Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Aşağıdaki olaylardan hangisinin bir yakınınızın başına gelmesi daha olası? Çiftler arasından seçim yapın
Cinayet – intihar
Köpekbalığı ısırığından ölmek – köpek ısırığından ölmek
Eve hırsız girmesi – kimlik bilgilerinin çalınması
Fıstık alerjisinden ölmek – kazara zehirlenerek ölmek
Bir çocuğun bir yabancı tarafından kaçırılması – havuzda ölmesi
Terörist bir saldırıda ölmek – uçak kazasında ölmek
Korku Faktörleri
Kalp hastalığı: 6’da 1
Kanser: 7’de1
Felç: 28 de 1
Motorlu taşıt kazası yaralanmaları: 85 te 1
Kazayla zehirlenme: 139’da 1
Araba kazası geçirmek: 272 de 1
Silahlı saldırıya uğramak: 300 de 1
Yaya olarak kazada yaralanmak: 623’te 1
Motosiklet sürerken kaza geçirmek: 802’de 1
Kazayla boğulma: 1,073’te 1
Duman, yangın veya alevde kalmak: 1,235’te 1
Ateşli silah patlaması: 5981’de1
Aşırı sıcak: 6,17A*te 1
Cinayet: 18,000’de1*
Eşekarısı, yabanarısı veya arı sokması: 62,950’de 1
Yıldırım çarpması: 81,701’de1
Köpek ısırması veya saldırısı: 119,998 de 1
Herhangi bir yer kabuğu hareketi: 153,597’de 1
Uçak kazası: 354,319’da 1*
Yiyecekten boğulma: 370,035’de1*
Havai fişek kazası: 1,000,000 da 1*
Köpek balığı saldırısı 300,000,000’da 1*
Bu sayılar yıldan yıla azalıp artıyor
ABD’de intiharların sayısı cinayetlerin iki katından daha fazladır Fıstık alerjisine bağlı ölüm, binlerce kazara zehirlenme vakasına göre çok az sayıdadır Ortalama bir yılda (2001 hariç) uçak kazalarından kaynaklanan ölümler, normalde birkaç düzineyi geçmeyen terör kaynaklı ölümleri gölgede bırakır
Karar verme mekanizması bellek tarafından çarpıtılır Belirli bazı olayları kolayca hatırlamak, bu olayların çok yaygın olduğu gibi bir düşünce yaratır Bu basit bir zihinsel aritmetiktir Mantığınıza göre, olaylar ne kadar sık meydana gelirse, onları o kadar çok hatırlarsınız Ve bu olaylar, belleğinizde ne kadar sık saklarsanız, onları aklınıza getirmeniz de o kadar olasıdır Dolayısıyla, kolaylıkla hatırlanan anılar gerçeğe işaret eder
Ancak bellek istikrarsızdır Belirginlik olarak tanımlanan kavrama göre, bellek aramaları bazı şeyleri daha kolay bulur Bazı olaylar da çok canlı yaşandıkları için bellekte çok güçlü bir şekilde kodlanır Sıkıcı olaylar genellikle derin anılar oluşturmaz Bazı olaylar diğerlerinden daha çarpıcı haber başlığı olur ve böylece onları görüp hatırlama olasılığınız da daha fazla olur Köpek balığı saldırısı haberleri köpek saldırılarından daha büyük başlıklarla verilir Uçak kazaları sonucu ölümler haberlere taşınsa da aslında ticari uçuşlarda bu tür kazalar nispeten daha azdır ve öyle ya da böyle, teröristlerin neden olduğu ölümlere kıyasla haber başlıklarından çok daha çabuk çıkarılır Bazı ölüm nedenlerinin basında yer atma sıklığı üzerinde yapılan araştırmalarda, araştırma deneklerinin bu olayların sıklığı hakkındaki tahminleriyle haber sıklığı arasında neredeyse kusursuz bir karşılıklı ilişki bulunmuştur
