenmeye başladı. Bilhassa yunan mitolojisinin efsaneleri Medusa, Zeus, Poseidon günümüzde olduğu üzere kendi vaktinde büyük beğeniler topluyordu. Dini tarafta ise cennet temalı fotoğraflar, havariler yahut Hz. İsa epeyce beğeniliyordu.

Barok devri “Otoportre fotoğrafların altın çağı” olarak da biliniyordu ve bu devirde çıkan birçok yapıtın periyodun bu formda nitelendirilmesinde büyük yararı oldu. Alışılmış ki bu periyottan hissesini alan yalnızca fotoğraf tarafı değildi. Ayrıntıların abartılı olması ve hareket hislerine sahip olması mimarlık, heykeltıraş, müzik veya edebiyat gibi birçok farklı kolun da Barok’tan kendince esinlenmesini sağladı.

Barok periyodunun özellikleri:


Barok devrinin özellikleri sanatın her koluna farklı halde yansıdı. Herkes bu devrin getirisini kendince yorumladı ve ortaya çok farklı eserler koydu. Ancak her cins sanattan genel bir yorum yapmak gerekirse;

• Mimari: Ağır renkler ve güçlü süslemeler, kıvrımlı duvarları olan cepheler, aldatıcı efektler ve görsel illüzyonlar.
• Müzik: Birbirini tutmayan akorlar, kemanların en kıymetli enstrüman olması, ritmin değişiklik göstermemesi
• Heykeltıraş: Çok daha karmaşık biçimler ve figürler, ışık ve gölge detaylarının daha ağır olması, süslemelerin daha derin ve abartılı olması
• Resim: Dinî ve mitolojik figürlerin ön planda olması, biçim zenginliğinin ve süslemelerin abartılması, durağan fotoğraflar yerine hareketlilik hissiyatının verilmesi
• Edebiyat: Düzyazının altın çağını yaşaması. Şiirin sevgi ve hayal kırıklığı temasıyla dolup taşması ve tiyatro da dini ve mitolojik figürlerin temsili çok daha fazla yaygınlaşması

Peki, Barok müzik aslında nedir?


Barok müzik 'klasik müzik' temasının şekillenmesinin kıymetli bir rolünü oynuyor. O denli ki bu temanın dönemimizde hala dinlenmesinin ve varlığını sürdürmesinin sebeplerinden biride budur. Barok müzik periyodu, müzik sanatının en büyük ve kıymetli yeniliklerinden biri olan “fonksiyonel tonalite” kavramını geliştirmiştir. Barok müziğin yaygınlaşması ile birlikte bestekarlar ve çalgıcılar yapıtlarına çok daha detaylı ve ince dokunuşlar yapmışlardır. Müziğin yeni bir biçime bürünmesini sağlamış ve kullandıkları tekniklerde yenilikler yaratmışlardır.

Barok müziği devrinde enstrüman ile müzik yapanların sayısı eskisine kıyasla muazzam ölçüde artmış ve bu durum barok müziğin daha da yaygınlaşmasını sağlamıştır. Barok periyodunun görselliğe, ince dokunuşlara ve abartı figürlere verdiği kıymet müziğe farklı bir çeşidi de armağan etmiştir. Cinsin farklı destekleyicilerinden biri olan opera sanatı bu devrin getirileri ile çok âlâ ahenk sağlayıp yaygınlaşmıştır. Müzikte baro devri ünlü sanatçı Johann Sebastian Bach’ın vefatıyla son bulmuştur. Ancak o devirde müzikte yapılan yenilikler kendini korumuş ve günümüzde faal bir formda varlığını sürdürmeye devam etmiştir.

Barok müziğin özellikleri:


Barok devri sanatsal manada bir ihtilal olarak nitelendirilip birçok sanat cinsine kendi esintilerini yansıtmıştır. Alışılmış ki müzik de bu durumdan hissesini alanlardan bir tanesi. Barok devrinin müzik üzerindeki getirileri ise şu biçimde:

• İnsan sesinin olmadığı yeni müzik çeşitleri yapılmaya başlanmıştır (Konçerto gibi)
• Operanın kurulmasını ve yaygınlaşmasını sağlamıştır
• Duygu yoğunluğu, gürlük ve dinamiklik üzere temalar ön plana çıkmıştır
• Enstrüman müziklerinin yükselmesi ile keman en değerli enstrümanlardan biri olmuştur
• Birbirini tutmayan akorlar ve uyumsuzluk moda haline gelmiştir
• Giderek kuvvetlenen yahut giderek hafifleyen ritimler yerine tek düze ritimler daha sık görülmüştür
• Müzikteki seslerin birinci defa farklı enstrümanlara ayrılması başlamıştır. (Rönesans yahut daha evvelki devirlerde tek melodiyi tüm enstrümanlar aracılığıyla vermek yaygın ve bilinen bir sistemdi. Ancak Barok devri bunu kırdı ve orkestranın doğmasına imkan sağladı)