Canlilarin Arasindakİ Gıda İlİŞkİlerİ Ve YaŞama Bİrlİklerİ CANLILARIN ARASINDAKİ BESLENME İLİŞKİLERİ VE YAŞAMA BİRLİKLERİ 1) Ototroflar (Üreticiler) • İnorganik maddelerden organik madde senaaalerler • azami yer alan gruptur • İki tiptir A) Fotosentetikler : • Işık enerjisini kullanırlar • Klorofilleri vardır • MISAL:Yeşil bitkiler,bakteriler ve maviyeşil algler B) Kemosentetikler : • Kimyasal enerjiyi kullanırlar • Klorofilleri yoktur • ÖRNEK: Nitrit bakterileri, nitrat bakterileri, azot bakterileri, kükürt bakterileri, demir bakterileri 2) Heterotroflar (Tüketiciler) • Hazırlanmış gıda kullanırlar • 3 tiptir A) Holozoik Canlılar : • Katı besinlerle beslenirler • I) Etçiller (Karnivor) II) Otçullar (Herbivor) III) Ayrıca etobur ayrıca otçullar (Omnivor) B) Simbiyotik Canlılar : I) Mutualizm (+,+) Mantar ve su yosunu(Yosun) II) Kommensalizm (+,0) Köpek balığı, echenes balığı III) Parazitlik (+,) Bit,pire,kene • Tam parazitlik: Sindirim sistemi iyi gelişmemiş, insan ince bağırsağında yaşamış yassı kurtlar tam parazittir • Sözde parazitlik: Ökseotu gibi bitkinin gövdesine sarılarak su ihtiyacını tedarik eden parazitlerdir C) Çürükçül Canlılar : • Organik maddeleri inorganik maddelere ayrıştırırlar • Enzim sistemleri iyi gelişmiştir • Hücresel dışı sindirim yaparlar • ÖRNEK:Saprofit bakteriler, mantar ve küfler NOT 1 : Öglena ve böcekçil bitki örtüsü ayrıca ototrof keza de heterotrofturlar Parazitlik Kommensalizm Mutualizm NOT 2 : Protookoperasyon : Bir arada yaşamış iki türün belirtilmiş bir zaman birbirlerinden yararlanmaları olayıdır TimsahKürdan kuşu GÜNEŞ FOTOSENTETİKLER ITÜKETİCİLER(OTOBUR) KEMOSENTETİKLER SAPROFİTLER IITÜKETİCİLER(ETÇIL ) YAŞAMA BİRLİKLERİ Birey – Populasyon – Komünite – Ekosistem – Biyosfer Populasyon : Aynı türden canlıların oluşturduğu topluluğa denir Komünite : Ayrı populasyonların oluşturduğu topluluğa denir Ekosistem : Canlıların yaşayan olduğu cansız çevreye denir Biyosfer : Ekosistemi ayrıntılarıyla çevreleyen yapıya denir Ekoton : Sınır bölgesidirBuradaki tür sayısı en fazladır Mikroklima : Öbür iklim ortamları Habitat : Canlının adresidir yani ekosistemde yaşadığı yerdir Ekolojik Niş : Canlının habitattaki görevidir Süksesyon : Hakim türün değişmesidir Flora : Bitki topluluğuna denir Fauna : Hayvan topluluğuna denir Ekosistem Komünite Populasyonlar Topluluklar Spil dağı Spil dağında Spil dağında Spil dağında yaşamış canlılar yaşamış çamlar yaşamış çam toplulukları POPULASYON Populasyonu etkileyen faktörler: a) Doğum b) Ölüm c) Salgın hastalıklar d) Savaşlar e) Doğal afetler f) Besin miktarı g) Yaşama alanı h) Artık miktarı ı) Göç (İçe göçDışa göç) Bir populasyonda ; Kişi Sayısı 1) Doğum oranı Vefat oranı Populasyon büyür İçe göç Dışa göç Ortam şartları iyidir Genç miktarı çoktur Süre Kişi Sayısı 2) Doğum oranı Ölüm oranı Populasyon küçülür İçe göç Dışa göç Ortam şartları kötüdür Ihtiyar kişi fazladır Vakit Birey Sayısı 3) Doğum oranı Vefat oranı Populasyon dengededir İçe göç Dışa göç Etraf şartları normaldir Bireyler eşdeğer sayıdadır Vakit • Bir populasyonda yaşanabilen maximum kişi sayısına nakliye kapasitesi denir • Bir populasyondaki kişi sayısı populasyonun yoğunluğu belirler Son Tüketiciler II Tüketiciler I Tüketiciler Üreticiler • Beslenme piramidinde üreticilerden tüketicilere dürüst gidildiğinde sayıda azlık,irilik ve biyokütlede azlık görülür • Beslenme seviyelerinde enerji transferindeki hiyerarşi “kim kimi yer sorusunun cevabına tarafından belirlenir • Gıda piramidinde yukarılara içten çıkıldıkça enerji kaybı olur İç Parazitlik (endoparazit): Bağırsakta yaşamış solucan ve kurtlar,bakteriler,mantarlar ve bir takım bir hücreliler bu gruptandır Enzim sistemleri olmadığı için karmaşık besinleri sindiremezler Dış Parazitlik (ektoparazit): Canlının haricen yaşamış parazitlerdir Enzim sistemleri ve sindirim sistemleri vardır Bit,pire,tahta kurusu,kan emici sinekler bu gruba girer • Asalak bakterilerin sindirimle ilgili enzim sistemleri gelişmemiştir • Bütün parazitlerde üreme sistemi gelişmiştir AZOT DEVRİ • Azotun başlıca kaynağı havadırFakat tümör havadaki hür azotu aracısız olarak alamazlar • Havadaki azot toprağa iki şekilde bağlanır 1)Bir Takım bitkilerin köklerindeki yumrularda yaşayan azot bağlayıcı bakterilerle 2)Şimşeğin elektrik enerjisi sonucu atmosferdeki azotun oksijenle birleşmesiyle NO2 , Bununda suyla birleşmesiyle HNO3 oluşur ve buda toprağa karışır • Nitrifikasyon : Bitki ve hayvan hücrelerinde yer alan organik azotun yeşil bitkilerin kullanabileceği nitrat tuzlarına dönüştürülmesidir3 safhadır 1) Ayrışma : Çürükçül bakterilerin azotlu besinleri ayrıştırarak NH 'e dönüştürmesidir 2) Nitritleşme : Nitrit bakterilerinin NH3’ü HNO3’e dönüştürmesidir 3) Nitratlaşma : Nitrat bakterilerinin HNO3'ü nitrat tuzuna dönüştürmesidir • Denitrifikasyon : Tümör göre kullanılmayan nitrat tuzlarının denitrifikasyon bakterileri tarafından parçalanarak atmosfere hür azot olarak göndermesidir HAYVAN TOPLULUKLARI 1) Organize Olmuş Reel Topluluklar • Bal arısı,karınca toplulukları insan toplulukları gibi • Topluluktan ayrılan kişi tek başına hayatını sürdüremez 2) Kesin Amaçlarla Belirli Zamanlarda Oluşan Topluluklar • Antartika kıyılarındaki adalarda üreme mevsiminde bir araya gelen,üreme bitince de dağılan kral penguenler bu tür topluluktur • Tüm hayatı her tarafında sürü halinde yaşamış canlılara örnek fillerdir