Bir olayın ortaya çıkma olasılığını, hatırlama kolaylığına dayalı olarak değerlendirdiğinizde ‘bulunabilirlik kısa yolu’ denen karar verme kuralından yararlanırsınız Bu kısa yolu özellikle elinizde değerlendirme yapacak somut kanıtlar olmadığında kullanırsınız Örneğin, eğer belirli bir uçuşta uçak kazasında ölme riskinizi tahmin etmek isterseniz, bir sürü ayrıntıyı bilmeniz gerekir Uçak kaç yaşındadır? Kaç mil uçmuştur? Kalifiye makine teknisyenleri hangi sıklıkta kontrolünü yapmıştır? Kalkış ve iniş pistlerindeki hava koşullarının yanı sıra, uçuş rotasının her noktasındaki hava koşulları nasıldır? Uçağı kim kullanıyor? Pilotun deneyimi ve akli durumu nasıl? Böyle daha pek çok sorunun yanıtlanması gerekir
Riski doğru hesaplamanız için gerekli birçok değişken hakkında bilginiz yoktur Bu yüzden elinizdeki kaynağı kullanırsınız: belleğinizi Muhtemelen, yakın zamanda meydana gelen uçak kazalarından hatırladıklarınızı uzun uzun düşünür ve bu bilgiye dayanarak bir tahmin yaparsınız Yakın zamanda ölümle sonuçlanan bir uçak kazası haberi okuduysanız veya televizyonda ya da internette böyle bir haber videosu seyrettiyseniz, kaza hikâyesini sarsıcı bir biçimde hatırlama ihtimaliniz yüksektir Dolayısıyla, ölme olasılığınızı gözünüzde büyütürsünüz Eğer bir sevdiğini uçak kazasında kaybeden nadir insanlardansanız, kişisel ve duygusal bağlarınız kaza anılarını daha da güçlendirir Öte yandan, neredeyse herkesin taşıt kazasında ölen bir tanıdığı vardır Yine de uçuş korkusu, aslında çok daha tehlikeli olan araba kullanma korkusuna ağır basar Araba kazaları haber gündemlerinde çok fazla yer almaz
Canlılık ve Belirginlik
Belleğiniz olayları hatalı değerlendirmenize yol açıyorsa, anıların normalden daha güçlü kodlanmasına yol açan unsurların değerlendirmelerinizi daha da çarpıtması sürpriz olmaz
Bu unsurlardan biri canlılıktır Üniversitede hangi seçmeli dersi alacağınıza nasıl karar verdiğinizi düşünelim Aralarında seçim yapmayı düşündüğünüz üç veya dört dersin öğrenciler tarafından isim vermeden yapılan değerlendirmelerini inceleyebilir, bunları bir çizelge haline getirip öğrencilerin en yüksek puanı verdiği dersi seçebilirsiniz Veya geçen yıl bu derslerden birini almış olan bir arkadaşınıza fikrini sorabilirsiniz Muhtemelen tek bir arkadaşınızın sevmediği için öfkeyle kötülediği bir dersi değerlendirirken, arkadaşınızın fikrine yüzlerce memnun öğrenciye dayanan verilerden daha fazla ağırlık verirsiniz Arkadaşınız hikâyesi daha canlı, daha akılda kalıcıdır ve dolayısıyla kararınızı etkileme olasılığı daha yüksektir Reklamcılar bu özelliği kendi yararlarına kullanırlar Yanında şirin bebekler veya orman hayvanları ile görüntülenen lüks bir arabanın reklamı kolayca hatırlanan, duygusal bir anı yaratır Bu tür bir reklamı izleyenler, gerçek olsun veya olmasın, araba markasının aynı zamanda güvenliği veya “temiz emisyonu vurguladığını varsayacaktır Haberler de benzer bir şekilde çarpıtılabilir
Yaz döneminde televizyonda sezonun beysbol özetlerini veren spor programlarında sayı vuruşlarına hava vuruşlarından daha çok yer verilir Bunun sonucunda da izleyicilere sayı vuruşlarının sıklığı gerçekte olduğundan daha fazla gibi gelir (hâlbuki lig maçlarındaki sayı vuruşu ortalaması ikidir)
