Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Buğday uretimi hakkında bilgi
İyi buğday nasıl uretilir
Buğday uretimi icin gerekli şartlar
1 Uretimde kullandığı girdilerin maliyetinin azaltılması; Bunun icin yapılabilecek işlerin başında toprak analizi yaptırarak gerektiği kadar gubre kullanımı, ciftcilerimizin işledikleri tarla buyukluğune uygun guc ve sayıda traktor ve diğer makine kullanımlarını sağlamaları gerekir ıhtiyactan fazlasının ekonomik bir yuk olacağı unutulmamalıdır
2 Buğday verimin artırılması ; Bunun icin verimi yuksek ve sertifikalı tohumluk kullanımı, tarımsal işlemlerin, ekim, gubreleme, yabancı ot ilaclaması gibi işlemlerin zamanında yapılması, sulama olanağı bulunan yerlerde sulama işlemi icin arazinin onceden hazırlanması ve sulamanın yapılması ve hasat makinelerinden hasat işlemi sırasında kayıpların azaltılması gerekmektedir
3 Buğday kalitesinin artırılması; Buğday kalitesinin iyileştirilmesi icin yapılacak ilk iş, yoredeki un fabrikalarınca da kaliteli buğdaylar sınıfında kabul edilen Golya, Pehlivan, Flamura85, Gelibolu, Tekirdağ gibi buğday tohum ceşitlerinden bulunduğumuz yerde en yuksek verimi veren bir ceşidin sertifikalı tohumluğunu ekmektir Ekilen bu buğdayın gubreleme ve yabancı ot ilaclaması zaten iyi bir şekilde yapılmak durumundadır Bunlara ilave olarak ilkbaharda başaklanma başlangıcında tarlalar kontrol edilerek kok boğazı ve pas hastalıkları varsa bunlara karşı ilaclama ve sarı olum doneminde sune zararlısı varsa, bunlara karşı ilaclı mucadelenin yapılması gerekmektedir Gubreleme konusunda, bitkinin başaklanma doneminde toprakta yeterli rutubet olursa dekara 1015 kg arasında amonyum nitrat (%33 ’luk) uygulaması buğday kalitesini ve hektolitre ağırlığını artırmaktadır
şunu unutmamak gerekir, bitkinin iyi bir verim verebilmesi ve alınan urunun de kaliteli olabilmesi icin kokten başağa kadar tamamının sağlıklı olması gerekmektedir
1BUĞDAY TARIMINDA UYGUN CEŞİT VE TOHUMLUK SECİMİ
Buğday tarımında bolgenin iklim ve toprak koşullarına uygun ceşit ve tohumluğun secilmesi, verimi yuzde 20 25 oranında artırmaktadır
Buğday bitkisinde tohumluğun kısa zamanda bozulmamasına karşın en gec her beş yılda bir yenilenmesi gerekir Ciftciler gerek devlet kuruluşlarından, gerekse ozel sektor ve kooperatiflerden sağladıkları sertifikalı buğday tohumluğunu ekerek, dort yıl sureyle kendi urunlerinden tohumluklarını ayırabilirler Bu amacla tarlanın en iyi ve uygun yerinin işaretlenip buradan gerektiği kadar tohumluğun alınması gerekir Bu durumda tohumluk temizlenerek, ozellikle surme hastalığına karşı kesinlikle ilaclanmalıdır
Ulkemizde ekmeklik ve makarnalık olmak uzere, onerilen bir takım buğday ceşitleri bulunmaktadır Ancak bunlar arasında Trakya bolgesi iklim ve toprak koşullarına uyum sağlama yonunden, ekmeklik ceşit olarak Pehlivan, Flamura85, Gelibolu, Tekirdağ, Golia ve Katea1 tercih edilmelidir
2 BUĞDAY TARIMINDA TOPRAK VE TARLA HAZIRLIĞI
Kaliteli ve bol urun alınabilmesi icin toprak işleme ve tarla hazırlığı onem taşır Ayrıca atılan tohumluğun sağlıklı bir şekilde cimlenip buyuyerek gelişmesi icin tohum yatağının da en uygun şekilde hazırlanması gerekir Toprak işleme ile aynı zamanda yabancı otlarla da mucadele edilmiş olur Toprak işlenirken surum ve ikinci toprak işlemeler ile ekim işleminin toprakta suyun tutularak verimin artması ve erozyon sonucu oluşacak toprak kaybının azaltılması icin tarlanın eğimine dik olarak yapılmasına ozen gosterilmelidir
