Bir Mucize'''Gözyaşı'''

Vücudumuzda yaşamsal öneme sahip çoğu akışkan salgılanır Bunlardan biri de gözyaşıdır Gözyaşının harikulade bileşimi Dinç bir bakış için tahmin edilemeyecek kadar önemlidir

Gözümüzde çok iyi bir gözyaşı imal taşıma ve boşaltma sistemi vardır Ama gözümüzdeki mekanizmalar bu değin değildir: Her göz kırpışımızda göz yüzeyindeki gözyaşı filmi otomatik olarak yenilenir Bu işlem ortalama her altı saniyede bir tekrarlanır Bu 60 sene yaşayan bir insanın bütün ömrü boyunca 200 milyondan fazla göz kırpması anlamına gelir

Gözyaşının % 982 ’si sudur Geri kalan kısımda kan plazmasıyla benzer oranda üre ve plazmadakinden daha eksik oranda dekstroz tuzlar ve organik Maddeler bulunur Yani gözyaşı içinde ayrı oranlarda ayrı maddeler bulunan çok özel bir sıvıdır

Gözyaşı bileşenlerinin varlığı iyi ve net bir manzara için şarttır Bileşenlerin miktarında ya da yapısındaki ufak bir çeşitlilik olduğunda göz kolaylıkla mikrop kapabilir ya da gözümüz net görme özelliğini yitirebilir Gözyaşının görevleri 4 belli başlı başlık şeklinde verilebilir:

Göz yüzeyini nemlendirmek ve kuruluğun vereceği hasarı alıkoymak
Mikroskobik olarak pürüzsüz olamayan göz yüzeyini pürüzsüz optik bir yüzey yapmak
Gözün kornea bölümüne ihtiyaç duyduğu oksijen ve öteki besinleri temin etmek
Gözü bakterilerden ve enfeksiyonlardan korumak
Çok karışık bir yapıda olan gözyaşını yaratıcı bileşenler 3 tabaka oluşturacak şekilde gruplanmıştır

Yağ Katmanı
Gözyaşının en tepede bulunan katmanıdır Bu sayede anında aşağıda bulunan akıcı katmanın buharlaşarak fonksiyonunu yitirmesini ve gözyaşının alt göz kapağından akıp gitmesini engeller

Yağ salgılayan bezlerin bulunduğu tabaka çok ince olmasına karşın gözyaşının dışarı akmasını ve buharlaşmasını başarıyla engellemektedir Peki kim gözyaşının üzerine uçup gitme etkisini hesap ederek böyle bir kaplama yapmıştır? Bu dek özel bir tasarım nasıl ortaya çıkmıştır?

Akıcı Tabaka
Bu tabaka gözyaşının esas katmanıdır Yağ tabakanın hemen aşağıda ortada bulunan tabakadır Üç tabaka aralarında en kalın olanıdır İçinde tuzları Protein
eri ve lizozim adlı özel bir kimyasal maddeyi barındıran karışık bir yapısı vardır

Gözün kornea tabakasını besleyen oksijeni taşır atık ürünleri korneadan uzaklaştırır korneada oluşabilecek enfeksiyonları engeller Algıladığımız görüntülerin adi olması için gözün kornea tabakasındaki su hacminin değişim göstermeden açıklanmış bir oranda kalması şarttır Eğer bu oran bozulursa kornea şişer ve formu bozulur Sıvı katman korneadaki su hacminin dengede kalarak gösterme kalitesinin yüksek olmasını sağlar

Mukus Katmanı
Göz yüzeyinde yer alan konjuktiva adlı ince zardaki hücreler göre üretilir Gözün anında üzerinde yer alır gözyaşının en alttaki katmanıdır Üstünde yer aldığı epitel yüzeyi hidrofobiktir yani suyu sevmeyen iten bir yapısı vardır Eğer istikrarsız katman ile bu tabaka yer değiştirmiş olsalardı mukus tabakası göz üstünde duramayacak dolayısıyla bir işe yaramayacaktı Bu katmanda gözün üstünde durabilen musin adlı özel bir kimyasal madde bulunur Gözyaşı bu madde ve mukus tabaka doğru yerçekimine aleyhinde koyarak gözün önünde durmayı başarır

Gözyaşı sadece korneayı kurumaktan kurtaracak ve göz küresinin yüzeyinin kayganlığını kaybettirmeyecek miktarda üretilir Böylece göz hareket ettiğinde göz kapağının iç kısmı ile gözün üstü aralarında sürtünmeden kaynaklanan bir rahatsızlık meydana gelmez

Gözyaşını oluşturan bileşenlerin tatmin edici miktarda üretilmemesi veya bir bileşenin yetersiz olması göz yüzeyi üstünde kuru noktaların oluşmasına neden olur Bu durumda da göz ile göz kapağı aralarında kesintisiz bir sürtünme olur ve gözün her hareketi bizim için bir ızdırap haline gelirdi Örneğin gözyaşı kuruluğu olan hastalarda gözlerde sürekli bir yanma ve gözün içinin kum batmış olduğu duygusal duyulur Gözler batar kaşınır şişer kızarır ve hastalığın ileri aşamalarında hasta gözünü kaybedebilir Göz bileşenlerinde bozukluk ya da eksiklik olanlar her 10–15 dakikada bir gözlerine yapay gözyaşı damlatmalıdırlar O Kadar çok insan bu rahatsızlığı yaşar ve kısıtlı bir rahatlama sağlayan göz damlası ve ilaçlar için o kadar çok para harcar

Sağlıklı bir görüntü temin etmek için gözyaşının tüm bileşenlerinin tümünün bütün olarak üretilmesi yeteli değildir Gözyaşının hangi yolla nasıl nakledileceği de son derece önemlidir Gözyaşı gözyaşı bezlerinden çıkarak minik kanallardan akar Her göz kırptığımızda ince bir film gözlerimizin civarda yayılır ve gözümüzü nemlendirerek tozdan ve diğer can sıkıcı maddelerden temiz tutar

Tesadüfler sonucu göze hasar verecek tesadüfen milyarlarca bileşiğin oluşabilme ihtimali vardır Peki nasıl olup da göz için hem böyle adaleli bir temizleyici görevi görecek keza de göze en minik bir zarar vermeyecek bir akışkan sentezlenmiştir? Bu ideal istikrarsız raslantı oluşana değin göz nasıl korunmuştur? Çünkü indirgenemez komplekslikte olan gözün sağlığını koruyabilmesi için bütün unsurlarıyla birlikte ve bir anda oluşması şarttır Gözün tek bir parçasının bile tesadüfen oluşması mümkün değildir *