Muhtemelen belirginlik olgusu sizi de yanıltmıştır Anıları arama yönteminizin etkinliğine inanmışsınızdır T harfiyle başlayan kelimelerin mi yoksa üçüncü harfi t olan kelimelerin mi daha yaygın olduğu size sorulsaydı, muhtemelen ilkini seçerdiniz T harfiyle başlayan kelimeler daha çok göze çarpar çünkü bir kelimenin üçüncü harfinden çok ilk harfine dikkat etmeye alışkınsınızdır Bu kelimelerin birçoğunu kolaylıkla hatırlayabildiğiniz için de muhtemelen sayılarının, üçüncü harfi t olan hatırlanması daha güç kelimelerin sayısından daha fazla olduğu gibi bir mantık yürütürsünüz Ama yanılmış da olursunuz Önyargının düzeltilmesi Canlılık ve belirginlik kişiden kişiye değişir Sizin kolaylıkla aklınıza getirebildiğiniz bir olgu, bir başka insanın sezgilerine uymayabilir Seçimlerinizi, sezgilere dayalı bulunabilirlik kısa yolu ile yapmak sorun yaratabilir ama birçok kaynaktan bilgi toplayarak bu riski azaltmak mümkündür Bu şekilde farklı kişilerin sezgilerinin etkisi, karşılıklı olarak ortadan kalkar
Risk Değerlendirme
Bulunabilirlik kısa yolu Düşük riskli ama haberlerde çok sık yer verilen bazı olayları daha kolay hatırlamanıza yol açtığından, riskleri gözünüzde büyütmenize neden olur Önemli haberler hem belleği hem de seçimlerinizi etkiler
Bir arkadaşınız bir araba modeliyle ilgili başına gelen kotu olayları anlatırken, diğer arkadaşlarınız aynı arabadan ne kadar memnun olduklarını örnekleriyle uzun uzun anlatabilir Ne kadar çok kişiyle konuşursanız, o kadar fazla şey öğrenirsiniz
Bilim insanları birlikten kuvvet doğduğunu kanıtlamıştır Grup olarak alınan kararların niteliğini küçümsemenin bir hata olduğunu kanıtlamak isteyen mali analist Paul Johnson, bireylerin bulunabilirlik kısa yolunun gruplar tarafından dengelendiğini göstermiştir 1998 yılında, kalabalık bir öğrenci grubundan 12 kategoride Akademi Ödülü’nü kazanacak filmleri tahmin etmelerini istediğinde, grup toplamda 11 doğru tahmin yaptı Ancak bireysel olarak dokuzdan fazla doğru tahmin yapan olmadı
Korku Duymamak
Bulunabilirlik kısa yolu, riskli faaliyetlerin sıklığını gözünüzde büyütmenize yol açarak korkularınızı artırabilir Geceleri yalnız yürümekten korkuyorsanız, bunu yapmazsınız (ya da yürüseniz bile korku içinde olursunuz) Peki gerçekten korkusuz olmak nasıl bir duygudur? Bilim insanları hiç korku duymayan bir kadını 20 yıldan uzun bir süre boyunca izlediler 2010 yılında Current Biology dergisinde hayat hikâyesini yayınladılar Kimliğini gizlemek için ona SM diyorlardı SM‘nin geçmişi, anlattıkları ve güncesine dayanıyordu Bir keresinde, gece ıssız bir parkta yürürken, adamın bin bıçak çekip boğazına dayamıştı SM hiç paniğe kapılmamıştı Yakınlardaki bir kilise korosunun sesini duymuş ve adama kendisini öldürmek için “Tanrı’nın i’yle yüzleşmesi gerektiğini söylemişti Bunun üzerine saldırgan paniğe kapılmış ve onu bırakmıştı SM ertesi gün parka yeniden gitmişti
Lowa Üniversitesi’nden Justin Feinstein’in yönetimindeki araştırma ekibi yakın zamanda SM’yi korku filmleri, dehşet dolu hayaletli evler ve yılan ve örümcekten eline aldığı bir teste tabi tuttu SM bunların hepsini hafife aldı Başka duygular hissettiği halde hiç korku hissetmediğini söyledi Araştırma ekibi anlattıklarının aksine hiçbir kanıt bulamadı
Feinstein bu duruma bir beyin hasarının yol açtığını düşünüyor Bugün kırklı yaşlarında olan SM, korku duygusuyla ilgili bir beyin bölgesi olan amigdala’sını yavaş yavaş tahrip eden nadir bir rahatsızlıkla doğmuştu
S M ye dair çalışma, travma sonrası stres sendromu yaşayan gaziler gibi, olumsuz duygulara boğulmuş insanların tedavisi için yol gösterici olabilir Başka bir nörolojik araştırmada, amigdala hasarı olan askerlerde travma sonrası stres sendromunun daha görüldüğü bulunmuştur
