Bilime Göre Uyurken Müzik Dinlemek Beyni Nasıl Etkiliyor?

İnsan beyninin dinlendiği tek bir an bile yok neredeyse… Uykudayken bile “yok hayal göreyim, aman efendim hayal kurayım, yetmedi sahibimin hayatını sinema şeridi üzere özetleyeyim” derken yorgun düşüyoruz. Çağdaş hayatın getirdiği gerilimlere karşı direnmek ve yorulan zihnimizi, vücudumuzu dinlendirmek için uyumak zorundayız. Tahminen de bunun için tek bir yola başvuruyoruz: Müzik dinlemek.

Uyku için hazırlanmış müzik listesini açıp telefonu baş ucunuza koymak, aslında yalnızca gerilim kaynağı kanılardan uzaklaşmanızı, kaçmanızı sağlıyor. Buna karşınbeyniniz, dinlediğiniz müziği işlemeye ve zihninize kazımaya başlıyor. Yani kısaca sizi rahatlattığını düşündüğünüz bu davranış sırasında beyniniz daha çok yoruluyor, uyku kaliteniz düşüyor.

Uyurken dinlediğiniz müzikler, tam manasıyla beyninizin “diline dolanıyor”: Pekala nasıl?


ABD, Teksas’taki Baylor Üniversitesi Uyku Laboratuvarı’nda yapılan bu araştırmaya birinci olarak yaş ortalaması 35,9 olan, yani Y jenerasyonu üyesi 199 denek katılıyor, deney sonucunda bir anket dolduruyorlar. Uyurken tanınan müzikleri dinleyen bu deneklerin %33’ü, gece ya da sabah uyandıklarında dinledikleri müziklerin lisanlarına dolandığını belirtiyor (Halk ortasında “diline dolanma” olarak bilinen bu duruma ayrıyeten “kulak kurdu (earworms)” ismi da veriliyor).
[*]Ayrıyeten gündelik hayatta başkalarına kıyasla daha çok müzik dinleyen iştirakçilerin daha fazla “kulak kurdu” yaşadığı ve daha düşük uyku kalitesine sahip oldukları da belirtiliyor.
İkinci evrede bu sefer yaş ortalaması 21,2 olan, yani Z jenerasyonu üyesi 50 denek laboratuvar ortamında gözlemleniyor; 3 tanınan müziğin kelamsız, yani enstrümantal versiyonları dinletiliyor. Bu sırada tüm deneklerin kandaki oksijen düzeyleri, beyin dalgaları, nefes alma tertipleri, kalp atış suratları, gece boyunca göz ve beden hareketleri takip ediliyor. Fakat sonuç daha da berbat: Daha geç uykuya daldıkları, daha düşük uyku randımanı ve kalitesi yaşadıkları tespit ediliyor.

Araştırmanın başyazarı Psikolog Michael K. Scullin, durumun tanınan müzik sanayisindeki “tekrar eden melodiler ve akılda kalıcı şarkılar” üretme eğilimi ile bağlantılı olduğunu, bu tip melodilerin zihinde kolay kolay yer edinerek süratlice lisana dolandığını, çoğunlukla bu şekil müzikler dinleyen bireylerin uyku kalitesinin daha çok düşebileceğini belirtiyor. Özetle yatmadan evvel her yerde duyulan, tanınan ve tanıdık müzikleri dinlemek beynimizin çalışmasına ve uyku kalitemizin düşmesine neden oluyor.