Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Bel Fıtığının Tarihçesi
Omurilik ve omurgayı ilgilendiren rahatsızlıklara binlerce yıl önceki Hint ve Mısır yazılı kaynaklarında zeka rastlamamıza karşın, bel fıtığı hakkında bilgilerimizin gelişimi çok yavaş seyretmiş ve söz konusu rahatsızlık ancak yirminci yüzyılın ikinci çeyreği içerisinde bugünkü anlamda tanımlanarak çare edilmeye başlanmıştır
Birincil çağlarda bacağa doğru bir anda vuran şiddetli ağrıların izahı birtakım rahat güçlerle yapılmaya çalışıldı Dağıtılmış toplumlarda mevsimlere alt hava değişiklikleri, aşırı alıştırma, cet binmek, cinsel aktivite gibi nedenlerin bu konuda etkin olabileceği düşünüldü
Antik çağda Hipokrat, Galen, Oribasius, Aegina'lı Paulus; orta çağda İbni Sina, Ebu'lKasım, Şerefeddin Sabuncuoğlu gibi değerli bilim adamları bel ağrısı ve farklı alanlara yönlendirilmiş spinal rahatsızlıklar konusunda incelemeler yaptılar
Nihayet, Rönesansla birlikte insan anatomisi üstünde çalışmalar başladı ve onaltıncı yüzyılda omur kemikleri arasındaki diskin anatomik tanımlanması yapıldı Bilimsel gelişmeler devam etti ve onsekizinci yüzyılda but ağrısının çeşitli şekilleri bildirildi Ondokuzuncu yüzyılda bel ve üçgenin taban olmayan kenarı ağrısı arasındaki ilişki net olarak ortaya konuldu ve hastanın bacağı düz biçimde havaya kaldırıldığında siyatik siniri yaratıcı kökleri geren ve böylece bacakta sancı ortaya çıkartan deneme geliştirildi
Hastalığı anlayışlı olmak yönünde tüm bu gelişmeler devam ederken tedavide maalesef geri kalındı ve bele hacamat gerçekleştirmek, şişe çekmek, yakarak kabarcıklar oluşturmak gibi ilkel yöntemler yirminci yüzyıla dek varlığını sürdürdü Yirminci yüzyılın birincil çeyreğinde Röntgen ışınlarının teşhiste yaygın olarak kullanılması ve omurilik kanalının içine hava ve kontrast maddeler verilmesi ile büyük ilerlemeler kaydedildi Ama bu arada bel çektirme ve maniplasyon (el ile bele müdahale) neticesi felç kalan vakalar yayınlandı Acı tecrübeler yaşandı bu vesileyle cerrahlar omurilik kanalı içinden geçen sinir elemanlarına bası yapan kıkırdak parçalarını ameliyatla boşalttıkları vakit hastaya yararlı olabildiklerini gördüler, oysa bu lezyonları uzun bir vakit ot gibi yaşama olarak tanımladılar Hastalığın travmaya ya da tümöre bağlı gelişebileceği görüşleri tartışıldı
Nihayet, 1934 yılına gelindiğinde Harvard Tıp Okulu'nun araştırma ve dilekçe hastahanesi olan Massachusetts General Hospital'da tayin yapan iki nöroşirürji uzmanı (W J Mixter ve J S Barr) bütün bu tartışmalara son noktayı koydular Bu iki cerrah, tümör teşhisi konmuş 30 vakayı tekrar araştırdılar, patoloji kayıtlarını bitmiş gözden geçirdiler ve bunların çoğunda hastalığın diskin fıtıklaşmasına ast olduğunu gördüler Bulgularını New England Journal of Medicine dergisinde yayınladılar ve bel fıtığı konusunda bugün de kabul görebilen herzamanki yorumlama ortaya çıktı
Bu alıştırma yayınlandığında büyük alaka topladı Küçücük bir kıkırdak parçasının omurilik kanalına dürüst uzanarak böylesine şiddetli bir bacak ağrısı yapabilmesi, hatta felce kadar dışarı giden komplikasyonlara yol açabilmesi bir takım kişilere tuhaf ve fantastik geldi Bu iki kıymetli bilim adamı kendilerine hayretlerini gösteren meslektaşlarına Buna biz kendimiz de güç inandık, lakin hakiki böyle!mealinde sözler söylediler