Cinayet – intihar
Köpekbalığı ısırığından ölmek – köpek ısırığından ölmek
Eve hırsız girmesi – kimlik bilgilerinin çalınması
Fıstık alerjisinden ölmek – kazara zehirlenerek ölmek
Bir çocuğun bir yabancı tarafından kaçırılması – havuzda ölmesi
Terörist bir saldırıda ölmek – uçak kazasında ölmek
Korku Faktörleri
Kalp hastalığı: 6’da 1
Kanser: 7’de1
Felç: 28 de 1
Motorlu taşıt kazası yaralanmaları: 85 te 1
Kazayla zehirlenme: 139’da 1
Araba kazası geçirmek: 272 de 1
Silahlı saldırıya uğramak: 300 de 1
Yaya olarak kazada yaralanmak: 623’te 1
Motosiklet sürerken kaza geçirmek: 802’de 1
Kazayla boğulma: 1,073’te 1
Duman, yangın veya alevde kalmak: 1,235’te 1
Ateşli silah patlaması: 5981’de1
Aşırı sıcak: 6,17A*te 1
Cinayet: 18,000’de1*
Eşekarısı, yabanarısı veya arı sokması: 62,950’de 1
Yıldırım çarpması: 81,701’de1
Köpek ısırması veya saldırısı: 119,998 de 1
Herhangi bir yer kabuğu hareketi: 153,597’de 1
Uçak kazası: 354,319’da 1*
Yiyecekten boğulma: 370,035’de1*
Havai fişek kazası: 1,000,000 da 1*
Köpek balığı saldırısı 300,000,000’da 1*
Bu sayılar yıldan yıla azalıp artıyor
ABD’de intiharların sayısı cinayetlerin iki katından daha fazladır Fıstık alerjisine bağlı ölüm, binlerce kazara zehirlenme vakasına göre çok az sayıdadır Ortalama bir yılda (2001 hariç) uçak kazalarından kaynaklanan ölümler, normalde birkaç düzineyi geçmeyen terör kaynaklı ölümleri gölgede bırakır
Karar verme mekanizması bellek tarafından çarpıtılır Belirli bazı olayları kolayca hatırlamak, bu olayların çok yaygın olduğu gibi bir düşünce yaratır Bu basit bir zihinsel aritmetiktir Mantığınıza göre, olaylar ne kadar sık meydana gelirse, onları o kadar çok hatırlarsınız Ve bu olaylar, belleğinizde ne kadar sık saklarsanız, onları aklınıza getirmeniz de o kadar olasıdır Dolayısıyla, kolaylıkla hatırlanan anılar gerçeğe işaret eder
Ancak bellek istikrarsızdır Belirginlik olarak tanımlanan kavrama göre, bellek aramaları bazı şeyleri daha kolay bulur Bazı olaylar da çok canlı yaşandıkları için bellekte çok güçlü bir şekilde kodlanır Sıkıcı olaylar genellikle derin anılar oluşturmaz Bazı olaylar diğerlerinden daha çarpıcı haber başlığı olur ve böylece onları görüp hatırlama olasılığınız da daha fazla olur Köpek balığı saldırısı haberleri köpek saldırılarından daha büyük başlıklarla verilir Uçak kazaları sonucu ölümler haberlere taşınsa da aslında ticari uçuşlarda bu tür kazalar nispeten daha azdır ve öyle ya da böyle, teröristlerin neden olduğu ölümlere kıyasla haber başlıklarından çok daha çabuk çıkarılır Bazı ölüm nedenlerinin basında yer atma sıklığı üzerinde yapılan araştırmalarda, araştırma deneklerinin bu olayların sıklığı hakkındaki tahminleriyle haber sıklığı arasında neredeyse kusursuz bir karşılıklı ilişki bulunmuştur
Bir olayın ortaya çıkma olasılığını, hatırlama kolaylığına dayalı olarak değerlendirdiğinizde ‘bulunabilirlik kısa yolu’ denen karar verme kuralından yararlanırsınız Bu kısa yolu özellikle elinizde değerlendirme yapacak somut kanıtlar olmadığında kullanırsınız Örneğin, eğer belirli bir uçuşta uçak kazasında ölme riskinizi tahmin etmek isterseniz, bir sürü ayrıntıyı bilmeniz gerekir Uçak kaç yaşındadır? Kaç mil uçmuştur? Kalifiye makine teknisyenleri hangi sıklıkta kontrolünü yapmıştır? Kalkış ve iniş pistlerindeki hava koşullarının yanı sıra, uçuş rotasının her noktasındaki hava koşulları nasıldır? Uçağı kim kullanıyor? Pilotun deneyimi ve akli durumu nasıl? Böyle daha pek çok sorunun yanıtlanması gerekir