Trakya bolgesinde, normal munavebe koşullarında, buğdaydan once tarlada bir on bitki bulunduğundan, ilkbahar toprak işlemesi soz konusu olamaz Bu durumda on bitkinin (genellikle ayciceği) hasatından sonra tarla, ayciceği veya diğer on bitkinin sapları sap parcalayıcı veya gobledisklerle iyice parcalanmalı ve ekim oncesi cizel, yaylı tırmık, dişli tırmık vb aletlerle tarla ekime hazır hale getirilmelidir Yanlış munavebe veya tarlanın tavının kacırılması ya da toprağın yapısından kaynaklanan nedenlerle cizel (yedili) vb aletlerin kullanılması mumkun olamıyorsa, ilk toprak işleme iki veya uc govdeli pullukla derin surum şeklinde yapılabilir Ancak ozellikle ayciceği vb bitkilerden sonra yapılan buğday ekiminde mumkun olduğunca derin surumden kacınılmasında toprak yapısının bozulmaması ve verimliliğinin korunması acısından yarar bulunmaktadır
3 BUĞDAY TARIMINDA EKİM
Ekim zamanı :
Bolgemizde buğday ekimi guzden ve kışlık olarak yapılır Zaten yuksek bir verim alabilmek icin, buğdayın kışlık ekilmesi gerekir Ekimin gec yapılması; cimlenme ve cıkışı geciktirerek urun miktarının ve kalitesinin duşmesine yol acar Buna karşılık ekimin cok erken yapılması halinde bitkiler erken sapa kalkma belirtisi gosterebilirler Bu gibi bitkilerde ileride olabilecek soğuklardan zararlanma, verim duşukluğune yol acabilir Bu nedenlerden dolayı, buğdayın ekim zamanının iyi ayarlanması gerekir
Bolgemizde buğday ekimi icin en uygun zaman, ekim ayının ikinci yarısından itibaren kasım ayı ortasına kadar olan bir aylık donemdir On bitkinin tarlayı boşaltma ve tarladaki nem ve tav durumuna gore, ekim bu donem icerisinde yapılmalıdır
Ekim Derinliği ve Ekim şekli:
Bolgemizde ekim doneminde cimlenme icin, toprak nemi yeterli olduğu zamanda ekilmeli ve alatava dikkat edilmelidir, ekim icin yeterli nem yoksa ekim biraz daha geciktirilebilir Fazla derin ekim, tohumun havasız kalmasına, cimlenme ve cıkışın gecikmesine yol acar Bu nedenle tohumun 4 5 cm toprak derinliğine ekilmesi en uygundur
Bolgemiz koşullarında en uygun mibzer tipi, tohumla birlikte gubreyide verebilen kombine mibzer tipidir Buğday ekiminde sıralar arası, kullanılan mibzerin ozelliğine gore 1520 cm arasında değişebilir
Ekimde Kullanılacak Tohumluk Miktarı :
Ekimde dekara atılacak tohum miktarı saptanırken buğday ceşidinin dane ağırlığı goz onunde bulundurulmalıdır Ekmeklik buğday ceşitlerinin dane ağırlığı daha duşuk, makarnalık buğday ceşitlerinin dane ağırlığı ise daha yuksektir Bu nedenle, bolgemizde ekimi yaygın olan Pehlivan 1618, Flamura85 2022, Tekirdağ, Gelibolu ve Katea1 ise 1820 kilogram tohum atılması yeterlidir Bu miktarların ustune cıkılarak, gereğinden fazla tohum kullanılmasının hic bir yarar sağlamayacağı bilinmelidir
4 BUğDAY TARIMINDA GUBRELEME
Uygun bir gubreleme, verimi onemli olcude artırmaktadır Ancak beklenen yararın sağlanabilmesi icin, verilecek gubrenin ceşit, zaman ve miktarının iyi ayarlanması gerekir Bu amacla ayciceği veya diğer on bitkilerin hasadı yapılır yapılmaz tarlalardan yontemine uygun şekilde 020 cm ’den toprak ornekleri alınıp toprak analizi ve gubreleme onerisi icin enstitumuzdeki veya yakınınızdaki diğer laboratuarlara goturulmelidir
Laboratuarlarda, toprak analizi yaptırdığımız tarlalarımıza onerilen farklı ceşit ve miktardaki gubreleri aldıktan sonra ekim ve diğer gubreleme zamanlarındaki işlemleri analiz sonuclarına uygun olarak yapmalıyız Bunun en başta ciftcimizin yararına olduğu unutulmamalıdır