Zamanla tanı vasıtaları da gelişti Omurilik kanalına verilen kontrast maddeler noniyonik ışık halkası getirildiler ve komplikasyonlar azaldı, oysa gerçi hastanın belinden iğne yapılıyor olması bir dezavantajdı
1970'li yıllarda bilgisayarlı tomografi tekniğinin yaygınlaşması teşhiste büyük kolaylıklar sağladıysa da esas ilerleme 1980'li yıllardan itibaren manyetik rezonans görüntüleme metodunun dilekçe alanına girmesiyle oldu Bu sayede, hastalar zararlı ışın almadan bel fıtığı teşhisi konabilmekte ve öteki hastalıklardan ayırıcı tanı daha kuytu yapılabilmektedir Ayrıca bel fıtığının türü ve safhası net olarak tesbit edilebilmekte ve hastaya en yerinde çare şekli kolayca seçilebilmektedir Bu da tedavinin başarısına manâlı katkıda bulunmaktadır
Bir yanlamasına tanı vasıtaları gelişirken diğer yanlamasına tedavide de büyük ilerlemeler kaydedildi Birincil zamanlar fıtıklaşan disk, arkadaki kemik kısım adamakıllı çıkartılarak ve dura denen zar açılarak boşaltılıyordu Zamanla kemikten eksik bir bölüm alınarak ve duranın dış kısmından ilerlenerek fıtık boşaltılmaya başlandı Seçilmiş bazı vakalarda ciltten birtakım girişimler ve lazer ile de tedaviler geliştirildi Günümüzde ameliyat mikroskobu ya da lup kullanılarak uygulanan mikroteknik baştan sona en kuvvet vakalarda dahi hastaya hasar vermeden, asap elemanlarında ilave hasar oluşturmadan estetik ve emniyetli operasyonlar gerçekleştirilebilmektedir Ayrıca mikroendoskopik diskektomi tekniği de gitgide artarak yaygınlaşmaktadır
Tıptaki gelişmeler tez devam etmekte ve bu da ilk kez hastalara olumlu olarak yansımaktadır Yetmiş sene önceki hastalar bir kenara, yirmi sene, hatta on yıl önceki hastalara kadar bile bugünkü hastalar ne kadar şanslıdırlar diye düşünüyorum
Kaynak: Nöroşirürji Uzmanı DoçDr Ahmet Yıldızhan *
Omurilik ve omurgayı ilgilendiren rahatsızlıklara binlerce yıl önceki Hint ve Mısır yazılı kaynaklarında zeka rastlamamıza karşın, bel fıtığı hakkında bilgilerimizin gelişimi çok yavaş seyretmiş ve söz konusu rahatsızlık ancak yirminci yüzyılın ikinci çeyreği içerisinde bugünkü anlamda tanımlanarak çare edilmeye başlanmıştır
Birincil çağlarda bacağa doğru bir anda vuran şiddetli ağrıların izahı birtakım rahat güçlerle yapılmaya çalışıldı Dağıtılmış toplumlarda mevsimlere alt hava değişiklikleri, aşırı alıştırma, cet binmek, cinsel aktivite gibi nedenlerin bu konuda etkin olabileceği düşünüldü
Antik çağda Hipokrat, Galen, Oribasius, Aegina'lı Paulus; orta çağda İbni Sina, Ebu'lKasım, Şerefeddin Sabuncuoğlu gibi değerli bilim adamları bel ağrısı ve farklı alanlara yönlendirilmiş spinal rahatsızlıklar konusunda incelemeler yaptılar
Nihayet, Rönesansla birlikte insan anatomisi üstünde çalışmalar başladı ve onaltıncı yüzyılda omur kemikleri arasındaki diskin anatomik tanımlanması yapıldı Bilimsel gelişmeler devam etti ve onsekizinci yüzyılda but ağrısının çeşitli şekilleri bildirildi Ondokuzuncu yüzyılda bel ve üçgenin taban olmayan kenarı ağrısı arasındaki ilişki net olarak ortaya konuldu ve hastanın bacağı düz biçimde havaya kaldırıldığında siyatik siniri yaratıcı kökleri geren ve böylece bacakta sancı ortaya çıkartan deneme geliştirildi