Riski doğru hesaplamanız için gerekli birçok değişken hakkında bilginiz yoktur Bu yüzden elinizdeki kaynağı kullanırsınız: belleğinizi Muhtemelen, yakın zamanda meydana gelen uçak kazalarından hatırladıklarınızı uzun uzun düşünür ve bu bilgiye dayanarak bir tahmin yaparsınız Yakın zamanda ölümle sonuçlanan bir uçak kazası haberi okuduysanız veya televizyonda ya da internette böyle bir haber videosu seyrettiyseniz, kaza hikâyesini sarsıcı bir biçimde hatırlama ihtimaliniz yüksektir Dolayısıyla, ölme olasılığınızı gözünüzde büyütürsünüz Eğer bir sevdiğini uçak kazasında kaybeden nadir insanlardansanız, kişisel ve duygusal bağlarınız kaza anılarını daha da güçlendirir Öte yandan, neredeyse herkesin taşıt kazasında ölen bir tanıdığı vardır Yine de uçuş korkusu, aslında çok daha tehlikeli olan araba kullanma korkusuna ağır basar Araba kazaları haber gündemlerinde çok fazla yer almaz
Canlılık ve Belirginlik
Belleğiniz olayları hatalı değerlendirmenize yol açıyorsa, anıların normalden daha güçlü kodlanmasına yol açan unsurların değerlendirmelerinizi daha da çarpıtması sürpriz olmaz
Bu unsurlardan biri canlılıktır Üniversitede hangi seçmeli dersi alacağınıza nasıl karar verdiğinizi düşünelim Aralarında seçim yapmayı düşündüğünüz üç veya dört dersin öğrenciler tarafından isim vermeden yapılan değerlendirmelerini inceleyebilir, bunları bir çizelge haline getirip öğrencilerin en yüksek puanı verdiği dersi seçebilirsiniz Veya geçen yıl bu derslerden birini almış olan bir arkadaşınıza fikrini sorabilirsiniz Muhtemelen tek bir arkadaşınızın sevmediği için öfkeyle kötülediği bir dersi değerlendirirken, arkadaşınızın fikrine yüzlerce memnun öğrenciye dayanan verilerden daha fazla ağırlık verirsiniz Arkadaşınız hikâyesi daha canlı, daha akılda kalıcıdır ve dolayısıyla kararınızı etkileme olasılığı daha yüksektir Reklamcılar bu özelliği kendi yararlarına kullanırlar Yanında şirin bebekler veya orman hayvanları ile görüntülenen lüks bir arabanın reklamı kolayca hatırlanan, duygusal bir anı yaratır Bu tür bir reklamı izleyenler, gerçek olsun veya olmasın, araba markasının aynı zamanda güvenliği veya “temiz emisyonu vurguladığını varsayacaktır Haberler de benzer bir şekilde çarpıtılabilir
Yaz döneminde televizyonda sezonun beysbol özetlerini veren spor programlarında sayı vuruşlarına hava vuruşlarından daha çok yer verilir Bunun sonucunda da izleyicilere sayı vuruşlarının sıklığı gerçekte olduğundan daha fazla gibi gelir (hâlbuki lig maçlarındaki sayı vuruşu ortalaması ikidir)