Genellikle yoremizde buğday ekimiyle birlikte kompoze gubreler (Diamonyum Fosfat (18:46), 20:20:0, 15:15:15) kullanılmaktadır Bu gubreler ekim anında, tohum ve gubreyi aynı anda veren kombine mibzerlerle verilmelidir Eğer bu yapılamıyorsa, ekim oncesi tarlaya serpilip, diskaro ile toprağa karıştırılmalıdır Ancak bu gubrelerin uzun yıllardan beri kullanılması nedeniyle topraklarımızda ozellikle fosfor birikmesi olabilmektedir Bu durum ancak toprak analizi yapıldığı zaman tespit edilebilmekte ve gerekli oneriler yapılmaktadır Ekim gubrelemesinde ciftcilerimizin dikkat etmesi gereken onemli bir husus da şudur Toprak analizi sonucu, ekimle birlikte ure ve amonyum sulfat gubrelerinden uygulanması onerildiyse, bu gubreler mutlaka ekim oncesi toprağa serpilerek karıştırılmalıdır Bu gubrelerin ekimle birlikte banda verilmesinden kacınmak gerekir Cunku ure ve amonyum sulfatın toprakta erimesi sonucu ortaya cıkan amonyak, buğdayın cimlenmesini ve ilk donemdeki gelişmesini olumsuz etkilemektedir
Ekimden sonra, kardeşlenme doneminde (şubat, Mart aylarında) ure ve amonyum nitrat gibi azotlu gubreler kullanılmaktadır Bu donemde bu gubreler serpme verileceğinden toprakta kısa surede eriyebilmesi icin toprağın nemli olmasına ozen gosterilmelidir Guneşli ve ılıman ruzgar esen (hava sıcaklığının 15 derecenin uzerine cıktığı gunlerde) buharlaşma yoluyla azot kayıpları olacağından, ozellikle ure gubresi ile gubreleme yapmaktan kacınılmalıdır Sapa kalkma doneminde ise amonyum nitrat kullanılabilir
Hangi gubrelerden ne zaman, ne kadar verileceğini oğrenmek icin Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitusu Laboratuarlarında toprağınızı analiz ettirebilirsiniz Toprak analizi yaptıramadığınız durumlarda, aşağıda verilen altı değişik gubreleme onerisinden birisini uygulayabilirsiniz
İyi buğday nasıl uretilir
Buğday uretimi icin gerekli şartlar
1 Uretimde kullandığı girdilerin maliyetinin azaltılması; Bunun icin yapılabilecek işlerin başında toprak analizi yaptırarak gerektiği kadar gubre kullanımı, ciftcilerimizin işledikleri tarla buyukluğune uygun guc ve sayıda traktor ve diğer makine kullanımlarını sağlamaları gerekir ıhtiyactan fazlasının ekonomik bir yuk olacağı unutulmamalıdır
2 Buğday verimin artırılması ; Bunun icin verimi yuksek ve sertifikalı tohumluk kullanımı, tarımsal işlemlerin, ekim, gubreleme, yabancı ot ilaclaması gibi işlemlerin zamanında yapılması, sulama olanağı bulunan yerlerde sulama işlemi icin arazinin onceden hazırlanması ve sulamanın yapılması ve hasat makinelerinden hasat işlemi sırasında kayıpların azaltılması gerekmektedir
3 Buğday kalitesinin artırılması; Buğday kalitesinin iyileştirilmesi icin yapılacak ilk iş, yoredeki un fabrikalarınca da kaliteli buğdaylar sınıfında kabul edilen Golya, Pehlivan, Flamura85, Gelibolu, Tekirdağ gibi buğday tohum ceşitlerinden bulunduğumuz yerde en yuksek verimi veren bir ceşidin sertifikalı tohumluğunu ekmektir Ekilen bu buğdayın gubreleme ve yabancı ot ilaclaması zaten iyi bir şekilde yapılmak durumundadır Bunlara ilave olarak ilkbaharda başaklanma başlangıcında tarlalar kontrol edilerek kok boğazı ve pas hastalıkları varsa bunlara karşı ilaclama ve sarı olum doneminde sune zararlısı varsa, bunlara karşı ilaclı mucadelenin yapılması gerekmektedir Gubreleme konusunda, bitkinin başaklanma doneminde toprakta yeterli rutubet olursa dekara 1015 kg arasında amonyum nitrat (%33 ’luk) uygulaması buğday kalitesini ve hektolitre ağırlığını artırmaktadır
