Bilgiyi Süzgeçten Geçirmenin Önemi: Tehlikeli Su Parodisi

Gelecekte cehaletin tarifi değişecek. Okuma-yazma bilmeyen ya da belirli yeterliliklere sahip olmayan manasında kullandığımız bilgisiz sözcüğü, gelen bilgiyi işleyemeyen ve bilgilerini yenileyemeyenlere söylenen bir sözcük haline gelecek. Bireylerin ağır bilgi çağında dataları yanlışsız kullanması ise ne yazık ki pek sık karşılaşılan bir şey değil.

Tehlikeli su parodisi de araştırmalara mevzu olmuş, insanların işin içine bilimsel tabirler girince nasıl da sorgusuz sualsiz her şeyi kabul ettiğini ve hakikat bilginin bile nasıl manipülasyon için kullanılabildiğini gösteren, harika ve hayli eğlenceli bir örnek.

Tehlikeli su parodisi nedir? Her şey bir gazetenin haberi ile başladı...


Aslında bu parodi birinci olarak 1983 yılında ortaya çıkıyor. ABD'de Michigan'da yayın yapan Durand Express isimli gazete, 1 Nisan'da bilimsel makale olarak gizlediği bir latife yapmaya karar veriyor. "Dihidrojen Monoksit" isimli hususun ziyanlarının listelendiği haberde bu "tehlikeye" dikkat çekiliyor.

1990'ların başında internete de taşınan bu fenomen, Santa Cruz üniversitesinde "Dihidrojen Monoksitin Yasaklanması Koalisyonu" ismi verilen parodi oluşumla birlikte, internette ve bilhassa üniversiteliler ortasında yayılıyor.

Hatta o devir 14 yaşında olan bir orta okul öğrencesi Nathan Zorner bile "Ne kadar kandırılabiliriz?" ismini verdiği projesinde, az evvel bahsettiğmiz tehlikeli su parodisini kullandı. Bilim fuarında ortalık dolaşan genç bilim meraklısı, "DHMO'nun tehlikelerine dikkat çekmek için" de bir imza kampanyası bile yaptı.

Suyun yasaklanması için imza toplandı


Nathan Zorner'ın deneyinde dihidrojen monoksitin tehlikelerine dikkat çekilirken; özünde gerçek olan kimi gerçeklerin, insanların anlayamadığı formda sunulduğunda nasıl manipülatif olduğu da gözler önüne serilmiş oldu. Yepyeni DHMO karşıları bildirisinde ise bu bileşiğin şu "tehlikeleri" listelendi:

• Hidroksil asit olarak da bilinen bu husus, asit yağmurlarının ana bileşenidir.
• Sera tesirinde rol oynar
• Gaz halindeyken önemli yanıklara neden olabilir
• Erozyonun nedenlerinden biridir
• Metallerde aşınmalara ve paslanmaya neden olur
• Elektrik sistemlerinde, araba frenlerinde arızaların nedenleri ortasındadır.
• Ölümcül kanser tümörlerinin tamamında bu kimyasal görülür.

Bilim fuarına gelen 50 şahıstan 43'ü, gencin anlattıklarını gerçek bularak, bu ziyanlı kimyasalın yasaklanması için imza verdi. 6 kişi ise kararsız kaldığını söyledi. Sadece bir kişi bahsedilen hususun "bildiğimiz su" olduğunu fark etti. O da herhalde imza sayısına bakınca kahkaha atmıştır, o mevzuda bir bilgi yok.

Bir latife her seferinde işe fayda mı?


Yarıyor arkadaşlar. 1983'ten bu yana bu latife televizyon ekranlarında, internet sitelerinde, hatta kanun tekliflerinde kendine yer buluyor. Vakit zaman durum absürt bir hale bürünüyor, beşerler bildiğimiz suyun yasaklanması için bilinçsiz bir baskı bile oluşturuyor.

Tahminen de durumun en komik örneği ise Atlanta. Kentin su şebekesinin dihidrojen monoksit kaplı olduğu söylendiğinde kimi gazeteler bu skandalı(!) gündeme taşımıştı. Yetkililer de çıkıp "kent şebekesinde yasal sonun altında dihidrojen monoksit" olduğunu söylemiş, terbiyeli beşerler oldukları için milletin cehaletini yüzüne vurmamışlardı.