Muhtemelen belirginlik olgusu sizi de yanıltmıştır Anıları arama yönteminizin etkinliğine inanmışsınızdır T harfiyle başlayan kelimelerin mi yoksa üçüncü harfi t olan kelimelerin mi daha yaygın olduğu size sorulsaydı, muhtemelen ilkini seçerdiniz T harfiyle başlayan kelimeler daha çok göze çarpar çünkü bir kelimenin üçüncü harfinden çok ilk harfine dikkat etmeye alışkınsınızdır Bu kelimelerin birçoğunu kolaylıkla hatırlayabildiğiniz için de muhtemelen sayılarının, üçüncü harfi t olan hatırlanması daha güç kelimelerin sayısından daha fazla olduğu gibi bir mantık yürütürsünüz Ama yanılmış da olursunuz Önyargının düzeltilmesi Canlılık ve belirginlik kişiden kişiye değişir Sizin kolaylıkla aklınıza getirebildiğiniz bir olgu, bir başka insanın sezgilerine uymayabilir Seçimlerinizi, sezgilere dayalı bulunabilirlik kısa yolu ile yapmak sorun yaratabilir ama birçok kaynaktan bilgi toplayarak bu riski azaltmak mümkündür Bu şekilde farklı kişilerin sezgilerinin etkisi, karşılıklı olarak ortadan kalkar
Risk Değerlendirme
Bulunabilirlik kısa yolu Düşük riskli ama haberlerde çok sık yer verilen bazı olayları daha kolay hatırlamanıza yol açtığından, riskleri gözünüzde büyütmenize neden olur Önemli haberler hem belleği hem de seçimlerinizi etkiler
Bir arkadaşınız bir araba modeliyle ilgili başına gelen kotu olayları anlatırken, diğer arkadaşlarınız aynı arabadan ne kadar memnun olduklarını örnekleriyle uzun uzun anlatabilir Ne kadar çok kişiyle konuşursanız, o kadar fazla şey öğrenirsiniz
Bilim insanları birlikten kuvvet doğduğunu kanıtlamıştır Grup olarak alınan kararların niteliğini küçümsemenin bir hata olduğunu kanıtlamak isteyen mali analist Paul Johnson, bireylerin bulunabilirlik kısa yolunun gruplar tarafından dengelendiğini göstermiştir 1998 yılında, kalabalık bir öğrenci grubundan 12 kategoride Akademi Ödülü’nü kazanacak filmleri tahmin etmelerini istediğinde, grup toplamda 11 doğru tahmin yaptı Ancak bireysel olarak dokuzdan fazla doğru tahmin yapan olmadı
Korku Duymamak
Bulunabilirlik kısa yolu, riskli faaliyetlerin sıklığını gözünüzde büyütmenize yol açarak korkularınızı artırabilir Geceleri yalnız yürümekten korkuyorsanız, bunu yapmazsınız (ya da yürüseniz bile korku içinde olursunuz) Peki gerçekten korkusuz olmak nasıl bir duygudur? Bilim insanları hiç korku duymayan bir kadını 20 yıldan uzun bir süre boyunca izlediler 2010 yılında Current Biology dergisinde hayat hikâyesini yayınladılar Kimliğini gizlemek için ona SM diyorlardı SM‘nin geçmişi, anlattıkları ve güncesine dayanıyordu Bir keresinde, gece ıssız bir parkta yürürken, adamın bin bıçak çekip boğazına dayamıştı SM hiç paniğe kapılmamıştı Yakınlardaki bir kilise korosunun sesini duymuş ve adama kendisini öldürmek için “Tanrı’nın i’yle yüzleşmesi gerektiğini söylemişti Bunun üzerine saldırgan paniğe kapılmış ve onu bırakmıştı SM ertesi gün parka yeniden gitmişti
Lowa Üniversitesi’nden Justin Feinstein’in yönetimindeki araştırma ekibi yakın zamanda SM’yi korku filmleri, dehşet dolu hayaletli evler ve yılan ve örümcekten eline aldığı bir teste tabi tuttu SM bunların hepsini hafife aldı Başka duygular hissettiği halde hiç korku hissetmediğini söyledi Araştırma ekibi anlattıklarının aksine hiçbir kanıt bulamadı
Feinstein bu duruma bir beyin hasarının yol açtığını düşünüyor Bugün kırklı yaşlarında olan SM, korku duygusuyla ilgili bir beyin bölgesi olan amigdala’sını yavaş yavaş tahrip eden nadir bir rahatsızlıkla doğmuştu
S M ye dair çalışma, travma sonrası stres sendromu yaşayan gaziler gibi, olumsuz duygulara boğulmuş insanların tedavisi için yol gösterici olabilir Başka bir nörolojik araştırmada, amigdala hasarı olan askerlerde travma sonrası stres sendromunun daha görüldüğü bulunmuştur