şunu unutmamak gerekir, bitkinin iyi bir verim verebilmesi ve alınan urunun de kaliteli olabilmesi icin kokten başağa kadar tamamının sağlıklı olması gerekmektedir
1BUĞDAY TARIMINDA UYGUN CEŞİT VE TOHUMLUK SECİMİ
Buğday tarımında bolgenin iklim ve toprak koşullarına uygun ceşit ve tohumluğun secilmesi, verimi yuzde 20 25 oranında artırmaktadır
Buğday bitkisinde tohumluğun kısa zamanda bozulmamasına karşın en gec her beş yılda bir yenilenmesi gerekir Ciftciler gerek devlet kuruluşlarından, gerekse ozel sektor ve kooperatiflerden sağladıkları sertifikalı buğday tohumluğunu ekerek, dort yıl sureyle kendi urunlerinden tohumluklarını ayırabilirler Bu amacla tarlanın en iyi ve uygun yerinin işaretlenip buradan gerektiği kadar tohumluğun alınması gerekir Bu durumda tohumluk temizlenerek, ozellikle surme hastalığına karşı kesinlikle ilaclanmalıdır
Ulkemizde ekmeklik ve makarnalık olmak uzere, onerilen bir takım buğday ceşitleri bulunmaktadır Ancak bunlar arasında Trakya bolgesi iklim ve toprak koşullarına uyum sağlama yonunden, ekmeklik ceşit olarak Pehlivan, Flamura85, Gelibolu, Tekirdağ, Golia ve Katea1 tercih edilmelidir
2 BUĞDAY TARIMINDA TOPRAK VE TARLA HAZIRLIĞI
Kaliteli ve bol urun alınabilmesi icin toprak işleme ve tarla hazırlığı onem taşır Ayrıca atılan tohumluğun sağlıklı bir şekilde cimlenip buyuyerek gelişmesi icin tohum yatağının da en uygun şekilde hazırlanması gerekir Toprak işleme ile aynı zamanda yabancı otlarla da mucadele edilmiş olur Toprak işlenirken surum ve ikinci toprak işlemeler ile ekim işleminin toprakta suyun tutularak verimin artması ve erozyon sonucu oluşacak toprak kaybının azaltılması icin tarlanın eğimine dik olarak yapılmasına ozen gosterilmelidir
Trakya bolgesinde, normal munavebe koşullarında, buğdaydan once tarlada bir on bitki bulunduğundan, ilkbahar toprak işlemesi soz konusu olamaz Bu durumda on bitkinin (genellikle ayciceği) hasatından sonra tarla, ayciceği veya diğer on bitkinin sapları sap parcalayıcı veya gobledisklerle iyice parcalanmalı ve ekim oncesi cizel, yaylı tırmık, dişli tırmık vb aletlerle tarla ekime hazır hale getirilmelidir Yanlış munavebe veya tarlanın tavının kacırılması ya da toprağın yapısından kaynaklanan nedenlerle cizel (yedili) vb aletlerin kullanılması mumkun olamıyorsa, ilk toprak işleme iki veya uc govdeli pullukla derin surum şeklinde yapılabilir Ancak ozellikle ayciceği vb bitkilerden sonra yapılan buğday ekiminde mumkun olduğunca derin surumden kacınılmasında toprak yapısının bozulmaması ve verimliliğinin korunması acısından yarar bulunmaktadır
3 BUĞDAY TARIMINDA EKİM
Ekim zamanı :
Bolgemizde buğday ekimi guzden ve kışlık olarak yapılır Zaten yuksek bir verim alabilmek icin, buğdayın kışlık ekilmesi gerekir Ekimin gec yapılması; cimlenme ve cıkışı geciktirerek urun miktarının ve kalitesinin duşmesine yol acar Buna karşılık ekimin cok erken yapılması halinde bitkiler erken sapa kalkma belirtisi gosterebilirler Bu gibi bitkilerde ileride olabilecek soğuklardan zararlanma, verim duşukluğune yol acabilir Bu nedenlerden dolayı, buğdayın ekim zamanının iyi ayarlanması gerekir
Bolgemizde buğday ekimi icin en uygun zaman, ekim ayının ikinci yarısından itibaren kasım ayı ortasına kadar olan bir aylık donemdir On bitkinin tarlayı boşaltma ve tarladaki nem ve tav durumuna gore, ekim bu donem icerisinde yapılmalıdır
Ekim Derinliği ve Ekim şekli:
Bolgemizde ekim doneminde cimlenme icin, toprak nemi yeterli olduğu zamanda ekilmeli ve alatava dikkat edilmelidir, ekim icin yeterli nem yoksa ekim biraz daha geciktirilebilir Fazla derin ekim, tohumun havasız kalmasına, cimlenme ve cıkışın gecikmesine yol acar Bu nedenle tohumun 4 5 cm toprak derinliğine ekilmesi en uygundur
Bolgemiz koşullarında en uygun mibzer tipi, tohumla birlikte gubreyide verebilen kombine mibzer tipidir Buğday ekiminde sıralar arası, kullanılan mibzerin ozelliğine gore 1520 cm arasında değişebilir
Ekimde Kullanılacak Tohumluk Miktarı :
Ekimde dekara atılacak tohum miktarı saptanırken buğday ceşidinin dane ağırlığı goz onunde bulundurulmalıdır Ekmeklik buğday ceşitlerinin dane ağırlığı daha duşuk, makarnalık buğday ceşitlerinin dane ağırlığı ise daha yuksektir Bu nedenle, bolgemizde ekimi yaygın olan Pehlivan 1618, Flamura85 2022, Tekirdağ, Gelibolu ve Katea1 ise 1820 kilogram tohum atılması yeterlidir Bu miktarların ustune cıkılarak, gereğinden fazla tohum kullanılmasının hic bir yarar sağlamayacağı bilinmelidir
4 BUğDAY TARIMINDA GUBRELEME
Uygun bir gubreleme, verimi onemli olcude artırmaktadır Ancak beklenen yararın sağlanabilmesi icin, verilecek gubrenin ceşit, zaman ve miktarının iyi ayarlanması gerekir Bu amacla ayciceği veya diğer on bitkilerin hasadı yapılır yapılmaz tarlalardan yontemine uygun şekilde 020 cm ’den toprak ornekleri alınıp toprak analizi ve gubreleme onerisi icin enstitumuzdeki veya yakınınızdaki diğer laboratuarlara goturulmelidir
Laboratuarlarda, toprak analizi yaptırdığımız tarlalarımıza onerilen farklı ceşit ve miktardaki gubreleri aldıktan sonra ekim ve diğer gubreleme zamanlarındaki işlemleri analiz sonuclarına uygun olarak yapmalıyız Bunun en başta ciftcimizin yararına olduğu unutulmamalıdır
Genellikle yoremizde buğday ekimiyle birlikte kompoze gubreler (Diamonyum Fosfat (18:46), 20:20:0, 15:15:15) kullanılmaktadır Bu gubreler ekim anında, tohum ve gubreyi aynı anda veren kombine mibzerlerle verilmelidir Eğer bu yapılamıyorsa, ekim oncesi tarlaya serpilip, diskaro ile toprağa karıştırılmalıdır Ancak bu gubrelerin uzun yıllardan beri kullanılması nedeniyle topraklarımızda ozellikle fosfor birikmesi olabilmektedir Bu durum ancak toprak analizi yapıldığı zaman tespit edilebilmekte ve gerekli oneriler yapılmaktadır Ekim gubrelemesinde ciftcilerimizin dikkat etmesi gereken onemli bir husus da şudur Toprak analizi sonucu, ekimle birlikte ure ve amonyum sulfat gubrelerinden uygulanması onerildiyse, bu gubreler mutlaka ekim oncesi toprağa serpilerek karıştırılmalıdır Bu gubrelerin ekimle birlikte banda verilmesinden kacınmak gerekir Cunku ure ve amonyum sulfatın toprakta erimesi sonucu ortaya cıkan amonyak, buğdayın cimlenmesini ve ilk donemdeki gelişmesini olumsuz etkilemektedir
Ekimden sonra, kardeşlenme doneminde (şubat, Mart aylarında) ure ve amonyum nitrat gibi azotlu gubreler kullanılmaktadır Bu donemde bu gubreler serpme verileceğinden toprakta kısa surede eriyebilmesi icin toprağın nemli olmasına ozen gosterilmelidir Guneşli ve ılıman ruzgar esen (hava sıcaklığının 15 derecenin uzerine cıktığı gunlerde) buharlaşma yoluyla azot kayıpları olacağından, ozellikle ure gubresi ile gubreleme yapmaktan kacınılmalıdır Sapa kalkma doneminde ise amonyum nitrat kullanılabilir
Hangi gubrelerden ne zaman, ne kadar verileceğini oğrenmek icin Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitusu Laboratuarlarında toprağınızı analiz ettirebilirsiniz Toprak analizi yaptıramadığınız durumlarda, aşağıda verilen altı değişik gubreleme onerisinden birisini uygulayabilirsiniz