Hastalığı anlayışlı olmak yönünde tüm bu gelişmeler devam ederken tedavide maalesef geri kalındı ve bele hacamat gerçekleştirmek, şişe çekmek, yakarak kabarcıklar oluşturmak gibi ilkel yöntemler yirminci yüzyıla dek varlığını sürdürdü Yirminci yüzyılın birincil çeyreğinde Röntgen ışınlarının teşhiste yaygın olarak kullanılması ve omurilik kanalının içine hava ve kontrast maddeler verilmesi ile büyük ilerlemeler kaydedildi Ama bu arada bel çektirme ve maniplasyon (el ile bele müdahale) neticesi felç kalan vakalar yayınlandı Acı tecrübeler yaşandı bu vesileyle cerrahlar omurilik kanalı içinden geçen sinir elemanlarına bası yapan kıkırdak parçalarını ameliyatla boşalttıkları vakit hastaya yararlı olabildiklerini gördüler, oysa bu lezyonları uzun bir vakit ot gibi yaşama olarak tanımladılar Hastalığın travmaya ya da tümöre bağlı gelişebileceği görüşleri tartışıldı
Nihayet, 1934 yılına gelindiğinde Harvard Tıp Okulu'nun araştırma ve dilekçe hastahanesi olan Massachusetts General Hospital'da tayin yapan iki nöroşirürji uzmanı (W J Mixter ve J S Barr) bütün bu tartışmalara son noktayı koydular Bu iki cerrah, tümör teşhisi konmuş 30 vakayı tekrar araştırdılar, patoloji kayıtlarını bitmiş gözden geçirdiler ve bunların çoğunda hastalığın diskin fıtıklaşmasına ast olduğunu gördüler Bulgularını New England Journal of Medicine dergisinde yayınladılar ve bel fıtığı konusunda bugün de kabul görebilen herzamanki yorumlama ortaya çıktı
Bu alıştırma yayınlandığında büyük alaka topladı Küçücük bir kıkırdak parçasının omurilik kanalına dürüst uzanarak böylesine şiddetli bir bacak ağrısı yapabilmesi, hatta felce kadar dışarı giden komplikasyonlara yol açabilmesi bir takım kişilere tuhaf ve fantastik geldi Bu iki kıymetli bilim adamı kendilerine hayretlerini gösteren meslektaşlarına Buna biz kendimiz de güç inandık, lakin hakiki böyle!mealinde sözler söylediler
Zamanla tanı vasıtaları da gelişti Omurilik kanalına verilen kontrast maddeler noniyonik ışık halkası getirildiler ve komplikasyonlar azaldı, oysa gerçi hastanın belinden iğne yapılıyor olması bir dezavantajdı
1970'li yıllarda bilgisayarlı tomografi tekniğinin yaygınlaşması teşhiste büyük kolaylıklar sağladıysa da esas ilerleme 1980'li yıllardan itibaren manyetik rezonans görüntüleme metodunun dilekçe alanına girmesiyle oldu Bu sayede, hastalar zararlı ışın almadan bel fıtığı teşhisi konabilmekte ve öteki hastalıklardan ayırıcı tanı daha kuytu yapılabilmektedir Ayrıca bel fıtığının türü ve safhası net olarak tesbit edilebilmekte ve hastaya en yerinde çare şekli kolayca seçilebilmektedir Bu da tedavinin başarısına manâlı katkıda bulunmaktadır
Bir yanlamasına tanı vasıtaları gelişirken diğer yanlamasına tedavide de büyük ilerlemeler kaydedildi Birincil zamanlar fıtıklaşan disk, arkadaki kemik kısım adamakıllı çıkartılarak ve dura denen zar açılarak boşaltılıyordu Zamanla kemikten eksik bir bölüm alınarak ve duranın dış kısmından ilerlenerek fıtık boşaltılmaya başlandı Seçilmiş bazı vakalarda ciltten birtakım girişimler ve lazer ile de tedaviler geliştirildi Günümüzde ameliyat mikroskobu ya da lup kullanılarak uygulanan mikroteknik baştan sona en kuvvet vakalarda dahi hastaya hasar vermeden, asap elemanlarında ilave hasar oluşturmadan estetik ve emniyetli operasyonlar gerçekleştirilebilmektedir Ayrıca mikroendoskopik diskektomi tekniği de gitgide artarak yaygınlaşmaktadır
Tıptaki gelişmeler tez devam etmekte ve bu da ilk kez hastalara olumlu olarak yansımaktadır Yetmiş sene önceki hastalar bir kenara, yirmi sene, hatta on yıl önceki hastalara kadar bile bugünkü hastalar ne kadar şanslıdırlar diye düşünüyorum
Kaynak: Nöroşirürji Uzmanı DoçDr Ahmet Yıldızhan *
